Samochody - problematyczny odpad czy potencjał dla recyklingu?

Era taniego paliwa z minionej epoki skończyła się bezpowrotnie, paliwo do samochodów staje się coraz droższe. Budowanie dużych jednostek o dużym zużyciu paliwa stało się historią, obecnie producenci postawili sobie za cel minimalizację zużycia paliwa równocześnie nie rezygnując z wysokiej mocy jednostek napędzających.

Silniki wolnossące zamieniono na jednostki z wtryskiem i doładowaniem powietrza. Zmiany te wpłynęły niewątpliwie na obniżkę emisji do powietrza gazów ze spalania paliwa, ale obydwa rozwiązania mają jedną cechę wspólną – kończąc swoje użytkowanie, stają się odpadem, a zawarte w nich oleje są odpadem niebezpiecznym.

Prawidłowe zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych to kosztowne przedsięwzięcie, w którym największym czynnikiem kosztotwórczym jest selektywna zbiórka i transport zebranych olei smarowych.

Mając na uwadze ochronę środowiska i prawidłowe postępowanie z olejami przepracowanymi z pojazdów samochodowych, ustawodawca obciążył tymi kosztami wprowadzającego, czyli sprzedającego oleje.

Podobnie jest z innymi odpadami – w tym wypadku – z oponami i bateriami. Prawo unijne o gospodarowaniu tymi odpadami zostało ujęte w ustawie o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami o opłacie produktowej i depozytowej z 11 maja 2001 roku. W ustawie opisano szczegółowo, kto i w jaki sposób może zrealizować swoje obowiązki w zakresie prawidłowego postępowania z takimi odpadami jak opakowania, olej smarowe, baterie, czy opony.

W 2014 roku nastąpiła nowelizacja ustawy, z której “wyciągnięto” opakowania, doprecyzowano również pojęcie produktu i wprowadzającego produkty określone w załączniku 4a do ustawy. Zgodnie z art. 2 ust. 9c ustawy za produkt uważa się również “część składową lub przynależność produktów stanowiących przedmiot importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia”.

W praktyce oznacza to, iż obowiązkowi uzyskania poziomów odzysk i recyklingu podlegają również produkty wymienione w załączniku 4a, które są częścią składową pojazdów samochodowych wprowadzonych na teren RP.

Zgodnie z ustawą wprowadzającym jest podmiot gospodarczy, w tym wypadku stacje serwisowe lub autokomisy, które sprzedają używane samochody sprowadzone z zagranicy. Wprowadzenie tego zapisu w ustawie było niewątpliwie uszczelnieniem systemy odpowiedzialności przedsiębiorców za powstające odpady z wprowadzonych do obiegu produktów.

Obowiązek odzysku i recyklingu produktów wymienionych w załączniku 4a do ustawy wprowadzający może wykonać samodzielnie, albo za pośrednictwem organizacji odzysku.

Przedsiębiorcy parający się handlem używanymi pojazdami samochodowymi często zapominają o obowiązkach wynikających z przytoczonej ustawy. Uważają iż spełnienie przesłanek z ustawy o pojazdach wycofanych z eksploatacji z 20 stycznia 2005 są dla nich wiążące. Przy czym należy zauważyć, że ta druga ustawa dotyczy całego pojazdu, który kończy swoje “życie”, natomiast pierwsza ustawa dotyczy tylko części składowych (produktów) wprowadzonych na teren RP poprzez sprzedaż używanych samochodów.