System kaucyjny jednak od października 2025 roku - komisje odrzucają poprawki Senatu

Połączone komisje gospodarki i rozwoju oraz ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa opowiedziały się w czwartek za odrzuceniem siedmiu poprawek Senatu, które miały na celu przesunięcie startu systemu kaucyjnego w Polsce o trzy miesiące – do 1 stycznia 2026 r.

Czego chciał Senat

Poprawki zaproponował szef komisji klimatu i środowiska senator Stanisław Gawłowski z KO podczas prac nad ustawą w ramach senackich komisji. Jak argumentował, chodzi m.in. o to, aby system kaucyjny zaczął działać w tym samym momencie co regulacje dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Senat następnie przegłosował uchwałę w tej sprawie.

Zgodnie z uchwaloną wcześniej przez Sejm nowelizacją ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, system kaucyjny powinien ruszyć w Polsce 1 października 2025 r. Przeciwko senackim poprawkom, zarówno podczas prac w Senacie, jak i w czwartek w sejmowych komisjach opowiedziała się strona rządowa.

Senat za kolejnym przesunięciem startu systemu kaucyjnego. Na kiedy?

Zdaniem resortu

Wiceminister klimatu i środowiska Anita Sowińska wskazała w czwartek, że przesunięcie terminu “budzi istotne wątpliwości”, jeśli chodzi o zgodność z dyrektywą UE zakładającą, że kraje członkowskie osiągną objęcie selektywną zbiórką 77 proc. odpadów już w 2025 r. “Uruchomienie systemu kaucyjnego od 1 stycznia 2026 r. uniemożliwi osiągnięcie przez Polskę wyżej wymienionego poziomu, a tym samym jest niezgodne z dyrektywą” – powiedziała Sowińska. Biuro legislacyjne Sejmu podzieliło wątpliwości strony rządowej ws. zgodności poprawek z dyrektywą UE.

Wiceminister wskazała też na ryzyko ubiegania się o odszkodowania przez przedsiębiorców, którzy już zainwestowali w kaucjomaty oraz operatorów.

Zmienione zasady

Poza przesunięciem terminu wejścia w życie systemu kaucyjnego, nowelizacja ustawy wprowadza szereg innych zmian. Zakłada m.in., że w każdej gminie w Polsce będzie musiał funkcjonować co najmniej jeden stacjonarny punkt odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu kaucyjnego. Innym rozwiązaniem, który znalazł się w ustawie jest stworzenie tzw. zamkniętego systemu obiegu kaucji, czyli pobierania jej w całym łańcuchu dystrybucji. Ma to przyczynić się do uszczelnienia systemu, wyeliminować możliwość defraudacji kaucji i zapewnić monitorowanie przepływów kaucji.

Celem systemu kaucyjnego jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 mkw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję. Natomiast mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale przystąpienie do systemu odbioru opakowań będzie w ich przypadku dobrowolne.

Po stworzeniu systemu kaucyjnego, kaucja pobierana będzie od każdego wprowadzonego na rynek napoju w opakowaniu objętego tym systemem. Zwrot tej kaucji użytkownikowi końcowemu będzie następował również za pomocą systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju.

Prace nad ustawą kaucyjną trwały kilka lat. Przepisy w tej sprawie zostały przyjęte przez parlament i podpisane przez prezydenta w 2023 roku. Część branży, interesariuszy systemu kaucyjnego zwracała jednak uwagę, że przepisy są dziurawe i wymagają uzupełnienia o kluczowe dla nich elementy. Po wyborach parlamentarnych nowe kierownictwo resortu klimatu i środowiska rozpoczęło prace nad nowelizacją.