- podstawowe zasady ochrony prawnej

Krzysztof Kasprzak

Ustawa o ochronie przyrody, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, została uchwalona dopiero w 1934 r. Była to pierwsza kompleksowa regulacja prawna konserwatorskiej ochrony przyrody, której przepisy uchylone zostały dopiero w 1949 r., koncentrującej się głównie na ochronie „zabytków przyrody”. Ustawa ta przewidywała następujące formy ochrony prawnej obiektów przyrody: uznanie tworu przyrody żywej i nieożywionej za obiekt chroniony, wprowadzenie ochrony gatunkowej roślin i zwierząt, utworzenie parku narodowego, wydanie zarządzenia tymczasowego chroniącego obiekt przyrodniczy, wywłaszczenie przedmiotu ochrony. Zgodnie z przepisami tej ustawy ochronie podlegały twory przyrody (w tym także obiekty indywidualne), których zachowanie leżało w interesie publicznym ze względów naukowych, estetycznych, historycznych, pamiątkowych oraz ze względu na swoiste cechy krajobrazu. W latach 1935-1947 wydano na podstawie tej ustawy 8 aktów wykonawczych.
W okresie powojennym nowe prawne uregulowania dotyczące ochrony przyrody stworzyła Ustawa o ochronie przyrody z 1949 r. Jej przepisy obowiązywały bez większych zmian aż do 11 grudnia 1991 r. W okresie tym wydano prawie 750 aktów wykonawczych do tej ustawy.
Obecnie obowiązująca Ustawa o ochronie przyrody z 1991 r. jest wyraźnym postępem w prawnym ustawodawstwie związanym z ochroną przyrody w naszym kraju. Jej przepisy w wielu zakresach zo...