Wykorzystanie zasobów energii odnawialnej w regionie Mazowsza odbywa się za pośrednictwem 59 różnego typu instalacji o mocy ponad 131 MW. Stanowi to 7% całej zainstalowanej w kraju mocy opartej na OZE.

O gorących źródłach pod stopami mieszkańcy Mszczonowa usłyszeli już w połowie lat 70., kiedy dokonano eksperymentalnych odwiertów. W miejscu, gdzie powstało miasto, są nadzwyczaj bogate, oczywiście jak na polskie warunki, złoża ciepłej wody. Płytsze warstwy skalne kryją słodką wodę o temperaturze ponad 40°C, a głębiej jest prawie wrząca solanka.
W PRL-u nietypowego bogactwa naturalnego nie dało się spożytkować. Dopiero wówczas, gdy gminą zaczął rządzić samorząd, pojawiły się pierwsze pomysły na wykorzystanie gorących wód geotermalnych. Dzięki pieniądzom z ekokonwersji polskich długów duńscy eksperci przygotowali szczegółowe plany wykorzystania źródeł – do ogrzewania domów mieszkalnych lub szklarni.
 
Geotermia w Mszczonowie
Projekt inwestycji o wartości kosztorysowej ok. 11 mln zł opracowano 10 lat temu, a do jego sfinansowania włączyły się instytucje finansowe: Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z Warszawy i Łodzi, które udzieliły preferencyjnych pożyczek, a 25%. kosztów w formie dotacji pokryły Fundacja EkoFundusz i Fundacja Polsko-Niemiecka. W realizacji projektu i stworzeniu montażu finansowego bardzo pomogli były minister środowiska prof. Maciej Nowicki, który kierował Fundacją EkoFundusz, oraz Jerzy Janota Bzowski, aktualny wiceprezes tej instytucji. Za pieniądze EkoFunduszu zainstalowano absorpcyjną pompę ciepła 2,7 MW, najdroższe urządzenie, które jest sercem geotermii. Po ośmiu latach bezawaryjnej pracy całej instalacji można juz ocenić jej efekty ekologiczne i ekonomiczne oraz docenić wartość przedsięwzięcia.
Mszczonowska inwestycja zlokalizowana została praktycznie w centrum miasta. Zakład geotermalny zastąpił trzy działające miejskie kotłownie węglowe, które emitowały rocznie do atmosfery 15 ton związków azotu, 60 ton związków siarki, 9,7 tys. ton dwutlenku węgla oraz 145 ton pyłów.
Po zastosowaniu do ogrzewania obiektów mieszkalnych i użytku publicznego wód geotermalnych wspomaganych gazem ziemnym, emisja pyłów w mieście spadła praktycznie do zera, a związków siarki i azotu do poziomu jednej tony. Dwutlenku węgla wydziela się teraz czterokrotnie mniej niż poprzednio. Uruchomienie zakładu wyeliminowało w mieście roczne spalanie ok. 4,5 tys. ton węgla. Te liczby najlepiej ilustrują, jakie znaczenie ma dla Mszczonowa eksploatacja ciepłych źródeł.
Realizacją inwestycji zajęła się spółka Geotermia Mazowiecka, a gm. Mszczonów jest jej udziałowcem. Podmszczonowskie wody geotermalne o temperaturze 42°C, pozyskiwane z głębokości 1700 metrów, są w stanie skutecznie ogrzać budynki w mieście do momentu, kiedy temperatura powietrza nie spadnie poniżej -5°C, później musi być dodatkowo podgrzewana gazem.
Mszczonowska geotermia dysponuje wodą słodką, co jest ewenementem w skali światowej. Zazwyczaj na głębokości 2 km znajduje się solanka, którą o wiele trudniej wykorzystać do celów grzewczych. W Europie podobna instalacja działa tylko w podmonachijskim Erding.
 
Biomasa w systemie cieplnym Płońska
Realizacja projektu „Modernizacja Systemu Ciepłowniczego Miasta Płońska” pozwoliła na osiągnięcie znacznych korzyści środowiskowych w skali kraju, czyli redukcję emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń powstających podczas spalania miału węglowego. Uzyskano następujące wyniki w zmniejszaniu emisji gazów cieplarnianych:
  • CO2 – 35000 Mg/rok, tj. 77,2%
  • SO2 – 144 Mg/rok, tj. 63,8%
  • NOX – 54 Mg/rok, tj. 63,3%
  • CO – 29,8 Mg/rok, tj. 19,3%
Redukcji uległa tez ilość pyłów – 151 Mg/rok, tj. o 76,7%, i sadzy – 4,8 Mg/rok, czyli o 76,5%. Ponadto ograniczono masę benzoalfapirenu (BaP) – 0,14 Mg/rok, tj. o 98,6%, oraz żużla i popiołów o 51%.
Zmniejszono również emisję hałasu.
Projekt wpisał się w realizację nowej strategii „Zrównoważonego rozwoju energetyki w Polsce do roku 2010” w zakresie wzrostu wykorzystania energii odnawialnych.
W ramach projektu w Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej w Płońsku został wybudowany układ skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o spalanie biomasy.
Obecnie paliwem podstawowym elektrociepłowni w Płońsku jest biomasa w postaci zrębków energetycznych. Produkuje się z nich 67% energii cieplnej i 100% elektrycznej. Instalacja pozwala na spalanie biomasy w postaci zrębków pochodzących nie tylko z gospodarki leśnej lub przemysłu drzewnego, ale również z plantacji roślin energetycznych, takich jak wierzba, róża wielokwiatowa, ślazowiec pensylwański czy topinambur.
Paliwem energetycznym dla EC w Płońsku może być również owies przetworzony w Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej w Płońsku, który pozwoli na uzyskanie produktu końcowego, tj. energii cieplnej i elektrycznej.
Zapotrzebowanie na paliwa z biomasy w skali roku sprowadza się do konieczności wyprodukowania energii w ilości ok. 200 tys. GJ. Przekłada się to na wymóg zaopatrzenia przedsiębiorstwa w biopaliwo w ilości bezpiecznej, czyli ok. 250 tys. GJ.
PEC w Płońsku w 2007 r. została zatwierdzona przez Agencję Rynku Rolnego jako jednostka przetwórcza, dzięki czemu wzrosło zainteresowanie produkcją roślin energetycznych w regionie.
 
 
Urszula Wojciechowska