Zakończyła się XV edycja Konkursu o Puchar Recyklingu, którego organizatorem jest ?Przegląd Komunalny?. Finał Konkursu miał miejsce 14 października 2014 r. podczas Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POLEKO. Podczas uroczystości przyznano ponad 70 nagród ? statuetek, wyróżnień, nagród finansowych i rzeczowych. Dzień wcześniej, podczas Gali Międzynarodowego Kongresu Ochrony Środowiska ENVICON, wręczono najbardziej prestiżowe nagrody ? Puchary Recyklingu oraz tytuł Tygrysa Recyklingu. Relację z Gali wręczenia nagród znajdą Państwo w listopadowym wydaniu ?Przeglądu Komunalnego?. Tegoroczna edycja Konkursu zyskała nowy, szerszy niż dotychczas wymiar w związku z wdrożoną  ?rewolucją śmieciową?, zmieniającą zasady gospodarowania odpadami komunalnymi. W celu uwzględnienia zmian, jakie nastąpiły po 1 lipca 2013 r., formularze zgłoszeń były wypełniane z podziałem na dwa półrocza. W związku z tym pojawiły się liczne rozbieżności w podawanych parametrach,
wynikające m.in. ze zmiany obszaru działalności poszczególnych jednostek. Do redakcji wpłynęły deklaracje udziału od 74 podmiotów. Suma zgłoszeń z deklaracji udziału wyniosła 241 w dziewięciu kategoriach konkursowych. Wszystkie zgłoszenia były rozpatrywane podczas spotkań komisji w poszczególnych kategoriach, które obradowały w sierpniu. W kategorii ?Szklana Statuetka? zarejestrowano 38 zgłoszeń, w kategorii ?Srebrna Puszka? ? 18, w ?Liderze Zbiórki Tworzyw? ? 39, w ?Złotej Beli Makulatury? ? 30, w kategorii ?Zielona Bateria? ? 15, w ?Zielonym Kontakcie? ? 21, w kategorii ?Edukacja Ekologiczna? ? 42, w ?Liderze Sortowania? ? 26, a w kategorii ?Rekordowy Karton? ? 12 zgłoszeń. Najwięcej podmiotów biorących udział w Konkursie zgłosiło się z województw kujawsko-pomorskiego (11), śląskiego, dolnośląskiego i wielkopolskiego (po 9) oraz mazowieckiego (8). Z warmińsko-mazurskiego wpłynęło 6 zgłoszeń, z województw: lubuskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego zgłosiło się po 4 kandydatów, 3 jednostki wysłały swe zgłoszenia z województwa podkarpackiego, a z małopolskiego, podlaskiego i świętokrzyskiego po 2. Z województwa łódzkiego wpłynęło tylko jedno zgłoszenie. Konkurs objął więc swym zasięgiem niemal całą Polskę, bo aż 14 województw. Wśród uczestników znalazły się zarówno przedsiębiorstwa związane z gospodarką odpadami, urzędy miejskie i gminne, jak i placówki oświatowe, centra edukacji ekologicznej i organizacje pozarządowe. Analiza przesłanych zgłoszeń przyniosła interesujące wyniki. Otóż zebrano selektywnie 39,8 tys. ton szkła, 288 ton puszek 
aluminiowych, 30,2 tys. ton tworzyw sztucznych, 23 tys. ton makulatury, 60,5 ton baterii, 1,3 tys. ton zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz 1,7 tys. ton opakowań po płynnej żywności. Zgłoszone do Konkursu sortownie wydzieliły 106,5 tys. ton surowców wtórnych, które przekazano do recyklingu, w związku z czym nie trafiły na składowisko. Programy edukacyjne zgłoszone tylko w kategorii ?Edukacja Ekologiczna? objęły swym zasięgiem cały kraj, a suma zgłoszonych budżetów programów edukacyjnych wyniosła ponad 3 mln zł. 

