Standardy dla rynku
Polska Izba Gospodarki Odpadami została zaproszona przez OBREM z Łodzi do współpracy przy opracowywaniu poradnika dla gmin, określającego wymagania w zakresie jakości usług odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Opracowanie i wdrożenie standardów jest konieczne dla prawidłowego funkcjonowania rynku usług i przestrzegania wymogów ochrony środowiska. Pragniemy wyraźnie zaznaczyć, że w naszej opinii, dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania lokalnych systemów gospodarki odpadami konieczne jest również podjęcie prac nad stworzeniem standardów w zakresie zbierania, gromadzenia, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W tym też zakresie deklarujemy wolę dalszej współpracy.
Uważamy, że poradnik powinien zawierać działy poświęcone ogólnym wymogom wobec przedsiębiorstw higieny komunalnej (phk) oraz warunkom udzielania zezwoleń na odbiór odpadów komunalnych.
Wymagania ogólne
Każde phk powinno dysponować przynajmniej jedną bazą wraz z zapleczem socjalnym, odpowiednią do ilości i rodzaju posiadanego sprzętu oraz ilości zatrudnionych pracowników. W tym kontekście konieczne byłoby również doprecyzowanie pojęcia „baza”, gdyż w praktyce często mamy do czynienia z przeznaczaniem na ten cel przydomowych ogrodów na osiedlach mieszkaniowych lub parkowaniem nieopróżnionych śmieciarek na publicznych parkingach. Absolutnym minimum w tym względzie wydaje się zdefiniowanie bazy jako terenu utwardzonego, ogrodzonego, z pomieszczeniami socjalnymi odpowiadającymi przepisom sanitarnym, bhp itd. Powinna ona spełniać wszystkie wymogi wynikające z Prawa budowlanego i P.o.ś., a ponadto być zlokalizowana zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego. Te same warunki powinny dotyczyć również stacji przeładunkowej odpadów, jeżeli przedsiębiorstwo taką posiada lub wynajmuje.
Z całą pewnością należy wymagać i egzekwować oznakowania sprzętu komunalnego w sposób trwały i wyraźny (tabor samochodowy, sprzęt ciężki, pojemniki i kontenery) – nazwą przedsiębiorstwa, dokładnym adresem i telefonem kontaktowym, co powinno zdecydowanie ograniczyć zaśmiecanie lasów i przydrożnych rowów.
Phk muszą prowadzić (chociażby w minimalnym wymiarze) selektywną zbiórkę odpadów oraz samodzielnie bądź poprzez umowę z innym podmiotem odzyskiwać odpady opakowaniowe i poużytkowe.
Transport odpadów musi odbywać się pojazdami o nadwoziu zamkniętym lub pod szczelnym przykryciem, a phk powinno obligatoryjnie dysponować certyfikatem kompetencji zawodowych do przewozu rzeczy.
Właściciele lub użytkownicy pojemników i kontenerów powinni zapewnić ich mycie i dezynfekcję przynajmniej dwa razy do roku oraz być zobowiązani do okazania właściwym organom kontrolnym opłaconej faktury dokumentującej wykonanie tego obowiązku.
Phk musi stosować się do lokalnych planów gospodarki odpadami i regulaminów utrzymania czystości.
Warunki udzielania zezwoleń
Poza warunkami określonymi w art. 8 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, które musi spełniać wniosek o zezwolenie na odbiór odpadów, proponowalibyśmy dodatkowe elementy wniosku i zezwolenia na odbiór odpadów. Wśród nich można wymienić dokumenty wskazujące kwalifikacje zawodowe oraz zaświadczenia o niekaralności przedsiębiorcy i pełnomocników odpowiedzialnych za wykonywane usługi, opinię banku prowadzącego rachunek jednostki, zaświadczenia z ZUS i US o niezaleganiu z podatkami i opłatami na ubezpieczenie społeczne oraz podatki i opłaty lokalne, a także wskazanie lokalizacji bazy transportowej i ewentualnie stacji przeładunkowej, wykaz decyzji organów potwierdzających spełnianie wymogów bhp, ppoż., sanitarnych i ochrony środowiska, dopuszczających do eksploatacji obiekty i urządzenia wymagające takich decyzji oraz wykazanie prawa do terenu, na którym są zlokalizowane. Należałyby tu też wykaz środków technicznych i pojazdów specjalistycznych (sprawnych technicznie i odpowiednich do wykonywania danej usługi), jakimi dysponuje ubiegający się o zezwolenie, z podaniem ich ilości, rodzaju, wieku, miejsca garażowania i zakresu obsługi warsztatowej, informacja o systemie ewidencji i rozliczeń świadczonych usług oraz informacja dotycząca miejsca i sposobu mycia oraz dezynfekcji pojazdów i pojemników.
