Od początku lat 90. Gdańsk w swojej polityce kieruje się zasadą zrównoważonego rozwoju. Bogate w zasoby przyrodnicze miasto podejmuje liczne działania mające na celu podniesienie jego atrakcyjności.

Rewaloryzacja obiektów przyrodniczych
W latach 1997-2004 wykonano rewaloryzację XVII-wiecznych ziemno-wodnych fortyfikacji miejskich ciągu południowego oraz ich adaptację na funkcje parkowe. Odtworzono historyczną formę fortyfikacji bastionów i ich kurtyn wraz z zadarnianiem. Zachowano militarny klimat miejsca. Oprócz murawy, zieleń stanowią nieliczne drzewa oraz okazałe głogi – pozostałości żywopłotów obronnych. W założeniu głównymi walorami tego miejsca mają być krajobraz i duch historii.
W wyniku przeprowadzonych prac na osnowie zespołu fortecznego powstały parki spacerowo-wypoczynkowe na obu brzegach Opływu Motławy – dawnej fosy o łącznej długości 7 km i powierzchni 15 ha.
Najnowszym osiągnięciem w zakresie rewitalizacji terenów zieleni jest budowa Parku Nadmorskiego w strefie przybrzeżnej Bałtyku. W ramach programu zlikwidowano nieestetyczne i stwarzające zagrożenie sanitarne dla wgłębnego ujęcia wody pitnej ogrody działkowe na obszarze 30 ha. Zniwelowano zabagnienie terenu poprzez budowę dwóch stawów i systemu rowów melioracyjnych. Istniejąca w ramach obiektu sieć komunikacji wewnętrznej dla pieszych i rowerzystów łączy się z systemem ścieżek rowerowych o znaczeniu ogólnomiejskim. Częściowo zaadaptowano istniejący drzewostan działkowy i zrealizowano nową szatę roślinną na obszarze 20 ha. Tereny rekreacyjne wyposażono w elementy małej architektury parkowej: pomosty, miejsca do grillowania oraz meble parkowe.
Od wielu lat w mieście realizowany jest program rewitalizacji potoków miejskich i zbiorników retencyjnych wraz z ich zagospodarowaniem na cele rekreacyjno-wypoczynkowe (zieleńce wypoczynkowe i trakty spacerowe). Park o powierzchni 2 ha powstał przy potoku Strzyża. Program użytkowy parku obejmuje place zabaw dla najmłodszych, plac sportowy, miniskatepark oraz pierwszy w Gdańsku wybieg dla psów. Wystrojem parku, poprzez budowę stylizowanej altany oraz rabaty kwiatowe, również dywanowe, nawiązano do tradycji parków miejskich z początku XX w.
W ramach tego programu powstały także zieleńce wypoczynkowe przy zbiornikach retencyjnych Cygańska Góra, Warszawska/Łódzka, Platynowa i innych.

Hewelianum
W 2011 r. na terenie dawnych umocnień Gdańska, zwanych Fortem Grodzisko, ukończona zostanie budowa Centrum Hewelianum. Powstanie tu Pomorski Ośrodek Prezentacji Nauki i Techniki, o przeznaczeniu edukacyjnym i rekreacyjnym, gdzie poprzez zabawę, eksperyment i własne pomysły będzie można zgłębić tajniki nauk ścisłych. Pomysł utworzenia centrum powstał na bazie doświadczeń krajów Europy Zachodniej i USA, gdzie „science centers” funkcjonują od dawna i cieszą się ogromną popularnością.
Dodatkową atrakcją w przypadku gdańskiego Centrum będzie jego lokalizacja w budynkach historycznych fortyfikacji, które dzięki temu zostaną kompleksowo odrestaurowane i przystosowane do pełnienia całkowicie nowych funkcji. Na całość fortu składają się budynki forteczne i umocnienia ziemne wraz z pozostałościami fos suchych i mokrych oraz rozległym terenem parku pofortecznego. Jest to miejsce uporządkowane, o charakterze rekreacyjnym, będące enklawą zieleni w zwarto zabudowanym śródmieściu. Uwagę zwracają aż trzy (z czterech na terenie Gdańska) użytki ekologiczne umiejscowione na terenie parku pofortecznego. Dwa z nich poświęcone są ochronie gatunkowej nietoperzy, a jeden stanowi ostoję niezwykle rzadkiego pasikonika wątlika. Częścią Centrum Hewelianum będzie park edukacyjno-ekologiczny, prezentujący ww. walory tego terenu i obrazujący nieprzekształcone fortyfikacyjne dzieła ziemne, które w ramach realizacji programu Hewelianum będą przywrócone do świetności.
Atutem Centrum, oprócz nietuzinkowej lokalizacji, jest także ukazywanie niezwykłych walorów przyrodniczych i krajobrazowych tego miejsca. Nie ma bardziej okazałych panoram Gdańska niż te widziane z bastionów umocnień Fortu Grodzisko.
Cały projekt został podzielony na kilka etapów. Etap pierwszy, który niedługo ma się rozpocząć, obejmuje kompletną rewaloryzację czterech dużych obiektów architektury militarnej i 14 mniejszych na powierzchni ok. 2800 m2. W najokazalszym z obiektów – Kaponierze Południowej – znajdzie się miejsce na eksperymentarium „Energia”, gdzie będzie można obserwować widmo słoneczne w rozszczepieniu i zgłębić tajniki wiedzy związanej z różnymi odmianami energii. W pozostałych obiektach powstaną zalążki ekspozycji poświęconej historii tego miejsca i rozwojowi wielowiekowej sztuki budowania twierdz, zwłaszcza w kontekście historii Gdańska. Pierwszy etap programu Hewelianum uzyskał już znaczące dofinansowanie ze środków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – prawie 12 mln zł. Całkowity koszt pierwszego etapu to ponad 23 mln zł. Kompleksowa rewitalizacja tego zdegradowanego niegdyś obszaru miejskiego to najważniejszy cel realizowanego programu.
Centrum Hewelianum docelowo będzie tworzyć kilka modułów: park przyrodniczy, eksperymentarium, astrolaborium, czyli planetarium połączone z pracownią astronomiczną, muzeum fortyfikacji i kolejka linowa prowadząca z centrum miasta na górne czoło fortu. Ten ostatni element, choć wciąż budzi wiele kontrowersji w środowiskach konserwatorskich, ma jednak szansę stać się jedną z większych atrakcji turystycznych Gdańska. Nie w każdym nadmorskim mieście można poszybować wagonikiem kolejki linowej na wysokość ponad 50 m n.p.m., a na takiej wysokości wznoszą się najwyżej wyniesione części gdańskiego Fortu Grodzisko.
W działaniach miasta na rzecz ochrony środowiska należy zwrócić uwagę na szereg istniejących i konsekwentnie realizowanych planów, elementem których jest także monitoring rezultatów.