Trudna praca nad werdyktem

Kapituła Konkursu zebrała się 11 września 2014 r. w siedzibie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Wśród członków Kapituły znaleźli się przedstawiciele patronów honorowych, sponsorów i partnerów Konkursu, członkowie loży ekspertów oraz organizatorzy Konkursu. Kapitule przewodniczył Krystian Szczepański ? zastępca prezesa NFOŚiGW. Podczas burzliwych obrad wyłoniono laureatów statuetek i wyróżnień, nagród finansowych i specjalnych oraz nagród rzeczowych. Przewodniczący poszczególnych komisji konkursowych uzasadniali nominacje, a członkowie Kapituły w jawnym głosowaniu przyjmowali bądź odrzucali wybór. Dyskutowano także nad przyszłością Konkursu oraz na temat planowanych zmian, w tym zdecydowano o utworzeniu od następnej edycji osobnej kategorii konkursowej dla gmin. Poniżej zamieszczono wypowiedzi przedstawicieli niektórych partnerów Konkursu i członków Kapituły odnośnie aktualnej sytuacji na rynku gospodarowania odpadami, a także ich opinie
na temat potrzeby istnienia Konkursu o Puchar Recyklingu. 

Jednym z podstawowych surowców w przemyśle papierniczym jest makulatura. W ramowej dyrektywie odpadowej Komisja Europejska określiła, że jednym z celów stawianych przed mieszkańcami Europy jest stworzenie ?społeczeństwa recyklingu? o wysokiej wydajności zasobów. W 2013 r. w przemyśle w Polsce zużyto ok. 2,0497 mln ton makulatury, co pozwoliło na wyprodukowanie ok. 1,7115 mln ton mas włóknistych wtórnych (odbarwianych i nieodbarwianych). Odzyskano z rynku ok. 2,1851 mln ton makulatury. Wskaźnik recyklingu wyniósł 45,8%. Natomiast w Europie w przemyśle zużyto 47,5 mln ton, odzyskano 55,5 mln ton, a wskaźnik recyklingu wyniósł 71,7%. Różnice w osiąganych wskaźnikach recyklingu i odzysku mogą świadczyć o problemach w funkcjonowaniu systemu zbiórki odpadów w Polsce. Zbiórka selektywna, zwłaszcza odpadów komunalnych, nadal nie jest dobrze rozwinięta. Wydaje się, że termin ten jest różnie rozumiany przez gminy ? znaczna ich część (zwłaszcza w dużych glomeracjach)
nie prowadzi selektywnej zbiórki i zastępuje ją tańszą zbiórką w podziale na suche i mokre, co na pewno oznacza mniejsze koszty dla zbierającego, ale prowadzi do znacznego pogorszenia jakości potencjalnych surowców wtórnych.

dr Katarzyna Godlewska, Stowarzyszenie Papierników Polskich: Po roku od ?rewolucji? odpadowej jesteśmy na początku drogi i tym ważniejsza jest odpowiednia edukacja oraz promowanie selektywnej zbiórki odpadów z papieru i tektury. Konkurs o Puchar Recyklingu w kategorii ?Złota Bela Makulatury? jest znakomitą platformą propagującą, prezentującą oraz upowszechniającą ten sposób prowadzenia zbiórki. Nagroda ta jest nie tylko wyrazem szczególnego uznania, ale też inspiracją do prowadzenia prawidłowej segregacji odpadów. Jego uczestnicy są wspaniałym przykładem postępowania w duchu gospodarki cyrkularnej.

Sławek Brzózek, prezes Zarządu Fundacji Nasza Ziemia: Konkurs ?Przeglądu Komunalnego? o Puchar Recyklingu to bardzo ważna inicjatywa, wspierająca rozwój społeczeństwa bezodpadowego w Polsce. To dobre narzędzie do prowadzenia edukacji w zakresie gospodarki odpadami, a ta ? jak podkreślają wszyscy: od ustawodawcy po firmy wywozowe ? jest  teraz kluczowa dla usprawnienia i efektywnego prowadzenia gospodarki odpadami. Dlatego ważne i potrzebne są planowane w Konkursie zmiany, które postulowała Fundacja Nasza Ziemia: utworzenie kategorii oceniającej profesjonalne i efektywne działania gmin oraz ?skupienie? edukacji ? zamiast szeroko pojmowanej edukacji ?ekologicznej? przejście na kategorię edukacji odpadowej.

