W walce z niską emisją

Stan powietrza w Polsce nadal nie jest zadowalający. Wciąż mamy do czynienia z tzw. niską emisją. Problem ten dotyczy zwłaszcza województwa śląskiego.

 

Niska emisja jest jednym z haseł, które ciągle przewija się w polskich mediach. Jednak niewiele osób potrafi zdefiniować ten termin. ? Niska emisja to emisja z indywidualnego ogrzewania budynków, a jednocześnie główna przyczyna złej jakości powietrza na terenie województwa śląskiego ? wyjaśnia Anna Wrześniak, śląski wojewódzki inspektor ochrony środowiska. W oparciu o szacowanie wielkości emisji przyjmuje się, że wpływa ona na złą jakość powietrza aż w 60 proc.

Problemem emisja z mieszkań

Przyczyn niskiej emisji można szukać wielu. Jedni mówią, że to wina nadmiernej liczby pojazdów samochodowych, inni wskazują na niewłaściwe ogrzewanie budynków mieszkalnych. Emisja z indywidualnego ogrzewania budynków mieszkalnych powoduje, iż w każdym roku w sezonie grzewczym stacje monitoringowe jakości powietrza Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach stwierdzają przekroczenie dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu. ? Ta szkodliwa emisja związana jest głównie ze spalaniem paliw kiepskiej jakości, w bardzo wielu przypadkach w starych paleniskach o złych parametrach energetycznych ? podkreśla Anna Wrześniak. Zaznaczyć należy, że wpływa też na sytuację liczba mieszkańców. Województwo śląskie ma najwyższy w skali kraju wskaźnik zaludnienia, wynoszący 372 osoby na 1 km2. Średnia krajowa jest o ponad połowę niższa i wynosi 123 osoby na 1 km2. Problem ten nie występuje wyłącznie w małych miejscowościach ? jest obecny także w dużych miastach, gdzie mamy do czynienia ze starą, wielorodzinną zabudową mieszkaniową (tzw. familoki). Jednocześnie należy pamiętać, że stare paleniska występują nie tylko w indywidualnych mieszkaniach czy domach, ale także w małych firmach produkcyjno-usługowych. Natomiast w mniejszym stopniu, bo w 40 proc., wpływ na zanieczyszczenie powietrza mają tzw. emisja przemysłowa oraz transport. Ocena jakości powietrza wykonywana jest w specjalnie wyznaczonych strefach. W województwie śląskim jest pięć takich stref ? aglomeracje górnośląska i rybnicko-jastrzębska, miasta Bielsko-Biała i Częstochowa, a także strefa śląska obejmująca pozostały teren województwa. ? Zgodnie z wykonaną przez WIOŚ w Katowicach w kwietniu 2015 r. ?Trzynastą roczną oceną jakości powietrza w województwie śląskim, obejmującą 2014 rok?, klasę C, oznaczającą złą jakość powietrza, stwierdziliśmy dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu na terenie całego województwa śląskiego, dwutlenku azotu w aglomeracji górnośląskiej oraz ozonu w strefie śląskiej. Natomiast klasę A, czyli dobrą jakość powietrza, stwierdzono w przypadku dwutlenku azotu w aglomeracji rybnicko-jastrzębskiej,a także w miastach Bielsko-Biała i Częstochowa oraz w strefie śląskiej. Klasę A wykazały również wyniki badań dla ozonu w aglomeracji górnośląskiej i rybnicko- jastrzębskiej oraz Częstochowie i Bielsko-Białej, a w przypadku zanieczyszczeń takich jak dwutlenek siarki, benzen, ołów, arsen, kadm, nikiel, tlenek węgla we wszystkich strefach ? podsumowuje Anna Wrześniak.

Jak walczyć z niską emisją?

Województwo śląskie od lat stara się walczyć z zanieczyszczonym powietrzem. Realizowane

są cztery Programy Ochrony Powietrza ? ostatni z nich został uchwalony w 2014 r. Programy

określają zakres działań niezbędnych do podjęcia przez praktycznie wszystkie gminy zlokalizowane w regionie do 2020 r. w celu poprawy stanu jakości powietrza. W ramach działań przewiduje się m.in. eliminację spalania paliw złej jakości w piecach domowych, rozbudowę i integrację sieci ciepłowniczej, ograniczenie emisji ze źródeł komunikacyjnych oraz ograniczenie emisji ze źródeł przemysłowych. Na ratunek przychodzi także Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Jednym z jego głównych celów tematycznych jest właśnie gospodarka niskoemisyjna. W ramach pierwszej osi priorytetowej, Zmniejszenie emisyjności gospodarki, realizowane będzie działanie ukierunkowane na problemy województwa śląskiego ? Działanie 1.7 Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie konurbacji śląsko-dąbrowskiej. ? Wsparcie będzie skierowane na realizację kompleksowego programu na terenie województwa śląskiego, a dokładniej na terenie 81 gmin i powiatów ziemskich wchodzących w skład Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego.

Projekty cząstkowe, realizowane przez beneficjentów, będą skorelowane w zakresie obszaru oraz terminów realizacji i osiągnięcia efektów ekologicznych ? tłumaczy Mariusz Dziaćko z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W ramach Działania 1.7 realizowane są trzy Poddziałania: 1.7.1 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych w konurbacji śląsko-dąbrowskiej, 1.7.2 Efektywna

dystrybucja ciepła i chłodu w konurbacji śląsko- -dąbrowskiej oraz 1.7.3 Promowanie wykorzystania wysoko sprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w konurbacji śląsko-dąbrowskiej. Na dofinansowanie mogą liczyć projekty zakładające np. ocieplenie przegród zewnętrznych budynków, wymianę oświetlenia na energooszczędne,  przebudowę systemów grzewczych, instalację systemów chłodzących (w tym z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii), budowę nowych odcinków sieci cieplnej wraz z przyłączami, przebudowę istniejących systemów ciepłowniczych i sieci chłodu oraz wykorzystanie ciepła odpadowego wyprodukowanego w warunkach wysoko sprawnej kogeneracji w ramach projektów budowy/rozbudowy sieci ciepłowniczych. Na dofinansowanie tych inwestycji przeznaczone będzie ponad 240 mln euro. Maksymalny poziom dofinansowania sięgnie 85 proc. Chętni już zgłaszają się do WFOŚiGW w Katowicach. ? Zainteresowanie potencjalnych beneficjentów skorzystaniem z możliwości dofinansowania projektów jest ogromne. WFOŚiGW w Katowicach, pełniący funkcję Instytucji Wdrażającej, wstępnie zidentyfikował projekty o łącznej wartości ponad 3,5 mld zł. Są to projekty proponowane przez spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz podmioty będące dostawcami usług energetycznych ? mówi Mariusz Dziaćko. Realizacja pierwszych z nich przewidywana jest na 2016 r.