Upubliczniono projekt budżetu Częstochowy na 2024 r.

15 listopada to dzień przedłożenia Radzie Miasta oraz RIO projektu budżetu. Mówiąc o uwarunkowaniach tworzenia kolejnego miejskiego budżetu (w czasie prezentacji dla przedstawicieli mediów), prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk nawiązał do zasadniczego problemu polskich samorządów ostatnich lat: Liczyłbym na to, żeby apele strony samorządowej kierowane do rządzących odniosły wreszcie skutek i żeby art. 167 Konstytucji RP mówiący o tym, że “jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań”, zaczął być szanowany. Te zadania, które samorządy dostają do realizacji muszą być finansowane na odpowiednim poziomie.

W ten sposób nawiązał do sytuacji ostatnich lat, w których samorządy zmuszone są dokładać do subwencji oświatowej i zadań zleconych coraz większe kwoty, a także pokrywać stratę miejskiego szpitala z powodu zbyt niskiego kontraktu z NFZ. Jednocześnie mają ubytki w dochodach z PIT, zmagają się ze skutkami inflacji, wyższymi kosztami mediów, pracy czy obsługi kredytów. Presja wydatków bieżących ogranicza możliwości inwestycyjne, zwłaszcza że z powodu sporu polskiego rządu z Komisją Europejską w projektach budżetów samorządowych brakuje jeszcze znaczących kwot z obecnego okresu programowania środków unijnych.

Projekt budżetu Częstochowy na rok 2024 powstał z uwzględnieniem aktualnych uregulowań prawno-finansowych oraz czynników zewnętrznych wpływających na warunki makroekonomiczne i sytuację finansów publicznych, w tym samorządowych.

Dochody

Strona dochodowa budżetu 2024 r. została oszacowana w kwocie 1 mld 796 mln zł, z czego 1 mld 666 mln zł stanowią dochody bieżące, natomiast 130 mln 583 tys. zł – dochody majątkowe (w dużej mierze jest to refundacja poniesionych przez miasto w latach poprzednich nakładów inwestycyjnych na zadania współfinansowane środkami unijnymi).

Subwencja oświatowa wzrasta, ale do sfinansowania zadań, na które miasto powinno otrzymać subwencję, brakuje w budżecie aż 169 mln zł. Zwiększenie subwencji nie pokrywa nawet kosztów planowanej podwyżki wynagrodzeń nauczycielskich.
W obecnym projekcie budżetu miasta założono na razie 40 mln zł ze środków własnych z tytułu uzupełnień subwencji oświatowej. Jednak w przypadku braku zasadniczych zmian w finansowaniu oświaty na poziomie centralnym, samorząd będzie zmuszony – tak jak w latach minionych – w ciągu roku sukcesywnie uzupełniać budżet edukacyjny. Na przestrzeni lat 2015­-2023 tylko do zadań subwencjonowanych oświaty miasto dołożyło 884,9 mln zł.

Wydatki

Wydatki bieżące w 2024 r. zostały skalkulowane na poziomie 1 mld 627 mln zł. W projekcie budżetu uwzględniona została m.in. regulacja wynagrodzeń, w tym obowiązkowy wzrost wynagrodzeń minimalnych. Środki w wysokości 46 mln 330 tys. zł powinny zrekompensować częściowo skutki inflacji, przeciwdziałać obniżeniu siły nabywczej oraz spłaszczaniu wynagrodzeń pracowników jednostek samorządowych.

Na dotacje na zadania bieżące, które realizują m.in. organizacje pozarządowe przeznaczono w projekcie budżetu kwotę 234,7 mln (to m.in. dotacje dla niepublicznych placówek oświatowych, klubów sportowych, stowarzyszeń i fundacji realizujących zadania zlecone przez miasto). W projekcie na 2024 roku znalazły zabezpieczenie wszystkie dotychczas realizowane na rzecz mieszkańców zadania z zakresu ochrony zdrowia, polityki społecznej, sportu, ochrony środowiska. Są one na poziomie nieco wyższym od bieżącego roku (np. na szkolenie sportowe dzieci i młodzieży oraz osób z niepełnosprawnościami jest w projekcie 4,6 mln zł mln zł, na organizację i udział w zawodach sportowych na wysokim poziomie współzawodnictwa – 1 mln zł, na promocję miasta poprzez sport w – 6 mln zł, a na programy zdrowotne i zadania związane z profilaktyką zdrowotną – blisko 1,2 mln zł.

Zadania inwestycyjne

W projekcie budżetu miasta wydatki inwestycyjne zostały wprowadzone w kwocie 171 mln 693 tys. zł. Źródłem ich finansowania są głównie środki z ostatniej transzy kredytu EBI oraz pochodzące z refundacji za zrealizowane już przez miasto projekty unijne. Brakuje niestety środków z nowej puli unijnej, bo jak wiadomo dotychczasowy spór z Brukselą doprowadził do ich wstrzymania i opóźnień w dystrybucji, a w efekcie realizacji nowych projektów.

Do najważniejszych zadań inwestycyjnych w 2024 r. należy zaawansowana już budowa przedłużenia ulicy Korfantego, czyli połączenia strefy ekonomicznej z ulicą Bugajską i DK-46, a także budowa połączenia ulic 1 Maja z ulicą Krakowską, które skomunikuje dwie części Częstochowy przecięte linią kolejową, odciążając ruch w śródmieściu. Bardzo ważna będzie również budowa ulicy Poleskiej na Parkitce.

– W 2024 r. damy mieszkańcom trochę odpocząć od dużych inwestycji, o takiej skali jak przebudowa dróg krajowych DK-91 czy DK-46, na rzecz realizacji inwestycji mniejszych – dzielnicowych i osiedlowych. Dlatego na program budowy i przebudowy ulic oraz dróg lokalnych przeznaczamy w projekcie budżetu prawie 57 mln zł – mówi prezydent Krzysztof Matyjaszczyk.

W planach na 2024 r. jest też zakończenie budowy bloku komunalnego przy ulicy Bardowskiego i rozpoczęcie budowy kolejnego budynku przy ulicy Krakowskiej.
Kontynuowane będą termomodernizacje częstochowskich placówek oświatowych, rozbudowywany będzie Żłobek Miejski, rozpocznie się zaplanowana etapami modernizacja częstochowskiego Teatru, kontynuowana ma być rozbudowa stadionu Rakowa przy ul. Limanowskiego.

Bilans budżetu

Projekt budżetu miasta na rok 2024 w proponowanej wersji wykazuje równowagę strony dochodowo-przychodowej ze stroną wydatkowo-rozchodową i zamyka się ujemnym wynikiem w wysokości 2 mln 885 tys. zł (planowane dochody to 1 mld 796,2 mln zł, a wydatki 1 mld 799,1 mln zł). W ocenie miejskich służb finansowych – mimo ograniczeń i niedoszacowań budżetu, zaproponowane w budżecie wielkości zapewniają bezpieczeństwo finansowe miasta oraz dają szansę na jego rozwój społeczny i infrastrukturalny. Bardzo ważnym warunkiem jest odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy, co wzmocniłoby możliwości rozwojowe miasta i posłużyło realizacji wielu oczekiwanych inwestycji, na które obecnie miasto nie ma odpowiedniego zabezpieczenia finansowego. W zaawansowaną fazę przygotowawczą na pewno mają wejść w 2024 r. projekty unijne planowane do realizacji z puli regionalnej przysługującej Subregionowi Północnemu Województwa Śląskiego.