Powietrze
Gdańsk od lat realizuje program ograniczenia zanieczyszczeń powietrza, zgodnie z uchwałą nr XLIX/601/97 Rady Miasta Gdańska z 22 maja 1997 r. Główne działania programu odnoszą się do ograniczania zanieczyszczeń energetycznych z obiektów opalanych paliwem stałym (węgiel, koks).
Jednym z bardziej znaczących społecznych aspektów programu jest realizowanie zadań polegających na dofinansowaniu z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej indywidualnych domostw, które zmieniały węglowe systemy ogrzewania na inne, o małej emisji. Od 2002 r. zrealizowano do tej pory 450 dofinansowań na łączną kwotę ok. 843 tys. zł. W latach 1997-2004 zmieniono również uciążliwe ogrzewanie węglowe w ok. 50 obiektach komunalnych (m.in. placówkach oświatowych i służby zdrowia).
W 2004 r. Gdańskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej zrealizowało znaczącą dla ochrony powietrza inwestycję: przebudowę uciążliwej, opalanej miałem węglowym kotłowni w Gdańsku-Matarni na elektrociepłownię gazową, wytwarzającą energię cieplną w skojarzeniu.
Efekty konsekwentnie realizowanych działań na rzecz ograniczenia zanieczyszczeń powietrza są widoczne w wynikach pomiarów stanu czystości powietrza na terenie gminy Gdańsk.
W aglomeracji gdańskiej badania jakości powietrza wykonywane są przez sieć 10 automatycznych stacji pomiarowych Fundacji ARMAAG, prowadzących ciągłe pomiary zanieczyszczeń powietrza oraz parametrów meteorologicznych. Na terenie Gdańska pracuje pięć stacji pomiarowych, trzy w Gdyni oraz po jednej w Sopocie i w Tczewie. Na podstawie prowadzonych badań sporządzane są i wydawane coroczne raporty na użytek władz lokalnych. Bieżące raporty miesięczne przekazywane są gminom. Informacja o aktualnym stanie jakości powietrza jest dostępna w Internecie na stronie www.armaag.gda.pl oraz www.gdansk.gda.pl.
Zgodnie z tendencją utrzymującą się od 2002 r. w 2004 r. stan czystości powietrza w zakresie podstawowych jego zanieczyszczeń uległ poprawie. Stężenie dwutlenku siarki zmniejszyło się o prawie 20%, dwutlenku azotu o ok. 18% i pyłu zawieszonego o ok. 25% w stosunku do 2003 r. Stężenia średnioroczne tych substancji nie przekraczały obowiązujących norm.
Szczególne miejsce w realizacji Programu ochrony środowiska mają zadania dotyczące Ekologicznej Wyspy Sobieszewskiej, na której już od 1997 r. prowadzono dofinansowanie modernizacji pieców węglowych, rozszerzone stopniowo na pozostałe dzielnice Gdańska.
Szereg innych inwestycji realizowanych na Wyspie Sobieszewskiej (m.in. budowa kanalizacji i ścieżek rowerowych, modernizacja dróg, a także budowa wież widokowych jako uzupełnienie istniejącej w rezerwacie „Ptasi Raj” ścieżki dydaktycznej) doprowadził do wzrostu atrakcyjności oraz podniesienia walorów turystycznych Wyspy. Otwarcie plaż, będące wynikiem redukcji zanieczyszczeń odprowadzanych do Zatoki Gdańskiej, spowodowało zwiększony napływ turystów na jej teren.

