Początek nowego unijnego podejścia do utraty statusu odpadów niektórych frakcji odpadów wiąże się z 10 grudnia 2012 r., kiedy to ukazało się Rozporządzenie Komisji UE nr 1179/2012 ustanawiające kryteria określające, kiedy stłuczka szklana przestaje być odpadem. Najważniejszym warunkiem jest spełnienie wymagań zawartych w przepisach rozporządzeń wydanych na podstawie art. 6 ust. 2 dyrektywy ramowej o odpadach.

Ustalone kryteria

Kiedy stłuczka szklana rzeczywiście przestaje być odpadem? Przybliżający tę kwestię akt prawny wchodzi w życie 11 czerwca br. Powstał on na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE. Komisja Europejska uwzględniła też traktat o funkcjonowaniu UE oraz Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającą niektóre dyrektywy, a zwłaszcza jej art. 6, ust. 2.

Przyjmując rozporządzenie Komisji UE nr 1179/2012, analizowano rozmaite kwestie. Przede wszystkim wzięto pod uwagę fakt, że z oceny szeregu poszczególnych strumieni odpadów wynikało, iż z punktu widzenia rynku recyklingu stłuczki szklanej korzystne było opracowanie szczegółowych kryteriów, określają­cych, kiedy stłuczka szklana uzyskana z odpadu przestaje nim być. Założono, że tego typu kryteria powinny zapewnić wysoki poziom ochrony środowiska, i to bez szkody dla klasyfikowania stłuczki szklanej jako odpadu w tzw. państwach trzecich. Istotne było również to, że sprawozdania Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej ukazały, że istnieje rynek oraz popyt na stłuczkę szklaną jako materiał wsadowy, stosowany w przemyśle szklarskim. W związku z tym stłuczka powinna być dostatecznie czysta i spełniać odpowiednie normy wymagane przez przemysł szklarski. Niemniej ważne jest to, iż kryteria określające, kiedy stłuczka szklana przestaje być odpadem, powinny gwarantować, że gdy uzyskuje się ją w procesie odzysku, to spełnić powinna wymogi techniczne przemysłu szklarskiego i jest zgodna z istniejącymi przepisami, które mają zastosowanie do takich produktów oraz nie działa niekorzystnie na środowisko lub zdrowie ludzkie. Te same sprawozdania dowiodły, że proponowane kryteria, doty­czące odpadów używanych jako wsad w procesie odzysku w zakresie procesów i technik przetwarzania, w tym stłuczki szklanej otrzymanej w wyniku procesu odzysku, spełniają wymienione warunki, ponieważ ich stosowanie umoż­liwi produkcję stłuczki pozbawionej niebezpiecznych właściwości i w wystarczającym stopniu wolnej od składników nieszklanych. Ponadto ustalono konieczność udostępnienia informacji o stłuczce szklanej, która przestaje być odpadem, oraz wprowadzenie systemu zarządzania. Z kolei aby umożliwić przedsiębiorcom dostosowanie się do wdrażanych kryteriów, przyjęto rozsądny termin wdrożenia rozporządzenia.

Odpowiednia interpretacja

Wchodzący w życie 11 czerwca br. akt prawny, oprócz podstawowych definicji, zawiera kryteria dotyczące stłuczki szklanej, wyjaśnia też rolę ?oświadczenia o zgodności? i opisuje procedury ?systemu zarządzania?. Ustanowienie kryteriów określających, kiedy stłuczka szklana przestaje być odpadem, wyjaśnia wiele wątpliwości. Zgodnie z art. 1, stłuczka szklana przeznaczona do produkcji substancji lub przedmiotów szklanych w procesach przetapiania przestaje być odpadem. W celu zgłębienia tej kwestii, należy wyjaśnić najważniejsze pojęcia zawarte w tym akcie prawnym. Zatem ?stłuczka szklana? oznacza stłuczkę otrzymaną w wyniku odzysku odpadów szklanych, ?posiadacz? to osoba fizyczna lub prawna, która posiada stłuczkę szklaną, a ?producent? to posiadacz, który przemieszcza stłuczkę szklaną do innego posiadacza po raz pierwszy jako stłuczkę szklaną, która przestała być odpadem.

Bardzo istotna jest również szczegółowa analiza art. 3 przyjętego rozporządzenia, który odnosi się do kryteriów dotyczących stłuczki szklanej. Odpowiednio interpretując przyjęte w nim założenia, można wywnioskować, że zapisane ograniczenia są na tyle istotne, że redukują ilość potencjalnych zainteresowanych całym tematem w skali Polski do kilku firm, które są w stanie sprostać postawionym wymaganiom. W przyjętym zapisie stłuczka szklana przestaje być odpadem w przypadku, gdy przy przemieszczaniu od producenta do innego posiadacza spełnione są wszystkie następujące warunki: otrzymana w wyniku procesu odzysku stłuczka jest zgodna z kryteriami określonymi w załączniku 1, sekcja 1. Ponadto odpady stosowane jako wsad w procesie odzysku są zgodne z kryteriami określonymi w załączniku 1, sekcja 2 oraz odpady używane jako wsad w procesie odzysku poddano obróbce zgodnie z kryteriami określonymi w załączniku 1, sekcja 3. Dodatkowo producent spełnił wymogi ujęte w art. 4 i 5, a stłuczka szklana przeznaczona jest do produkcji substancji lub przedmiotów szklanych w procesach przetapiania.

Zmiany tego typu sygnalizowano wcześniej w przyjętej Ustawie o odpadach z 14 grudnia 2012 r. (DzU z 2013 r., poz. 21), w której w rozdziale 5 (utrata statusu odpadów) w art. 14. sprecyzowano, że określone rodzaje odpadów przestają być odpadami, jeżeli na skutek poddania ich odzyskowi, w tym recyklingowi, spełniają łącznie następujące warunki: przedmiot lub substancja są powszechnie stosowane do konkretnych celów, istnieje rynek takich przedmiotów lub substancji lub popyt na nie, dany przedmiot lub substancja spełniają wymagania techniczne dla zastosowania do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach i w normach mających zastosowanie do produktu oraz zastosowanie przedmiotu lub substancji nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska. Ponadto przestają być odpadami, gdy spełniają wymagania określone przez przepisy UE. Bardzo ważny jest również zapis, mówiący, że przedmiot lub substancja, które przestały spełniać warunki, o których mowa w ust. 1, są odpadami. Z kolei w art. 15 ustawy o odpadach z 2012 r. widnieje zapis, informujący, że: zakazuje się łącznego magazynowania odpadów i przedmiotu lub substancji, które utraciły status odpadów, a także magazynowania przedmiotu lub substancji, które utraciły status odpadów w miejscach przeznaczonych do magazynowania odpadów lub składowania odpadów.

Bogdan Korczewski

Eko-Innowacje