Przygotowaniem stłuczki szklanej do recyklingu zajmują się m.in. przedsiębiorstwa uzdatniające tego typu surowiec. Ważną rolę w tej kwestii odgrywają też firmy odbierające odpady od mieszkańców oraz współpracujące z nimi zakłady. Stłuczka szklana ma również dużą wartość dla hut szła. Dla wszystkich tych podmiotów niezwykle istotne są jej parametry jakościowe, ponieważ im bardziej zanieczyszczony surowiec, tym większe straty.

Z przeznaczeniem dla hut

Dla branży hutniczej stłuczka szklana, pochodząca z recyklingu, to doskonały zamiennik dla surowców mineralnych, stanowiących wcześniej podstawę wsadu do wanny hutniczej. Wykorzystanie jej znacząco obniża zużycie energii w procesie topienia, a także ma wpływ na mniejszą emisję CO2 i innych gazów szkodliwych dla środowiska. Oznacza to wysokie oszczędności dla hut szkła, ponieważ stłuczka jest bardzo poszukiwana przez ten sektor. Możliwe jest jej wielokrotne wykorzystanie, przy zachowaniu jednorodności kolorystycznej i wykluczeniu zanieczyszczeń. Najbardziej szkodliwe dla produkcji są wtrącenia ceramiki lub kamieni. Zanieczyszczenia tego typu powodują znaczne utrudnienia w procesie uzdatniania, a ich obecność jest tolerowana przez huty tylko na poziomie 20-25 g na tonę. W praktyce oznacza to śladowe ilości. Niepożądane są również nakrętki, obrączki i inne elementy metalowe, ale ich eliminacja jest stosunkowo prosta, a odzyskane metale również podlegają recyklingowi. Podobnie dzieje się z plastikami, przy czym w tej grupie kłopotliwe są worki foliowe, w które zbiera się szkło. Podczas wstępnego oczyszczania ich usuwanie jest najbardziej czasochłonne.

Właściwa selekcja

Podstawę procesu recyklingu stanowi odpowiednia świadomość społeczna i odpowiedzialność. Już na etapie gospodarstw domowych należy właściwie rozsortować odpady. Nawet najprostsze nawyki znacząco wpływają na jakość surowca, np. należy przepłukać butelki wodą przed ich wyrzuceniem. W ten sposób zostanie podniesiona ich wartość, a dodatkowo w miejscu, gdzie znajduje się pojemnik do segregacji, nie pojawi się uciążliwy zapach. Ponadto opakowań szklanych nie należy mieszać z surowcami takimi jak papier lub PET oraz innymi rodzajami szkła. Do pojemników na szkło nie wolno wrzucać ceramiki, np. porcelany, glazury, terakoty, fajansu oraz kamieni. Tego typu zanieczyszczenia pojawiają się najczęściej. Naczynia ze szkła żaroodpornego (hartowanego) są równie kłopotliwe i niebezpieczne jak ceramika, ponieważ mają inną temperaturę topnienia niż szkło opakowaniowe. Rozmaite rodzaje szkła różnią się składem chemicznym, co jest związane z ich zastosowaniem w odmiennych warunkach. Najbardziej pożądane przez przedsiębiorstwa zajmujące się recyklingiem szkła jest oczywiście szkło opakowaniowe.

Błędy popełnione na etapie segregacji można naprawić przez sortowanie wstępne w firmach odbierających odpady, regionalnych instalacjach przetwarzających odpady komunalne albo w punktach selektywnej zbiórki tego typu odpadów. W tym miejscu stłuczka wysypywana jest z worków i na taśmach są oddzielane tzw. duże zanieczyszczenia. Przedsiębiorstwa uzdatniające stłuczkę mają prawo odmówić odbioru niewłaściwie posortowanego surowca.

