MKiŚ: Obliczanie poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych

Poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych obliczamy zgodnie z następującym wzorem:

P = Mr ÷ Mw

P – poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych

Mr – łączna masa odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi

Mw – łączna masa wytworzonych odpadów komunalnych.

Jak obliczyć łączną masę wytworzonych odpadów (Mw)?

Mw obliczamy za dany rok, czyli bierzemy pod uwagę odpady, które danego roku zostały odebrane i zebrane z terenu danej gminy. Do masy odpadów wytworzonych w danym roku nie wliczamy odpadów zmagazynowanych w latach poprzednich. Dane uzyskujemy ze sprawozdań podmiotów odbierających odpady komunalne, zbierających odpady komunalne oraz z PSZOK.

Bierzemy pod uwagę odpady komunalne z grupy 15 oraz z grupy 20, z wyjątkiem odpadów o kodach 20 02 02, 20 03 04 i 20 03 06. Niezależnie od tego, czy zostały od razu przekazane do podmiotu przetwarzającego odpady czy do sortowni – liczy się to do jakiego procesu zostały ostatecznie przekazane.

Do Mw zaliczamy też odpady komunalne poddane recyklingowi „u źródła”, czyli te, które zostały poddane kompostowaniu przez wytwórców odpadów.

Uwaga! W przypadku podmiotów odbierających odpady komunalne na podstawie umowy z właścicielem nieruchomości  w obliczeniach, uwzględnia się odpady komunalne odebrane z terenu danej gminy. Dla każdej gminy składane jest oddzielne sprawozdanie i obliczany jest oddzielnie poziom.

Jak obliczyć ile odpadów zostało poddanych przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingowi (Mr)?

Jak czytamy w komunikacie, Mr obliczamy za dany rok, czyli bierzemy pod uwagę wszystkie odpady, które w danym roku zostały przetworzone, również te, które zostały przekazane do przetworzenia z odpadów magazynowanych w latach poprzednich. Pamiętajmy, że magazynowanie nie jest procesem recyklingu ani przygotowaniem do ponownego użycia. Nadrzędną zasadą zaliczania odpadów komunalnych do odpadów komunalnych poddanych przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingu, jest faktyczne poddanie tych odpadów procesowi przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu.

Masę odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia, oblicza się jako masę produktów i składników produktów, które stały się odpadami komunalnymi oraz przeszły wszystkie niezbędne czynności sprawdzania, oczyszczania i naprawy umożliwiające ponowne użycie bez dalszego sortowania i przetwarzania wstępnego.

Masę odpadów komunalnych poddanych recyklingowi oblicza się w momencie wprowadzenia do procesu recyklingu.

Ministerstwo przypomina, że masę odpadów komunalnych poddanych recyklingowi można obliczać na wyjściu z procesu sortowania, jeżeli:

1) odpady po sortowaniu zostaną następnie poddane recyklingowi oraz

2) masa materiałów lub substancji usuwanych w następujących po sortowaniu w procesach poprzedzających recykling i niepoddawanych następnie recyklingowi nie zostanie zaliczona do masy odpadów komunalnych zgłaszanych, jako poddane recyklingowi.

Z kolei do Mr zaliczamy odpady komunalne poddane recyklingowi „u źródła”, czyli te, które zostały poddane kompostowaniu przez wytwórców odpadów.

Bioodpady oraz odpady ulegające biodegradacji, stanowiące odpady komunalne – przypadek szczególny

Zaliczenie ww. odpadu do Mr jest możliwe w następujących przypadkach:

1) musi z nich powstać produkt, który można wprowadzić na rynek, spełniając przepisy szczegółowe: mogą być wprowadzane do obrotu jako nawóz lub środek poprawiający właściwości gleby na podstawie pozwolenia ministra właściwego do spraw rolnictwa [1] lub gdy stanowi produkt nawozowy [2] lub

2) jeżeli powstanie z nich odpad, to też można zaliczyć do odpadów poddanych recyklingowi pod warunkiem, że to co powstało w wyniku kompostowania lub fermentacji  będzie wykorzystywane na powierzchni ziemi i to wykorzystanie przynosi korzyści rolnictwu lub prowadzi do poprawy stanu środowiska [3].

Dla zaliczenia do odpadów poddanych recyklingowi nie wystarczy zebrać lub odebrać bioodpady stanowiące odpady komunalne w sposób selektywny, gdyż odpady te muszą spełniać jeden z powyżej opisanych warunków.

