Od czasu powstania Ziemi ok. 4,5 mld lat temu widoczny jest wyraźny wzrost ogólnej różnorodności gatunkowej. Zwiększanie się liczby gatunków od jednej formy hipotetycznego przodka (prabakterii) do obecnie żyjących gatunków – z człowiekiem włącznie – miało charakter funkcji wykładniczej. Najważniejszymi czynnikami, które pozwoliły organizmom żyć i ewoluować, są odległość Ziemi od Słońca, jej właściwości fizyczne oraz historia geologiczna.

W całej historii biosfery następowały okresy intensywnego zwiększania różnorodności, występujące na przemian z okresami masowego ginięcia całych grup organizmów. Chociaż niektóre grupy taksonomiczne w różnych okresach traciły na rzecz innych swoją liczebną przewagę, to jednak całkowita liczba gatunków w biosferze stale się powiększała. Nagłe spadki bioróżnorodności w różnych okresach geologicznych następowały w wyniku intensywnych zjawisk wulkanicznych, a także zderzenia Ziemi z dużymi obiektami kosmicznymi. Wszystkie one wywoływały bardzo znaczne zmiany klimatyczne i geochemiczne, obejmujące całą planetę, co prowadziło do wymierania wielu ówcześnie żyjących organizmów. Dopiero po ustaniu tych zjawisk z pozostałych przy życiu form powstawały w drodze ewolucji nowe gatunki, dając początek kolejnemu wzrostowi różnorodności. Proces r&...