Żuławy Wiślane bezpieczniejsze. Wrota sztormowe na Tudze już gotowe

Żuławy Wiślane to malowniczy i  unikatowy teren znajdujący się w północno-środkowej części Polski, który ze względu na swoje położenie jest zagrożony powodziami. Rzeka Tuga przepływa przez Nowy Dwór Gdański. Wezbrania sztormowe napływające tu z Zalewu Wiślanego wiele razy przyczyniały się do podtopień na terenie miasta. Głównym celem inwestycji jest ochrona Nowego Dworu Gdańskiego i terenów położonych między miastem a wrotami przeciwpowodziowymi przed wodami wezbrania sztormowego napływającymi z Zalewu Wiślanego rzeką Szkarpawą w koryto rzeki Tugi. Taki typ powodzi powodowany jest spiętrzeniem wód w odcinkach ujściowych rzek przez wiatry sztormowe wiejące od morza. Wskutek tego woda wzbiera w korytach. Wrota znajdują się w ujściowym odcinku Tugi do Szkarpawy, na terenie gminy Stegna, w powiecie nowodworskim. Zabezpieczają obszar ponad 100 km², zamieszkany przez blisko 18 tysięcy osób.

Najważniejsze elementy zadania

Inwestycja jest złożona z kilku głównych elementów, w skład których weszła budowa wrót sztormowych, budowli przerzutowej, budynku sterowni wraz z instalacjami, a także rozbiórka i wykonanie trzech nowych przepustów na kanale Pryżnik wraz z odbudową toru kolei wąskotorowej nad jednym z przepustów oraz wykonanie nowego odcinka kanału o długości ok. 100 m łączącego budowlę przelewową z istniejącym kanałem Pryżnik. Konstrukcja wrót  została zaprojektowana jako monolityczna konstrukcja żelbetowa z dwoma światłami w formie stalowych wrót pracujących w płaszczyźnie poziomej o szerokości 6,5 m w świetle każde oraz z jednym zamknięciem w postaci zasuwy stalowej płaskiej o świetle 3,0 m. W warunkami geologicznymi podłoża budowla została zaprojektowana w otoczeniu ścianek szczelnych stalowych w układzie komorowym. Dodatkowo zaprojektowano fundamentowanie obiektu na palach żelbetowych. Budowla przerzutowa została zaprojektowana jako żelbetowa wieża przelewowa z 5 światłami o szerokości 1m każde, z zamknięciami ruchomymi.

Działanie wrót sztormowych

Wrota przeciwpowodziowe to żelbetowa budowla trójprzęsłowa, z dwoma przęsłami o szerokości po 6,5 m oraz jednym przęsłem o świetle 3,0 m. Między przęsłami umieszczone są grodzie, które zamykają się przy nadejściu fali powodziowej. Może odbywać się to automatyczne lub ręczne. Nadmiar wody dopływający Tugą, kiedy wrota są zamknięte, będzie odprowadzany przez przelew boczny do kanału Pryżnik, dalej rzeką Linawą i za pośrednictwem przepompowni w Chłodniewie do Szkarpawy, a następnie do Zalewu Wiślanego. Wrota zamkną się automatycznie, gdy poziom wody w Szkarpawie wyniesie 0,6 m n.p.m. Całkowity czas automatycznego zamykania obu skrzydeł wrót wynosi ok. 24 minuty, a przy pracy ręcznej około 32 minuty. Poza sterowaniem automatycznym istnieje możliwość sterowania pracą wrót z panelu sterowniczego zainstalowanego w budynku sterowni.

Przelew boczny

Sterowanie otwieraniem kolejnych świateł budowli przelewowej też jest automatyczne. Jeżeli poziom wody w rzece Tudze będzie rósł i osiągnie 0,65 m n.p.m., przelew boczny do kanału Pryżnik będzie stopniowo się otwierał. Woda przepłynie wówczas przez budowlę przerzutową i dalej przez koryto Linawy do przepompowni Chłodniewo. Przy dalszym wzroście poziomu wody w rzece automatycznie będą otwierane kolejne światła, aż do osiągnięcia całkowitego przepływu wody do kanału Pryżnik na poziomie 3,5 m³/s. Gdy poziom wody w Tudze się obniży i nastąpi jego wyrównanie przed i za wrotami, wrota sztormowe zostaną ponownie otwarte.

Program Żuławski

Na terenie Żuław Wiślanych realizowany jest projekt pt. „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – Etap II – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku”. Jest to finalny etap programu kompleksowego zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław Wiślanych do roku 2030. Obejmuje on pięć zadań, a jednym z nich była właśnie budowa wrót sztormowych na rzece Tudze. Pozostałe to  odbudowa 19 ostróg na Wiśle, przebudowa stopnia wodnego Przegalina, badania batymetrii dna ujścia Wisły i rozbudowa Systemu Monitoringu Ryzyka Powodziowego (SMoRP). Projekt został w 85% dofinansowany przez Unię Europejską z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Skarb Państwa dofinansował projekt w wysokości 15 proc. Jego budżet wyniósł 130 mln zł.

źródło: Wody Polskie