Lewica: Projekt systemu kaucyjnego to gniot, który niczego nie zmieni

W ubiegłym tygodniu resort klimatu i środowiska skierował do konsultacji projekt noweli ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, której celem jest budowa w Polsce systemu kaucyjnego. Zaproponowany system ma objąć butelki jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego na napoje o pojemności do 3 l oraz butelki szklane wielokrotnego użytku na napoje o pojemności do 1,5 l. Wiceminister resortu klimatu Jacek Ozdoba podkreślał, że zaproponowany system kaucyjny obejmujący plastik i szkło, to propozycja wyjściowa. Po konsultacjach okaże się, czy system zostanie rozszerzony np. o puszki.

Projekt niczego nie rozwiązujący

Posłanka Lewicy Anita Sowińska przywoływała badania, z których wynika, że aż 80 proc. porzuconych śmieci – np. w lasach lub na ulicach – to opakowania po napojach. Jak zauważyła, nierozwiązanym w Polsce problemem jest niski poziom recyklingu. Posłanka podkreśliła jednocześnie, że z roku na rok zwiększa się ilość produkowanych śmieci.

Zdaniem Sowińskiej, zgłoszony przez wiceministra Ozdobę projekt nie rozwiązuje żadnego ze wskazanych przez nią problemów. Wśród głównych zastrzeżeń wymieniła to, że projekt resortu jest bardzo skomplikowany, co sprawi, że konsument nie będzie wiedział, do którego systemu kaucyjnego może oddać daną butelkę.

– Będą różne kaucje, różne systemy logistyczne, różne oznakowania. To wszystko sprawi, że system będzie nieczytelny i przez to nieskuteczny – zauważyła posłanka. Kolejny problem, na który zwracała uwagę, to dobrowolność tego systemu. – Ta ustawa zakłada, że producenci będą mieli możliwość, ale nie obowiązek włączenia się do tego systemu. Właściwie ta ustawa kompletnie nic nie zmieni.

Posłanka zwróciła uwagę, że obecnie również panuje dobrowolność w tym zakresie. Poinformowała, że Lewica zgłosi we wtorek swoje propozycje rozwiązań.

– Będziemy postulowali, aby objąć systemem wszystkie butelki, zarówno szklane, plastikowe, jak i puszki aluminiowe – zapowiedziała.

Za dużo operatorów

Według Wandy Nowickiej najlepiej byłoby, aby w Polsce systemem zarządzał jeden operator. Jak oceniła, jest to możliwe, ponieważ takie działanie udało się stworzyć np. na Litwie. Jej zdaniem ważne jest, by system kaucyjny był systemem obowiązkowym oraz by uwzględniał specyfikę różnych podmiotów handlowych.

– Wielkie sieci handlowe mają inne możliwości, niż małe sklepiki – zauważyła posłanka. – Z punktu widzenia samorządów też jest ważne, by ten system obejmował wszelkie możliwe opakowania, a nie tylko wybrane.

Resort klimatu tłumaczy, że zgodnie z projektem system będą tworzyć firmy wprowadzające na rynek napoje w opakowaniach objętych systemem. Będą one miały też dużą swobodę w jego tworzeniu.

Firmy wprowadzające i uczestniczące w systemie będzie reprezentował jeden podmiot, który ma składać ministrowi właściwemu ds. klimatu coroczne sprawozdanie o funkcjonowaniu systemu kaucyjnego. Uruchomienie systemu będzie wymagało uzyskania zezwolenia, wydanego w drodze decyzji, przez ministra właściwego ds. klimatu. Podmiot reprezentujący będzie musiał złożyć ministrowi wniosek o wydanie zezwolenia na uruchomienie systemu kaucyjnego nie później niż 6 miesięcy przed planowanym jego uruchomieniem.

Obowiązkowy choć nieobowiązkowy

Resort zwraca uwagę, że mimo iż system kaucyjny nie będzie obowiązkowy, to firmy będą musiały zebrać odpowiednią ilość opakowań. Według ministerstwa to powinno skłonić przedsiębiorstwa do tworzenia takich systemów. Projekt przewiduje jednak, że w przypadku nieprzystąpienia do systemu, firmy będą musiały płacić opłatę produktową.

Nowe przepisy ws. systemu kaucyjnego miałyby wejść w życie 1 stycznia 2023 roku. Projekt ustawy przewiduje jednak, że wprowadzający opakowania na rynek zostaną zobowiązani do utworzenia systemu kaucyjnego nie później niż 24 miesiące po wejściu w życie ustawy – najpóźniej więc do końca 2024 r.

________________________________________________________________________

18 lutego redakcje „Przeglądu Komunalnego” oraz „Energii i Recyklingu” zapraszają na konferencję on-line: “System kaucyjny elementem polskiego ROP”. Udział w niej jest bezpłatny, a rejestracji dokonać można TUTAJ.

Wiodąca tematyka konferencji:

• System kaucyjny, ale jaki?
• Omówienie założeń projektu rządowego
• Stanowisko producentów opakowań
• Stanowisko przemysłu spożywczego i chemicznego
• Stanowisko branży recyklingowej
• Jaki powinien być przyszły ROP?
• Konsultacje projektu rządowego ROP i co dalej?
• Stanowisko branży gospodarki odpadami
• Stanowisko samorządu terytorialnego

W programie także dwa panele dyskusyjne: “System kaucyjny (nie)potrzebny od zaraz” oraz “Przyszłość ROP po polsku”.