Naszym zdaniem we wniosku o zezwolenie na odbiór odpadów powinny też być wskazane miejsca i stosowane technologie unieszkodliwiania odpadów i ich przeładunku przed dalszym transportem do zakładów wyspecjalizowanych w ich dalszym przetwarzaniu lub unieszkodliwianiu oraz podany wykaz podmiotów współpracujących w zakresie wykorzystania lub unieszkodliwiania odpadów wraz z umowami potwierdzającymi gotowość przyjmowania odpadów do wtórnego wykorzystania lub unieszkodliwiania. Ponadto wniosek powinien zawierać określenie kompetencji kadry w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami, wyspecyfikowanie uzyskanych certyfikatów jakości zarządzania i zarządzania środowiskowego, bhp itp. (np. ISO, EMAS itd.) oraz dotychczasowe doświadczenia i referencje (wykaz i zakres dotychczas świadczonych usług, ewentualnie opinie w tym przedmiocie).
W związku z harmonogramem zamykania kolejnych starych składowisk odpadów gmina, udzielając zezwolenia na odbiór odpadów na czas określony, powinna uwzględnić możliwości i ramy czasowe korzystania z określonego we wniosku miejsca unieszkodliwiania.
Uzasadnione wydaje się również określenie w poradniku sposobów i procedur kontroli i egzekwowania wymogów ustawowych, warunków zezwoleń, lokalnych planów gospodarki odpadami i odnośnych aktów prawa miejscowego zarówno wobec przedsiębiorców, jak i właścicieli nieruchomości, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów dokumentowania przez tych ostatnich korzystania z usług phk.
Ponadto z pewnością pomocne dla samorządowców byłoby opracowanie wzorów dokumentacji i procedur przetargowych na odbiór odpadów, zwłaszcza specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z uwzględnieniem kryterium środowiskowego (art. 91 ust. 2 Prawa zamówień publicznych). Z praktyki wynika również potrzeba ujednolicenia umów cywilnoprawnych na odbiór odpadów zawieranych przez z phk właściciela nieruchomości. W razie potrzeby służymy sprawdzonymi wzorami zabezpieczającymi w należyty sposób interes klientów.
Powyższe uwagi stanowią jedynie minimalne wymagania, głównie wobec phk, lecz ich wprowadzenie, w naszej opinii, przyniosłoby bardzo korzystne efekty dla środowiska i lokalnych społeczności. Te wstępne propozycje należy traktować również jako punkt wyjścia do dalszej współpracy w standaryzowaniu gospodarki odpadami.
Krystyna Ostrowska
przewodnicząca Rady PIGO
Opracowanie i wdrożenie standardów jest konieczne dla prawidłowego funkcjonowania rynku usług i przestrzegania wymogów ochrony środowiska. Pragniemy wyraźnie zaznaczyć, że w naszej opinii, dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania lokalnych systemów gospodarki odpadami konieczne jest również podjęcie prac nad stworzeniem standardów w zakresie zbierania, gromadzenia, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W tym też zakresie deklarujemy wolę dalszej współpracy.
Uważamy, że poradnik powinien zawierać działy poświęcone ogólnym wymogom wobec przedsiębiorstw higieny komunalnej (phk) oraz warunkom udzielania zezwoleń na odbiór odpadów komunalnych.
Wymagania ogólne
Każde phk powinno dysponować przynajmniej jedną bazą wraz z zapleczem socjalnym, odpowiednią do ilości i rodzaju posiadanego sprzętu oraz ilości zatrudnionych pracowników. W tym kontekście konieczne byłoby również doprecyzowanie pojęcia „baza”, gdyż w praktyce często mamy do czynienia z przeznaczaniem na ten cel przydomowych ogrodów na osiedlach mieszkaniowych lub parkowaniem nieopróżnionych śmieciarek na publicznych parkingach. Absolutnym minimum w tym względzie wydaje się zdefiniowanie bazy jako terenu utwardzonego, ogrodzonego, z pomieszczeniami socjalnymi odpowiadającymi przepisom sanitarnym, bhp itd. Powinna ona spełniać wszystkie wymogi wynikające z Prawa budowlanego i P.o.ś., a ponadto być zlokalizowana zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego. Te same warunki powinny dotyczyć również stacji przeładunkowej odpadów, jeżeli przedsiębiorstwo taką posiada lub wynajmuje.
Z całą pewnością należy wymagać i egzekwować oznakowania sprzętu komunalnego w sposób trwały i wyraźny (tabor samochodowy, sprzęt ciężki, pojemniki i kontenery) – nazwą przedsiębiorstwa, dokładnym adresem i telefonem kontaktowym, co powinno zdecydowanie ograniczyć zaśmiecanie lasów i przydrożnych rowów.
Phk muszą prowadzić (chociażby w minimalnym wymiarze) selektywną zbiórkę odpadów oraz samodzielnie bądź poprzez umowę z innym podmiotem odzyskiwać odpady opakowaniowe i poużytkowe.
