Pokaz roślin orientalnych w warszawskim Wilanowie

Wydarzenie towarzyszy 17. Międzynarodowemu Kongresowi Sztuki Tureckiej (ICTA), którego gospodarzami są Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Uniwersytet Warszawski. Kongres odbędzie się w dniach 18–21 września 2023 r. Pokaz w historycznych ogrodach wilanowskich ma przypomnieć o historii roślin Imperium Osmańskiego oraz o ich znaczeniu w ogrodach dawnej Rzeczypospolitej. Na rabatach, w wazach, w rozmaitych miejscach parku posadzono ponad 25 tysięcy roślin ozdobnych. W ogrodach wokół Pałacu Wilanowskiego wystawiono ponadto 50 roślin egzotycznych, które mają przywoływać atmosferę Orientu.

Wysokie lilie białe

– Wszystko kwitnie. Jest to najbardziej atrakcyjny moment. Kwiaty są w pełnym rozkwicie, odznaczają się wielką urodą i oryginalną kolorystyką, Pomimo suszy ogród jest pełen bujnej zieleni i barwnych kwietnych dywanów. Te kwiaty będą pięknie wyglądały przez całe lato. W ogrodach dominuje czerwień i granat. Jest także złoto i biel: to kolorystyka turecka. Kompozycje i kolory kwiatów w odcieniach żółtego, czerwonego i niebieskiego są inspirowane osmańskimi dziełami sztuki z kolekcji wilanowskiej oraz zbiorów tureckich muzeów i bibliotek, m.in. pałacu Topkapi, Biblioteki Uniwersytetu Stambulskiego, Muzeum Sztuki Tureckiej i Islamskiej w Stambule – powiedziała Kamila Domańska, kierownik działu ogrodowego Wilanowa.

Zamiłowanie Osmanów do kwiatów było tak powszechne, że byli nazywani narodem ogrodników. Dzięki licznym kontaktom politycznym i handlowym do Rzeczypospolitej sprowadzono wiele gatunków roślin ozdobnych i śródziemnomorskich. – Choć pamięć o ich pochodzeniu przeminęła, to do dziś są jednymi z najczęściej uprawianych roślin egzotycznych – zaznaczają w swoim tekście o pokazie Kamila Domańska, kierownik działu ogrodowego Wilanowa i Jacek Kuśmierski, badacz i znawca ogrodów historycznych.

W Ogrodzie Różanym podziwiać można wysokie lilie białe oraz różnokolorowe róże. – Ich niezwykłe piękno i zmysłowość sprawiły, że zyskały w kulturze tureckiej bardzo silną symbolikę związaną z namiętną miłością. W sztuce tureckiej bardzo częste było wykorzystywanie wzoru róży w celach dekoracyjnych. Ich przedstawienie możemy odnaleźć w Koranie z 1645 r. znajdującym się w zbiorach muzeum. Ogród barokowy ozdabiają natomiast pomarańcze gorzkie, cytryny zwyczajne i oleandry pospolite uprawiane w charakterystycznych donicach malowanych w biało-zielone pasy – opisują Domańska i Kuśmierski.

Kolorowe rabaty

Kompozycje kwiatowe Ogrodu Północnego z dalii i begonii w kolorze czerwonym oraz niebieskiej szałwii nawiązują do tradycyjnych kafli i naczyń z Iznik. – Powszechnie są uznawane za jedno z największych osiągnięć osmańskiej sztuki ceramicznej. Artyści malowali na nich geometryczne wzory, motywy roślinne oraz ptaki i inne zwierzęta. Jednym z takich dzieł jest talerz z początku XVII w. z kolekcji wilanowskiej z fantazyjnym przedstawieniem róży, tulipana i liścia saz. Orientalnego blichtru dodają żółte aksamitki, przypominające misterne złocone zdobienia – zauważa Domańska.

Kolorowe rabaty wokół Oranżerii w postaci gęsto utkanych nasadzeń z wielu różnych gatunków roślin tworzą strukturę haftów znanych z osmańskich tkanin, dywanów i namiotów. – W Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie znajduje się przykład takiej haftowanej makatki i aplikowanej tkaniny. W wilanowskiej Oranżerii eksponowany był namiot turecki, który zaginął pod koniec 1944 roku – podają organizatorzy wydarzenia.

Pokaz „Orientale lato: rośliny Imperium Osmańskiego w ogrodach wilanowskich” został przygotowany przez Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Uniwersytet Warszawski będzie trwał do września 2023 r.

Fot. Jacek Kuśmierski