Parametry surowca

Odpowiednio przygotowana stłuczka trafia do sortowni stłuczki szklanej, gdzie na wyspecjalizowanej linii technologicznej następuje usunięcie etykiet, korków, zakrętek, obrączek i wtrąceń ceramiki. W tym miejscu następuje też kruszenie, doczyszczanie i rozdzielanie na kolory. Najbardziej poszukiwana jest stłuczka rozdzielona na trzy podstawowe kolory: bezbarwny, brązowy i zielony. Wśród nich najwyżej cenione jest ta bezbarwna, ponieważ można z niej wyprodukować opakowania w dowolnym kolorze.

Przedsiębiorstwo uzdatniające odpady szklane odmówi w ogóle przyjęcia towaru, jeśli w stłuczce znajdą się opakowania po lekarstwach, truciznach, materiałach niebezpiecznych, środkach chemicznych, środkach ochrony roślin itp. Nie zostaną również przyjęte odpady medyczne, niebezpieczne oraz szkodliwe. Z kolei za duży poziom zanieczyszczeń zwykle odpowiadają ceramika, porcelana, gruz, kamienie i ziemia. Ponadto niepożądane są: szkło budowlane płaskie i pustaki, bloczki, szkło zbrojone, luksfery, a także szkło ołowiowe, kryształowe i  laboratoryjne. Z odpadów należy wcześniej wykluczyć też lustra, szkło z kineskopów i termiczne oraz naczynia żaroodporne. Mniejsze zagrożenie dla stłuczki i niższy wpływ na poziom zanieczyszczeń, a w konsekwencji na ostateczną cenę, mają: metale magnetyczne (żelazo, stal) i niemagnetyczne (aluminium) w postaci kapsli, nakrętek, dozowników, uchwytów, a ponadto tworzywa sztuczne i materiały organiczne (folia, plastikowe nakrętki, korki, etykiety, papier, drewno, tekstylia, resztki zawartości opakowań), a także śnieg, lód i woda.

Na jakość stłuczki szklanej wpływają również warunki składowania już po etapie selekcji. Dużą rolę odgrywa podłoże, na którym się ją magazynuje. Istotne jest odpowiednie zabezpieczenie przygotowanego surowca przed zanieczyszczeniami. Z tego względu miejsce składowania stłuczki powinno posiadać podłoże utwardzone i niekruszące się (okruchy betonu, żwir i piasek). W przypadku składowania stłuczki jednobarwnej należy ją zabezpieczyć przed wymieszaniem z innymi rodzajami szkła oraz metalami żelaznymi i nieżelaznymi, tworzywem sztucznym oraz materiałami organicznymi. Pożądane jest też składowanie stłuczki w miejscach zadaszonych, co pozwala ograniczyć wpływ warunków atmosferycznych na wilgotność materiału.

Każdorazowa kontrola

Przedsiębiorstwa uzdatniające stłuczkę posiadają własne standardy jakościowe, do których muszą dostosować się dostawcy. Przede wszystkim każda dostawa stłuczki szklanej jest poddawana kontroli i na jej podstawie określa się poziom zanieczyszczenia. Zwykle stanowi on kilka procent. Przy większych wartościach zanieczyszczeń prowadzona jest dokumentacja zdjęciowa i ustala się źródło problemu, który miał wpływ na niską jakość surowca. W przypadku, gdy do sortowni szkła trafią dostawy bardzo zanieczyszczonej stłuczki, przeprowadzana jest procedura reklamacyjna, a niekiedy towar zostaje zwrócony. Wykorzystanie nowoczesnych urządzeń do sortownia stłuczki szklanej wpływa na wyższy stopień oczyszczenia w porównaniu do technologii stosowanych jeszcze kilka lat temu. Nadal jednak istnieje próg opłacalności, poniżej którego bardziej rozsądne jest zwrócić niskiej jakości towar niż ponieść wysokie koszty utylizacji odpadów powstałych po oczyszczeniu stłuczki.

Adam Krynicki

prezes Zarządu,

Krynicki Recykling