Transport odpadów musi odbywać się pojazdami o nadwoziu zamkniętym lub pod szczelnym przykryciem, a phk powinno obligatoryjnie dysponować certyfikatem kompetencji zawodowych do przewozu rzeczy.
Właściciele lub użytkownicy pojemników i kontenerów powinni zapewnić ich mycie i dezynfekcję przynajmniej dwa razy do roku oraz być zobowiązani do okazania właściwym organom kontrolnym opłaconej faktury dokumentującej wykonanie tego obowiązku.
Phk musi stosować się do lokalnych planów gospodarki odpadami i regulaminów utrzymania czystości.
Warunki udzielania zezwoleń
Poza warunkami określonymi w art. 8 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, które musi spełniać wniosek o zezwolenie na odbiór odpadów, proponowalibyśmy dodatkowe elementy wniosku i zezwolenia na odbiór odpadów. Wśród nich można wymienić dokumenty wskazujące kwalifikacje zawodowe oraz zaświadczenia o niekaralności przedsiębiorcy i pełnomocników odpowiedzialnych za wykonywane usługi, opinię banku prowadzącego rachunek jednostki, zaświadczenia z ZUS i US o niezaleganiu z podatkami i opłatami na ubezpieczenie społeczne oraz podatki i opłaty lokalne, a także wskazanie lokalizacji bazy transportowej i ewentualnie stacji przeładunkowej, wykaz decyzji organów potwierdzających spełnianie wymogów bhp, ppoż., sanitarnych i ochrony środowiska, dopuszczających do eksploatacji obiekty i urządzenia wymagające takich decyzji oraz wykazanie prawa do terenu, na którym są zlokalizowane. Należałyby tu też wykaz środków technicznych i pojazdów specjalistycznych (sprawnych technicznie i odpowiednich do wykonywania danej usługi), jakimi dysponuje ubiegający się o zezwolenie, z podaniem ich ilości, rodzaju, wieku, miejsca garażowania i zakresu obsługi warsztatowej, informacja o systemie ewidencji i rozliczeń świadczonych usług oraz informacja dotycząca miejsca i sposobu mycia oraz dezynfekcji pojazdów i pojemników.
Naszym zdaniem we wniosku o zezwolenie na odbiór odpadów powinny też być wskazane miejsca i stosowane technologie unieszkodliwiania odpadów i ich przeładunku przed dalszym transportem do zakładów wyspecjalizowanych w ich dalszym przetwarzaniu lub unieszkodliwianiu oraz podany wykaz podmiotów współpracujących w zakresie wykorzystania lub unieszkodliwiania odpadów wraz z umowami potwierdzającymi gotowość przyjmowania odpadów do wtórnego wykorzystania lub unieszkodliwiania. Ponadto wniosek powinien zawierać określenie kompetencji kadry w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami, wyspecyfikowanie uzyskanych certyfikatów jakości zarządzania i zarządzania środowiskowego, bhp itp. (np. ISO, EMAS itd.) oraz dotychczasowe doświadczenia i referencje (wykaz i zakres dotychczas świadczonych usług, ewentualnie opinie w tym przedmiocie).
W związku z harmonogramem zamykania kolejnych starych składowisk odpadów gmina, udzielając zezwolenia na odbiór odpadów na czas określony, powinna uwzględnić możliwości i ramy czasowe korzystania z określonego we wniosku miejsca unieszkodliwiania.
Uzasadnione wydaje się również określenie w poradniku sposobów i procedur kontroli i egzekwowania wymogów ustawowych, warunków zezwoleń, lokalnych planów gospodarki odpadami i odnośnych aktów prawa miejscowego zarówno wobec przedsiębiorców, jak i właścicieli nieruchomości, ze szczególnym uwzględnieniem sposobów dokumentowania przez tych ostatnich korzystania z usług phk.
Ponadto z pewnością pomocne dla samorządowców byłoby opracowanie wzorów dokumentacji i procedur przetargowych na odbiór odpadów, zwłaszcza specyfikacji istotnych warunków zamówienia, z uwzględnieniem kryterium środowiskowego (art. 91 ust. 2 Prawa zamówień publicznych). Z praktyki wynika również potrzeba ujednolicenia umów cywilnoprawnych na odbiór odpadów zawieranych przez z phk właściciela nieruchomości. W razie potrzeby służymy sprawdzonymi wzorami zabezpieczającymi w należyty sposób interes klientów.
Powyższe uwagi stanowią jedynie minimalne wymagania, głównie wobec phk, lecz ich wprowadzenie, w naszej opinii, przyniosłoby bardzo korzystne efekty dla środowiska i lokalnych społeczności. Te wstępne propozycje należy traktować również jako punkt wyjścia do dalszej współpracy w standaryzowaniu gospodarki odpadami.
Krystyna Ostrowska
przewodnicząca Rady PIGO