Ewelina Zając, koordynator działu baterii, Remondis Electrorecykling: Remondis Electrorecycling jest partnerem Konkursu w kategorii ?Zielona Bateria?. Do Konkursu w tej kategorii zgłasza się sporo firm komunalnych,  urzędy miast i gminy, a także placówki oświatowe. Jest to Konkurs prestiżowy, od wielu lat organizowany przez ?Przegląd Komunalny? pod patronatem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ministerstwa Środowiska, Polskiej Izby Ekologii i Związku Miast Polskich.
Szczególnie zachęcam do uczestnictwa w kategorii ?Zielona Batedrria?, oceniamy w niej bowiem zbiórkę zużytych baterii oraz działania
edukacyjne w tym zakresie. Zachęcamy do udziału urzędy miast i gmin, a także placówki oświatowe, które w tym zakresie mają bardzo duże osiągnięcia ? można powiedzieć, że duży strumień zebranych baterii to są właśnie baterie pozyskane z placówek oświatowych różnego szczebla. W tym roku nagrodziliśmy Urząd Miejski w Białymstoku, który ? w naszej opinii ? swoimi działaniami i zaangażowaniem przyczynił się do tego, że w tak dużym mieście gospodarka odpadami w zakresie zużytych baterii funkcjonuje prawidłowo. 

Kazimierz Borkowski, dyrektor zarządzający, Fundacja PlasticsEurope Polska: Konkurs o Puchar Recyklingu rozgrywany jest w dziewięciu kategoriach, a Fundacja PlasticsEurope Polska zasiada w komisji konkursowej w kategorii ?Lider Zbiórki Tworzyw?. Tworzywa sztuczne to jedna z frakcji materiałów wtórnych zbieranych podczas zagospodarowania odpadów ? frakcja bardzo wartościowa, a im więcej uda się jej zebrać, tym bardziej jest to korzystne dla środowiska. Oceniając dotychczasowe osiągnięcia podmiotów, które przystępują do konkursu w tej kategorii, widzimy, że są to liderzy na rynku, wykazujący się stosunkowo wysokimi poziomami zbiórki. Właśnie takie firmy mogą być przykładem dla innych podmiotów działających w tej branży. Konkurs o Puchar Recyklingu jest przedsięwzięciem bardzo przydatnym do promowania idei selektywnej zbiórki, a w dzisiejszej rzeczywistości odpadowej powiedziałbym nawet, że niezbędnym. Od wszystkich krajów Unii Europejskiej wymagane są coraz wyższe poziomy zbiórki surowców wtórnych oraz ich recyklingu. Zwłaszcza teraz, kiedy Polska wkroczyła na drogę tzw. rewolucji odpadowej, Konkurs stanowi dobre narzędzie propagowania idei zbierania i odzyskiwania odpadów oraz promowania dobrych praktyk w tym zakresie.

Jakub Tyczkowski, prezes Rekopol Organizacji Odzysku Opakowań: Wydaje się, że ciągle stosunkowo niewiele firm, które zajmują się gospodarką komunalną, jest zainteresowanych udziałem w Konkursie o Puchar Recyklingu. Mamy za sobą 1 lipca zeszłego roku, a co za tym idzie ? większą odpowiedzialność gmin, inna jest też rola sortowni, czyli przede wszystkim RIPOK-ów i instalacji zastępczych. Z punktu widzenia firmy Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań należałoby zmodyfikować niektóre kategorie Konkursu. Proponujemy, by kategoria, która do tej pory nazywała się ?Lider Sortowania?, już od następnej edycji Konkursu zmieniła nazwę na ?Lider Odzysku?, bo de facto to, co jest najważniejsze, to właśnie odzysk. Oczywiście, ważne jest, ile odpadów zostanie zebranych, ale to, co jest bezwzględnie ważne, to fakt, czy ten materiał będzie nadawał się do powtórnego wykorzystania. Dlatego też zaproponowaliśmy inne kryteria oceny podmiotów zgłaszających się do Konkursu o Puchar Recyklingu w ocenianej przez nas kategorii. Mamy nadzieję, że przełoży się to na większe zainteresowanie udziałem w Konkursie tych firm, które wygrały przetargi w gminach, oraz tych, które zajmują się sortowaniem odpadów komunalnych.