Ochrona środowiska należy obecnie do dziedzin charakteryzujących się największą dynamiką rozwoju. Powodem tego są m.in. nowe, coraz bardziej restrykcyjne i efektywniej egzekwowane regulacje prawne, a także wzrastająca świadomość proekologiczna społeczeństw.
Mnogość dokonujących się w ostatnim czasie zmian w prawie była przyczynkiem do zorganizowania przez warszawski oddział firmy SEKA konferencji na temat przepisów dotyczących ochrony środowiska. Spotkanie odbyło się 7 grudnia 2012 r. w Warszawie.
W pierwszej części omówiono ustawę Prawo ochrony środowiska. Przedsiębiorcom przypomniano, iż od 1 stycznia 2013 r. w całości wchodzi w życie Ustawa z 13 kwietnia 2012 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, która w wdraża tzw. dyrektywę CAFE. Ustawa wprowadza standard jakości środowiska dla pyłu zawieszonego PM 2,5 i określa poziomy dopuszczalne średnioroczne w poszczególnych latach. Pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub pozwolenia zintegrowane wydane przed dniem wejścia w życie ustawy zachowują ważność przez okres, na który zostały wydane. Ponadto dyskutowano na temat ustaleń tzw. dyrektywy IED. Od 2013 r. powstanie obowiązek identyfikacji terenów, na których była prowadzona działalność, mogąca z dużym prawdopodobieństwem powodować historyczne zanieczyszczenie gleby, czyli takie, które istniało przed 30 kwietnia 2007 r. Podmiot korzystający ze środowiska będzie miał obowiązek niezwłocznie zgłosić fakt stwierdzenia historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska, który będzie prowadził rejestr. Z kolei władający terenem będzie zobowiązany do remediacji, czyli poddania gleby i wód gruntowych działaniom zmierzającym do usunięcia lub zmniejszenia ilości substancji powodujących ryzyko, aby teren zanieczyszczony przestał stanowić zagrożenie dla środowiska.
Ważnym wątkiem tej części spotkania była też informacja o projekcie zmiany ustawy o odpadach. Zmiany podyktowane są koniecznością implementacji dyrektywy 2008/98/WE, regulującej zasady gospodarowania odpadami w UE. Zgodnie z ustawą, wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie mógł, w drodze decyzji, kierując się stopniem zagrożenia dla środowiska, życia lub zdrowia ludzi, wstrzymać działalność posiadacza odpadów w przypadku naruszenia hierarchii sposobów postępowania z odpadami, polegającego na niewysegregowaniu odpadów nadających się do odzysku spośród odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania.
Opłaty i kary
Podczas konferencji zaprezentowano też aktualne obowiązki przedsiębiorców w zakresie opłat za korzystanie ze środowiska, które reguluje Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód z własnego ujęcia oraz składowanie odpadów. Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Dotychczas opłatę wnoszono dwukrotnie w ciągu roku, jednak zmieniła to Ustawa z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce. Od 2013 r. opłata za korzystanie ze środowiska będzie wnoszona w systemie rocznym, do 31 marca roku następnego, którego ona dotyczy (wykazy mają być składane wyłącznie do marszałka województwa, który będzie przekazywał je wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska).
Na spotkaniu skupiono się też na istocie kar i konsekwencji, jakie mogą spotkać przedsiębiorców nieprzestrzegających przepisów prawa środowiskowego. Zostały zaprezentowane m.in. sposoby wyliczenia kar dla naruszeń z obszaru ochrony powietrza, odprowadzania ścieków, poboru wody i emisji hałasu do środowiska. Znaczną część spotkania poświęcono karom w zakresie „odpadów”. Naruszenia w tym obszarze dotyczą, oprócz wymogów określonych w ustawie o odpadach, obowiązków nałożonych na demontujących samochody, wprowadzających na rynek baterie i akumulatory czy sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Obowiązki środowiskowe
Uczestnicy konferencji zwracali uwagę na fakt, jak wiele trudności sprawia im sprostanie coraz bardziej restrykcyjnym wymaganiom i zmieniającym się regulacjom prawnym. Ilość oraz zakres tych wymagań zależy od charakteru i specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej. Tomasz Łuczak, zastępca dyrektora handlowego ds. ochrony środowiska w firmie SEKA przypomniał najważniejsze obowiązki środowiskowe, jakie nałożone są na przedsiębiorców w Polsce. Należą do nich m.in. sporządzanie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska, jak również naliczania i wnoszenia opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska, prowadzenie ewidencji wytworzonych odpadów za pomocą kart ewidencji i kart przekazania, sporządzanie oraz regularne składanie zestawień odnośnie informacji oraz danych o rodzajach i ilościach wytwarzanych odpadów oraz regularne raportowanie do systemu Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami o zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Ponadto przedsiębiorcy są zobowiązani do dokonywania sprawozdawczości odnośnie prowadzonej gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi za pomocą formularzy OPAK-1, OPAK-2, OPAK-3, posiadania aktualnych pozwoleń, zezwoleń oraz decyzji z zakresu ochrony środowiska, np. wodnoprawnych, na wytwarzanie odpadów, na emisję gazów i pyłów do powietrza, a także stosowania się do zapisów, zawartych w uzyskanych pozwoleniach, zezwoleniach oraz decyzjach środowiskowych.
Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem przedsiębiorców i właścicieli firm z terenu woj. mazowieckiego. Lista uczestników była zamknięta już na wiele dni przed wydarzeniem.
Agnieszka Szymczak, SEKA