Podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej oraz kształtowanie postaw proekologicznych jest możliwe przede wszystkim przez edukację ekologiczną. Umiejętność właściwego współdziałania ludzi z przyrodą należy „zaszczepiać” już od najmłodszych lat.
Edukacja ekologiczna to wzbogacanie wiedzy, a także rozwijanie wrażliwości oraz chęci działania na rzecz kształtowania i ochrony środowiska. Jest to niezbędne dla lepszego wykorzystania dostępnych zasobów naturalnych w trosce o dobro i los przyszłych pokoleń. Przykładem takich działań są przedsięwzięcia Planety EGOS, czyli Ekologicznej Gospodarki Odpadami dla Miasta Szczecina, która realizuje szereg akcji oraz inicjatyw ekologicznych, mających pomóc zrozumieć wszystkim pokoleniom szczecinian, jak ważna jest znajomość zasad gospodarki odpadami i poszanowania zasobów środowiska naturalnego.
Eco Jam Graffiti
To akcja artystyczna, której trzecia edycja będzie miała miejsce w bieżącym roku. Jest ona ona przykładem współpracy urzędników z młodymi artystami – twórcami graffiti – sztuki, która wciąż kojarzy się niektórym osobom tylko z chuligańskimi wybrykami i niekulturalnymi napisami na murach. Miasto chce pokazać, że tak nie jest i ten specyficzny kolaż ekologii i sztuki może być pożyteczny. Eco Jam Graffiti to już nie tylko jednodniowe wydarzenie, ale cykliczna impreza, która przyciąga artystów z kraju i zagranicy oraz wzbudza zainteresowanie mieszkańców oraz turystów odwiedzających Szczecin.
W grudniu 2008 r. podczas pierwszej edycji imprezy pn. „Postaw na zrównoważony rozwój!” wielkie drewniane płyty zostały pokryte graffiti o tematyce ekologicznej. Przedstawione na malowidłach zasady zrównoważonego rozwoju miasta były artystycznym przekazem młodych artystów, wzywającym szczecinian do ekologicznego stylu życia. Powstałe graffiti zostało zamontowane przed budynkiem Urzędu Miasta w Szczecinie, a we wrześniu 2009 r. stanowiło artystyczne tło dla pokazu kina plenerowego podczas pikniku ekologicznego. Patronat medialny nad imprezą objął Środek Miasta – Polskie Radio Szczecin. Projekt został dofinansowany przez Miasto Szczecin.
W kwietniu 2009 r. odbyła się druga edycja Eco Jam Graffiti, będąca kontynuacją grudniowej imprezy. Zaproszenie przyjęło ponad 20 artystów tworzących graffiti oraz murale z kraju i zagranicy. W dniu akcji przejście podziemne przy ul. Malczewskiego i Al. Wyzwolenia zostało zamienione w artystyczną przestrzeń otwartą dla zwiedzających, którzy mogli obserwować artystów w trakcie pracy. Podczas wspólnego malowania ściany przejścia podziemnego zostały pokryte graffiti o tematyce ekologicznej. Motyw przewodni prac stanowiły zasady zrównoważonego rozwoju miasta, takie jak ekologiczne środki transportu, segregacja odpadów czy ograniczona konsumpcja. Podczas Eco Jam Graffiti można było również dokonać ekologicznej transakcji, polegającej na wymianie zużytych baterii przyniesionych przez szczecinian na wiosenne kwiatki. Imprezie towarzyszyły liczne atrakcje. Ich wynikiem było na przykład posadzenie przez mieszkańców dzielnicy Niebuszewo oraz osiedla Majowego krzewów. Podczas drugiej edycji Eco Jam Graffiti zebrano ponad 25 kg zużytych baterii. Patronat medialny oraz oprawę muzyczną wydarzenia, tak jak w poprzedniej edycji, zapewniło Polskie Radio Szczecin.
Kampanie dla szkół
Pod koniec października 2009 r. rozpoczęła się kampania edukacyjna skierowana do uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz wszystkich klas gimnazjalnych. Jej celem była edukacja w zakresie właściwego gospodarowania odpadami, selektywnej zbiórki i segregacji oraz kształtowania prawidłowych nawyków i postaw proekologicznych wśród dzieci i młodzieży, szczególnie w kontekście prowadzenia właściwej gospodarki odpadami. Podczas kampanii udostępniono uczniom materiały dydaktyczne służące do przeprowadzenia zajęć dla rówieśników i kolejnych roczników pod kierunkiem nauczycieli.
Szkolenia zostały przeprowadzone w listopadzie i grudniu 2009 r. w ponad 90 placówkach oświatowych na terenie Szczecina. Szkoły uczestniczące w kampanii otrzymały także profesjonalne tablice edukacyjne na temat gospodarowania odpadami. Podczas zajęć z trenerami uczniowie dowiedzieli się m.in., jakie korzyści wynikają z selektywnej zbiórki u źródła oraz z intensyfikacji zbierania surowców wtórnych, jak postępować z odpadami, zwłaszcza opakowaniowymi i niebezpiecznymi, w jaki sposób eliminować złe nawyki w gospodarowaniu odpadami i rozwiązać kwestię rosnących ilości odpadów komunalnych.
Kampania skierowana do dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i gimnazjalnych to nie tylko forma upowszechnienia wiedzy z zakresu gospodarowania odpadami i rozwiązywania problemów segregacji surowców wtórnych. Pozwoliła ona również na wskazanie problemów Szczecina związanych z systemem gospodarki odpadami, wynikających m.in. z implementacji dyrektyw unijnych, rosnących wymogów efektywności systemu odzysku i przetwarzania surowców wtórnych oraz zmniejszania ilości odpadów deponowanych na składowiskach.
Egoś i Egosia
Inną ciekawą inicjatywą Szczecina skierowaną do najmłodszych mieszkańców była kampania edukacyjno-ekologiczna w kinie Helios. Podczas premiery filmu animowanego „E-Wally” dzieci z pomocą Egosia i Egosi – kosmitów z Planety EGOS – poznały tajniki segregacji i recyklingu. Interaktywne zabawy edukacyjne pokazały najmłodszym, na czym polega i jak ważna jest prawidłowa segregacja odpadów. Podczas dwudniowej akcji rozdano ponad 400 kompletów nagród.
Wybrane przykłady działań edukacji ekologicznej prowadzonej przez gminę miasto Szczecin pokazują, że miastu zależy na podniesieniu poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców. Potwierdzają także potrzebę większej współpracy lokalnych organizacji ekologicznych z władzami miasta. Tylko wzajemne współdziałanie i efektywny dialog stanowią szansę na stworzenie kompleksowego programu edukacji w zakresie gospodarki odpadami.
Monika Małachowska-Wasylko, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska, Urząd Miasta Szczecin