Wrocław, jak każde duże miasto, boryka się z problemem deficytu miejsc postojowych wskutek stale rosnącej liczby pojazdów. Remedium na tę sytuację jest wymuszanie rotacji przez wprowadzenie opłat za postój w ścisłym centrum, egzekwowanie od deweloperów wymaganej przepisami liczby miejsc postojowych czy budowa parkingów kubaturowych.

W wyniku coraz częstszego posiadania więcej niż jednego samochodu w rodzinie mieszkańcy podchodzą do problemu kreatywnie, zagospodarowując pod parkingi tereny wewnętrzne czy nawet dzierżawiąc powierzchnie prywatne. Dlatego właśnie tak dużą irytację budzą pojazdy porzucone, najczęściej bez kół, tablic rejestracyjnych, niemal wrośnięte w chodnik czy jezdnię, które miesiącami, a nawet latami blokują miejsca parkingowe. Ich widok nie tylko podsyca każdego dnia zdenerwowanie sąsiadów wykonujących kolejną rundę przez osiedle w nadziei na znalezienie wolnego miejsca do zaparkowania, ale budzi również uzasadniony niepokój i obawę tych mieszkańców, którzy w sąsiedztwie takiego okazu parkują. Wyciekające paliwo, oleje napędowe i smary stwarzają zagrożenie dla środowiska i bardzo realne niebezpieczeństwo pożaru. Swoim wyglądem kuszą najmłodszych miłośników motoryzacji, często stając się miejscem niebezpiecznych zabaw.
 
Klasyfikacja pojazdu
Służby miejskie mogą oczywiście usunąć z pasa drogowego pozostałości po pojeździe – nadwozie lub samo podwozie – zakwalifikowane przez straż miejską jako odpad komunalny, ale co robić z samochodami, które odpadem jeszcze nie są, ale gołym okiem widać, że „o własnych siłach” raczej nie odjadą?
W odpowiedzi na ten coraz częściej pojawiający się dylemat miasto zadecydowało o utworzeniu specjalnego parkingu. Od 1 lutego 2008 r. na terenie siedziby Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM), zarządcy dróg publicznych na obszarze Wrocławia, działa miejski parking dla pojazdów porzuconych. Ponieważ właścicielem obszaru jest ZDiUM, koszty jego utworzenia nie wzrosły o ceny dzierżawy czy zakupu gruntu. Parking jest wyposażony w 40 strzeżonych miejsc parkingowych na pojazdy osobowe i ciężarowe.
Trafiają tam auta spełniające wymogi określone w art. 50a kodeksu ruchu drogowego, a więc: pozostawione bez tablic rejestracyjnych oraz te, których stan wskazuje na to, że nie są używane.
Kwalifikacji każdorazowo dokonuje Straż Miejska Wrocławia. Na jej polecenie samochody są przywożone lawetami na parking. Funkcjonariusze straży usiłują również ustalić właściciela pojazdu. Jeśli jednak po upływie 6 miesięcy i 3 dni (od daty przyjęcia wozu na parking), właściciel nie zgłosi się po jego odbiór, pojazd przechodzi na własność gm. Wrocław. Następnie może być zlicytowany lub zezłomowany.
 
Edukacja mieszkańców
Równocześnie z otwarciem parkingu została uruchomiona akcja informacyjna dotycząca legalnych sposobów pozbycia się niechcianych samochodów. Z doświadczeń zarówno pracowników ZDiUM, jak i straży miejskiej wynika bowiem, że wielu właścicieli chciałoby zgodnie z prawem uregulować sprawę starego samochodu, ale nie wszyscy wiedzą, do kogo się zwrócić. Naprawdę niewielu wiedziało o tym, iż w przypadku przekazaniu pojazdu do punktu złomowania i recyklingu mogli liczyć na gratyfikację finansową. Właśnie z myślą o nich przygotowano folder informacyjny, dystrybuowany przez funkcjonariuszy straży miejskiej, oferowany klientom Urzędu Miejskiego Wrocławia w sekcji kupna, sprzedaży i rejestracji pojazdów, w biurach obsługi mieszkańców miejskich jednostek organizacyjnych i dziale parkingów obsługującym kierowców w zakresie sprzedaży abonamentów parkingowych w strefie płatnego postoju.
Niestety, wśród mieszkańców są również najzagorzalsi miłośnicy starych samochodów, którzy na widok funkcjonariuszy i lawety czym prędzej przepychają wozy z ulicy na podwórzowe zacisze, aby tylko uniknąć wywiezienia swojego eksponatu. Przepis, na podstawie którego możliwe jest usuwanie pojazdów porzuconych dotyczy bowiem pasa drogowego, a nie wnętrz podwórzowych czy terenów prywatnych.
 