Jak zaznaczono w komunikacie do dnia 31 grudnia 2026 r. bioodpady stanowiące odpady komunalne, które nie zostały selektywnie zebrane, ale zostały poddane obróbce tlenowej lub beztlenowej, zalicza się do odpadów poddanych recyklingowi, o ile spełniają pozostałe warunki dotyczące zaliczania masy odpadów komunalnych do odpadów poddanych recyklingowi .

Przykład: masa zebranych selektywnie odpadów ulegających biodegradacji, stanowiących odpady komunalne, poddanych obróbce tlenowej lub beztlenowej, w wyniku której zostanie wytworzony odpad ex 19 05 03 Kompost nieodpowiadający wymaganiom (nienadający się do wykorzystania) wytworzony z odpadów zielonych i innych bioodpadów zbieranych selektywnie, wykorzystany następnie w procesie odzysku R10, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 30 ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, będzie mogła zostać zaliczona do masy odpadów poddanych recyklingowi.

Resort Klimatu przypomina też, że odpadów poddanych odzyskowi na składowisku odpadów nie można wliczać do Mr.

Odpady, które utraciły status odpadów, możemy zaliczyć do Mr, pod warunkiem że zostały przetworzone na produkty, materiały lub substancje, które nie są odpadami, używane do celów pierwotnych lub innych celów.

Nie zaliczamy tych odpadów, które utraciły status odpadów i zostały użyte jako paliwa lub inne środki wytwarzania energii, termicznie przekształcone, użyte do wypełniania wyrobisk lub składowane.

Metale wydzielone po termicznym przekształceniu odpadów komunalnych możemy zaliczyć do Mr (masę tych metali obliczamy zgodnie z art. 5 decyzji 2019/1004).

Odpady przekazane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w celu przygotowania do ponownego użycia, recyklingu lub wypełniania wyrobisk, możemy zaliczyć do Mr.

Odpady przekazane poza terytorium Unii Europejskiej, w celu przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu, można zaliczyć do Mr w przypadku, gdy przemieszczane są zgodnie z przepisami dotyczącymi międzynarodowego przemieszczania odpadów, w szczególności rozporządzeniem (WE) nr 1013/2006 i jeżeli w danym roku kalendarzowym zostały poddane przetworzeniu w procesie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu, należy je uwzględnić w łącznej masie odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi („Mr”) za dany rok.

Masę odpadów, które zostały posegregowane i poddane recyklingowi u źródła wliczamy zarówno do Mr jak i do Mw (zakładamy, że jest to ta sama masa).

Masę odpadów poddanych recyklingowi u źródła uzyskamy mnożąc liczbę „aktywnych jednostek recyklingu” przez średnią masę bioodpadów, stanowiących odpady komunalne, poddanych recyklingowi u źródła (na jedną aktywną jednostkę recyklingu).

Można to zapisać wzorem:  Mk = k × m,

gdzie:

Mk – masa odpadów poddanych recyklingowi u źródła;

k – aktywne jednostki recyklingu, należy przez to rozumieć kompostowniki wykorzystywane na terenie danej gminy przez wytwórców odpadów. Ich liczbę uzyskujemy z rejestrów tych jednostek (np. na podstawie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi) lub na podstawie ankiet;

m –  średnia masę bioodpadów komunalnych poddanych recyklingowi u źródła, na jeden kompostownik.

Aby określić „m” stosujemy dwie metody – pomiar pośredni albo bezpośredni.

Pomiar bezpośredni

W miarę możliwości pomiar odbywa się „na wejściu do procesu”, czyli liczymy ile odpadów zostało umieszczonych w kompostowniku.

Jeżeli jednak pomiar odbywa się „na wyjściu z procesu”, to należy zastosować wiarygodny współczynnik, czyli w sposób wiarygodny obliczyć ile odpadów weszło do procesu, wiedząc ile wyszło z procesu.

Więcej informacji dot. przygotowania do badań przydomowych kompostowników.

Pomiar pośredni

Bierzemy pod uwagę badania składu wytworzonych (czyli zebranych i odebranych) odpadów komunalnych. Sprawdzamy, o ile mniej bioodpadów, stanowiących odpady komunalne, wytwarzanych jest na nieruchomościach, na których prowadzone jest kompostowanie. Można to zrobić, porównując masy odpadów komunalnych wytwarzanych na nieruchomościach, na których prowadzone jest kompostowanie i na których, nie jest ono prowadzone.

Przypisy

[1] wydanego zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2021 r. poz. 76);

[2] w rozumieniu art. 2 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiającego przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 i (WE) nr 1107/2009 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 2003/200 (Dz. Urz. UE L 170 z 25.06.2019, str. 1, z późn. zm.);

[3] zgodnie z przepisami art. 30 ust. 4 lub ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska