Poziom recyklingu w Polsce poniżej europejskiej średniej

Najnowszy raport na temat cyrkularności w sektorze tworzyw sztucznych w Europie odzwierciedla znaczący postęp, ale również zaznacza istniejące wyzwania w drodze do pełnej gospodarki obiegu zamkniętego. Mimo że Polska pozostaje nieco w tyle za średnimi wynikami europejskimi, z uwagi na system kaucyjny w fazie budowy oraz niewydolny system rozszerzonej odpowiedzialności producenta, konieczne są pilne działania mające na celu zwiększenie dostępności cyrkularnych surowców na całym kontynencie.

Polska poniżej średniej 

– Mimo że poziom recyklingu w Polsce jest poniżej europejskiej średniej, to trend jest wzrostowy. W porównaniu do 2018 r. poziom recyklingu wzrósł o 8,7% – komentuje dane Anna Kozera-Szałkowska, dyrektor zarządzająca Fundacji PlasticsEurope Polska, polskiego oddziału europejskiego stowarzyszenia.

Obecnie cyrkularne tworzywa sztuczne stanowią 13,5% wszystkich używanych w produkcji plastikowych wyrobów i części w Europie. To ważne osiągnięcie, wskazuje, że jesteśmy dopiero połowie drogi do celu wyznaczonego przez mapę drogową The Plastics Transition, zakładającej wykorzystanie cyrkularnych surowców na poziomie 25% do 2030 r. Jednakże, raport ujawnia, że Polska znajduje się poniżej średniej europejskiej. Tylko 10,2% surowców w nowych produktach i częściach z tworzyw sztucznych pochodzi z źródeł cyrkularnych, a wskaźnik recyklingu w 2022 r. wyniósł 21,2%, co jest poniżej europejskiej średniej.

– Niezbędny do sprostania rosnącemu zapotrzebowania na cyrkularne tworzywa, w tym do osiągnięcia obowiązkowych celów w zakresie zawartości recyklatów zwłaszcza w branżach wymagających materiałów najwyższej jakości, jest rozwój recyklingu chemicznego jako technologii uzupełniającej recykling mechaniczny. Do podjęcia niezbędnych inwestycji w tym zakresie potrzebne jest prawne umocowanie tej technologii recyklingu, wraz z modelem bilansu masy z wyłączeniem wykorzystania na cele paliwowe – podkreśla Kozera-Szałkowska.

Brak surowca dla branży recyklingu

Raport identyfikuje kilka głównych wyzwań, w tym rosnącą ilość odpadów tworzyw sztucznych poddawanych spaleniu z odzyskiem energii, mimo że spora część z nich mogłaby być poddana recyklingowi. W Polsce ten wzrost jest jeszcze większy niż średnia europejska. Brak surowca dla branży recyklingu stanowi dodatkową przeszkodę. Konieczne są więc pilne działania, aby zwiększyć dostępność cyrkularnych surowców i utrzymać obecne tempo postępu.

Raport podkreśla również, że w Europie cyrkularne tworzywa sztuczne są produkowane z różnych źródeł surowca, z recyklingu mechanicznego stanowiącego główny udział. Jednakże, sektory opakowań, budownictwa i rolnictwa wykazują największy popyt na te materiały, podczas gdy inne sektory, takie jak motoryzacja, oraz elektronika i elektronika, pozostają w tyle.

Jednym z niepokojących wniosków z raportu jest spadek udziału Europy w światowej produkcji tworzyw sztucznych z 22% w 2006 r. do 14% w 2022 roku. To oznacza, że Europa staje się coraz bardziej zależna od importu, co ogranicza jej zdolność do inwestowania w cyrkularność systemu tworzyw sztucznych. Wzywa się zatem Komisję Europejską do pilnego zainicjowania dialogu Clean Transition Dialogue, mającego na celu zidentyfikowanie przeszkód i znalezienie rozwiązań wspierających transformację sektorów opartych na tworzywach sztucznych w kierunku bardziej cyrkularnego i konkurencyjnego modelu.

– Europejski system tworzyw sztucznych jest zbyt duży, złożony i wzajemnie powiązany, aby jakakolwiek jego część mogła samodzielnie stworzyć konkurencyjną gałąź o obiegu zamkniętym i zerowych emisjach netto. Dlatego wzywamy Komisję Europejską do pilnego zainicjowania dialogu Clean Transition Dialogue, aby wspólnie przyjrzeć się przeszkodom i rozwiązaniom umożliwiającym stworzenie cyrkularnego i konkurencyjnego systemu tworzyw sztucznych w Europie – podsumowuje Virginia Janssens, dyrektor zarządzająca Plastics Europe.

Choć raport potwierdza znaczący postęp w kwestii cyrkularności systemu tworzyw sztucznych w Europie, to wciąż pozostaje wiele wyzwań do pokonania. Pilne działania są potrzebne, aby zwiększyć dostępność cyrkularnych surowców i utrzymać tempa postępu, zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.