Sprzedane!
Średnio co 7-8 miesięcy przejmowanych i przekazywanych do demontażu jest ok. 30–40 samochodów. Od momentu rozpoczęcia akcji usuwania porzuconych pojazdów i wraków z wrocławskich ulic (luty 2008 r.) przygotowywane jest już szóste postępowanie przetargowe. Oferta sprzedaży skierowana jest do podmiotów prowadzących stacje demontażu, złomowania i utylizacji pojazdów. Firmy takie powinny posiadać decyzję wydaną przez wojewodę dolnośląskiego lub urząd marszałkowski oraz zgodę na transport i zbieranie odpadów dopuszczonych do odzysku.
Na parking odholowano już ponad 200 pojazdów i tylko 20 z nich zostało odebranych przez właścicieli. Zanim do tego doszło, każdy z nich musiał uregulować w siedzibie Straży Miejskiej Wrocławia mandat w wysokości 500 zł, a następnie wnieść opłatę za lawetowanie: 226,92 zł w przypadku wozu osobowego i 263,6 zł w przypadku pojazdu do 3,5 t.
Obecnie na parkingu znajduje się ok. 70 samochodów i lada chwila zostanie ogłoszony przetarg na sprzedaż kolejnych 35 aut, które przeszły na własność gm. Wrocław.
Ceny ofertowe z rozstrzygniętych dotychczas przetargów nie pokrywają co prawda nawet kosztów utrzymywania parkingu i opłat za lawetowanie, ale celem nadrzędnym jest sukcesywna eliminacja problemu porzucanych pojazdów. Parking nie został przecież utworzony dla zysku, chociaż ostatecznie można za taki uznać zwolnienie miejsca parkingowego, ochronę środowiska i zlikwidowanie niebezpieczeństwa dla bawiących się dzieci.
 
Okiem straży miejskiej
Straż Miejska Wrocławia podejmuje działania mające na celu usuwanie wraków pojazdów z terenu miasta w oparciu o obowiązujące przepisy Ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (PoRD). Jej artykuł 50a stanowi: „Pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub taki, którego stan wskazuje na to, że nie jest używany, może zostać usunięty z drogi przez Straż Gminną lub Policję na koszt właściciela lub posiadacza”.
Należy jednak zwrócić uwagę na to, iż te przepisy stosuje się na drogach publicznych, w strefach zamieszkania i strefach ruchu, w innych miejscach wyłącznie w zakresie koniecznym dla uniknięcia niebezpieczeństwa osób lub wynikającym ze znaków i sygnałów drogowych (vide art. 1 ustawy).
Dlatego też, jeżeli wrak pojazdu znajduje się na terenie innym niż wymieniony w ustawie, a poza tym nie zachodzi żadna z dwóch przesłanek, to brakuje podstaw do stosowania przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, a zatem usunięcia pojazdu z dróg określonej kategorii.
Trzeba również zauważyć, że na podstawie przepisów Ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg, są drogami wewnętrznymi. Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należy do zadań zarządcy terenu, na którym znajduje się droga, a w przypadku jego braku – do właściciela tego obszaru. Przeniesienie tych obowiązków, nawet w części, na służby publiczne nie ma żadnego uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa.
Procedury związane z usuwaniem wraków pojazdów stosowane przez naszą jednostkę są następujące:
· określenie, czy stan pojazdu wyczerpuje przesłanki określone w art. 50a PoRD,
· podjęcie próby ustalenia właściciela pojazdu,
· wydanie dyspozycji dotyczącej usunięcia pojazdu na parking ZDiUM.
 
Sławomir Chełchowski, kierownik referatu, Straż Miejska Wrocławia