Ochrona wód
Wody powierzchniowe w Gdańsku są nie tylko korzystnym elementem podnoszącym walory krajobrazowe miasta, ale również ważnym miejscem wypoczynku jego mieszkańców. Atrakcyjność wypoczynku nad wodami wzrasta, gdy można bezpiecznie się w nich kąpać i uprawiać sporty wodne. Mając na względzie ochronę zdrowia osób wypoczywających nad wodami, miasto Gdańsk bada jakość wód w jeziorach i w Zatoce Gdańskiej, czyli w miejscach zwyczajowo wykorzystywanych do kąpieli. Monitoring wód prowadzony jest od 1992 r. Początkowo badania prowadzono sondażowo w kilku punktach. Obecnie jeziora i morskie wody przybrzeżne badane są raz w miesiącu łącznie na 21 stanowiskach. Na przestrzeni tych kilkunastu lat zaobserwowano systematyczną poprawę jakości wód. Jest to efekt pozytywnego oddziaływania na środowisko działań administracyjnych i inwestycyjnych w zakresie porządkowaniu gospodarki wodno-ściekowej, podejmowanych przez władze samorządowe Gdańska od początku lat 90.
Obecnie jakość wód w gdańskich jeziorach: Osowskim, Wysockim i Jasień oraz w Zatoce jest ustabilizowana, na dobrym poziomie i spełnia kryteria określone przepisami dla wód w kąpieliskach. Bezpieczeństwo korzystających z kąpieli może okresowo ulec pogorszeniu w czasie masowych zakwitów sinic, potencjalnie stwarzających zagrożenie dla zdrowia ludzi.
W trosce o zdrowie mieszkańców w Gdańsku wzmożono działania w zakresie gospodarki odpadami, która prowadzona jest dwutorowo, z rozdziałem na odpady komunalne i przemysłowe.

Odpady komunalne
W 2002 r. Rada Miasta Gdańska uchwaliła plan gospodarki odpadami na lata 2002-2006 (jeden z pierwszych zatwierdzonych planów w Polsce, obecnie w fazie przygotowań do aktualizacji). Uchwała – oprócz wdrożenia zintegrowanego systemu gospodarki odpadami – zakłada modernizację istniejącego składowiska odpadów komunalnych w Gdańsku-Szadółkach w taki sposób, aby miasto mogło nim dysponować przynajmniej do 2015 r. W mieście prowadzona jest zakrojona na szeroką skalę selektywna zbiórka odpadów. W jej ramach w czterech dzielnicach miasta wprowadzono zbiórkę i odbiór wysegregowanych odpadów organicznych, a z 19 osiedli mieszkaniowych w systemie objazdowym odbierane są odpady niebezpieczne wyodrębnione z odpadów komunalnych. We wszystkich aptekach w mieście prowadzona jest zbiórka przeterminowanych leków do specjalnych pojemników. Ponadto rozstawiono ok. 500 zestawów pojemników do segregacji szkła, makulatury i tworzyw sztucznych (w pojemniku na szkło wydzielono specjalną kieszeń na zużyte baterie). Miasto finansuje też odbiór lamp rtęciowych z obiektów gminnych. Różnego rodzaju odpady komunalne niezmieszane, przywiezione własnym transportem, można oddać bezpłatnie na miejskie składowisko odpadów w Gdańsku-Szadółkach, w ilości do 0,5 tony na kwartał, za okazaniem dowodu osobistego.
Dodatkowo na terenie miasta działają podmioty zajmujące się odbiorem złomu, wyrejestrowanych pojazdów, przepracowanych olejów, odczynników fotograficznych, odczynników chemicznych i innych.

Odpady przemysłowe
Generalnie podstawowym założeniem gospodarki odpadami przemysłowymi jest zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów masowych. Zgodnie z tym założeniem obecnie ponad 90% popiołów z Elektrociepłowni jest przerabianych na kruszywo, a jedno z istniejących składowisk popiołów w 2003 r. zamknięto i zrekultywowano. Ponadto Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych zaprzestały wytwarzania fosfogipsów, a w 2000 r. rozpoczęto rekultywację składowiska fosfogipsów. Dodatkowo, na podstawie wieloletniej umowy, przyrodniczo zagospodarowywane są osady ściekowe z oczyszczalni.