Z konsultacjami efektywniej

Podczas konferencji szczególną uwagę słuchaczy skupiło wystąpienie Maury Zaworskiej-Błaszkiewicz z gdyńskiego Biura Ogrodnika Miasta, która na przykładzie Gdyni omówiła znaczenie „Zielonej strategii” dla zintegrowanego rozwoju systemu terenów zieleni. Autorka referatu podkreśliła, iż zanim opracuje się strategię, należy dokonać analizy stanu zieleni, co pozwoli określić potrzeby i skonstruować plan niezbędnych działań, w celu poprawy sytuacji. Z postawionej w Gdyni diagnozy wynika, że w mieście brakuje ok. 100 ha terenów zieleni, a ich niedoborem charakteryzuje się większość dzielnic. Nic zatem dziwnego, że jednym z niezbędnych działań, które postanowiono przeprowadzić, jest zahamowanie prywatyzacji i zabudowy terenów zieleni, a następnie – zwiększenie ilości obszarów przeznaczonych pod nasadzenia. Aby działania te nie poszły na marne, należy również opracować kompleksowy plan utrzymania zieleni oraz zaangażować społeczność lokalną, by zapobiec ewentualnym dewastacjom. Jak podkreśliła reprezentantka Gdyni, dla rozwijania tego typu inicjatyw niezwykle istotna jest dobra wola i konsekwencja ze strony włodarzy miast.

Zasygnalizowana przez prelegentkę z Trójmiasta tematyka, dotycząca włączania mieszkańców w działania na rzecz terenów zieleni, została rozwinięta przez Adama Grzegrzółkę, zastępcę burmistrza warszawskiej dzielnicy Praga Południe. Omówił on to zagadnienie na przykładzie procesu planowania i budowy „Parku nad Balatonem” na osiedlu Gocław. Jak wykazał prelegent, zanim urządzono ww. park, przeprowadzono zakrojone na szeroką skalę, trzyetapowe konsultacje z mieszkańcami osiedla. Pierwszy etap polegał na przeprowadzeniu badań ankietowych pod kątem oczekiwań lokalnej społeczności w związku z tym terenem. Na podstawie wniesionych przez mieszkańców uwag i pomysłów ogłoszono konkurs na opracowanie koncepcji urządzenia terenu. Po jego rozstrzygnięciu zwycięską propozycję poddano dalszej dyskusji z udziałem mieszkańców, którzy zgłosili uwagi techniczne. Ostatni, trzeci etap konsultacji dotyczył wyposażenia placów zabaw. W efekcie – jak zaznaczył zastępca burmistrza dzielnicy – osoby, które aktywnie uczestniczyły w tych konsultacjach, obecnie mogą cieszyć się widokiem tych miejsc, „umeblowanych” zgodnie z ich sugestiami. Prelegent stwierdził również, że działania oparte na konsultacjach faktycznie są bardziej pracochłonne, jednak efekt końcowy przyjmowany jest bardziej entuzjastycznie niż tam, gdzie zaniechano współpracy z mieszkańcami. Ich zaangażowanie w proces tworzenia tego typu miejsc oraz późniejsze zadowolenie są szczególnie istotne przy kosztownych realizacjach (park kosztował bowiem ok. 10,5 mln zł).

W aspekcie powiązania przestrzeni i komunikacji trudno nie dotknąć wciąż budzących wiele problemów zagadnień dotyczących pielęgnacji zieleni przydrożnej i przyulicznej. Nieodzownym zabiegiem pielęgnacyjnym w tym obszarze wydają się cięcia drzew. Tematowi temu swoje wystąpienie poświęcił dr hab. inż. Jacek Borowski z Wydziału Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. W trakcie referatu padło wiele stwierdzeń, które do serca powinni sobie wziąć zarówno zarządzający drogami i zielenią przydrożną, jak i pracownicy firm wykonujących cięcia. – Cięcia są dla nas, a nie dla drzew – podkreślił ekspert, wskazując, iż posusz w koronie drzew jest rzeczą naturalną, a jego obecność nie zawsze świadczy o złej kondycji rośliny. Dodatkowo każda rana jest potencjalną drogą infekcji drzewa, a same cięcia im szkodzą. Dlatego też muszą być one przemyślane i wykonywane z należytą starannością. – Najważniejszy jest bieżący nadzór nad wykonywanymi pracami! – apelował do zamawiających dr Borowski, który mówił też, że zawsze należy zastanowić się, czy dane cięcie jest celowe.

Przy tematyce zieleni przydrożnej uczestnicy pozostali jeszcze dzięki kilku innym wystąpieniom. W jednym z nich Katarzyna Radzis, reprezentująca Szkółkę Radzis Owocowe i Ozdobne z Braniewa, omówiła możliwości stosowania krzewów, bylin i traw wzdłuż ulic. Apelowała ona o dobór gatunków odpornych na miejskie warunki, zwłaszcza na zasolenie i brak wody, jednocześnie zachęcając do nasadzania nowych gatunków roślin.

Do kwestii zazieleniania rond odniosła się Agnieszka Szulc z Wydziału Terenów Zieleni Zarządu Dróg Miejskich (ZDM) w Poznaniu, znana z działań mających na celu ograniczenie stosowania soli w zimowym utrzymaniu ulic. Najpierw przedstawiła ona podstawowe informacje dotyczące rond oraz zasad ich wprowadzania na drogach, a następnie skupiła się na warunkach klimatyczno-glebowych panujących przy ulicach. W dalszej kolejności omówiła reguły projektowania, komponowania i pielęgnowania zieleni na rondach. W trakcie wystąpienia podzieliła się bogatym doświadczeniem poznańskiego ZDM-u w zakresie realizacji i utrzymania zieleni na rondach, omawiając wiele nieoczekiwanych sytuacji i problemów pojawiających się zwłaszcza w trakcie ich zakładania.

W inny obszar zagadnień, choć także dotyczących szlaków komunikacyjnych, wprowadził zainteresowanych dr Andrzej Kruszewicz z Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. Szlaki komunikacyjne, o których wspomniał, to trasy, jakimi przemieszczają się zwierzęta, coraz częściej i chętniej odwiedzające miasta, które nierzadko stają się ostoją licznych gatunków. Dzieląc się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi bytowania zwierząt w mieście, zaapelował on również o stosowanie w zieleni gatunków rodzimych, które pozwolą zachować charakterystyczną dla danego regionu bioróżnorodność.

Powrotem do tematu konsultacji w ramach działań poprawiających przestrzeń publiczną był referat Anny Komorowskiej z Pracowni k. z Krakowa. W wystąpieniu pt. „Przestrzeń – dzieci – komunikacja. Ścieżki edukacyjne w mieście oraz partycypacyjne projektowanie placów zabaw” autorka wskazała na rolę konsultacji z najmłodszą grupą społeczeństwa – z dziećmi i młodzieżą. Porównując plac zabaw do domu, stwierdziła, że gdy projektowany jest dom, to inwestor pytany jest o oczekiwania, dlatego też należy rozmawiać z dziećmi, czego spodziewają się po miejscu tworzonym specjalnie dla nich. Przy okazji zademonstrowała zdjęcia kilku interesujących ścieżek i placów zabaw, zrealizowanych we współpracy z najmłodszymi użytkownikami przestrzeni.

W trakcie konferencji poruszono także wiele innych ważnych problemów, które dotyczyły zarówno rozwoju ścieżek rowerowych, meblowania miast, jak i symboliki roślin. A okazją do zapoznania się z dostępną na polskim rynku ofertą roślin oraz narzędzi stosowanych w pracach m.in. na rzecz zieleni miejskiej była jubileuszowa – 20. Międzynarodowa Wystawa „Zieleń to życie”, która zgromadziła 300 wystawców z 12 krajów (Belgii, Czech, Danii, Francji, Holandii, Litwy, Łotwy, Niemiec, Polski, Słowacji, Węgier i Włoch). Targi te odwiedziło 17 tys. osób w tym 5,5 tys. zawodowo związanych z tą problematyką. Podczas Wystawy rozdano także nagrody. W Konkursie roślinnych nowości złoty medal zdobyły dwie propozycje: Picea pungens ‘The Blues’ głoszona przez szkółkę roślin Tomżyński) i Spiraea betulifolia ‘Tor Gold’ (ze Szkółki Drzew i Krzewów Ozdobnych Joanna i Bronisław Szmit). Srebrnym medalem uhonorowano Gospodarstwo Szkółkarskie Wróblewscy za Hydrangea paniculata MAGICAL CANDLE ‘Bokraflame’. Zdaniem oceniających, na brązowy medal zasłużyły trzy nowości: Perovskia atriplicifolia LACEY BLUE ‘Lisslitt’ (ponownie Gospodarstwo Szkółkarskie Wróblewscy), Rudbeckia fulgida var. sullivantii ‘Little Goldstar’ (Gospodarstwo Specjalistyczne Panek) i Taxus ×media KAZIO ‘Komsta1’ (Gospodarstwo Szkółkarskie Komsta). Oprócz medali przyznano także wyróżnienia, którymi uhonorowano sześć roślin.(z

Z kolei w Konkursie Zielony Laur nagrodzono tylko jeden produkt. Zwycięzcą w kategorii „Produkt do ogrodu” okazał się sterownik NEPTUN firmy SYMA. Przyznano także dwa wyróżnienia.

Pozostaje żyć nadzieją, że – wbrew niezbyt dobrej sytuacji finansowej, jaka rysuje się w budżetach samorządów, co będzie miało swoje odzwierciedlenie w nakładach na zakładanie i pielęgnację terenów zieleni – zdobyta podczas konferencji i Wystawy wiedza znajdzie praktyczne zastosowanie i nasze miasta będą stawały się coraz przyjaźniejsze dla mieszkańców.

Problem suszy dotyka wiele miast w naszym kraju. O tym, jak sobie z nim radzić, dyskutowali uczestnicy debaty współorganizowanej przez prof. dr. hab. Tadeusza Baranowskiego z poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego oraz redakcję miesięcznika „Zieleń Miejska”. Spotkanie odbyło się 10 września br. w Poznaniu. Moderatorem debaty był prof. Baranowski, który w wystąpieniu wprowadzającym zadał wiele pytań dotyczących gromadzenia i wykorzystywania wody opadowej, a także techniki nawadniania. O kwestiach tych rozprawiało ok. 20 osób, w tym prelegenci – dr inż. Ewa Walter, dr inż. Tomasz Wojciechowski, dr Szymon Łukasiewicz oraz Ryszard Łukowicz. Dyskusja toczyła się wokół proekologicznych sposobów gospodarowania wodą, kłopotów ze zlewnią drzew przyulicznych oraz obecnych badań w zakresie wody glebowej. Ponadto debatowano na temat wprowadzenia opłaty za „deszczówkę”, zintegrowanego działania w gospodarce wodą oraz roli partycypacji społecznej w walce z suszą w mieście.