Z Janem Grabkowskim, starostą poznańskim, rozmawia Tomasz Szymkowiak
 
Teren ziemskiego powiatu poznańskiego to obwarzanek wokół Poznania. Jak problemy ekologiczne miasta przekładają się na otoczenie okalających je gmin?
Ochrona środowiska jest dla nas dziedziną, do której przykładamy bardzo dużą wagę. Zamierzamy skoncentrować się na wprowadzaniu nowoczesnych technologii, opartych na najlepszych dostępnych technikach oraz na zapewnieniu równomiernego rozwoju powiatu w sferze ekonomicznej, społecznej i technicznej. To sprawia, że współpracujemy z władzami Poznania i prowadzimy jednolitą politykę ekologiczną, zwłaszcza że część problemów ma wspólne podłoże. Będziemy analizować i konsekwentnie realizować Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami, w szczególności w zakresie recyklingu odpadów i likwidacji azbestu. W planach mamy coroczne przedsięwzięcie „Dni recyklingu” oraz realizowanie Powiatowego Programu Ochrony Środowiska ze szczególnym uwzględnieniem małej retencji oraz czystości rzek i jezior. Będziemy także koordynować działania gminy w kwestii gospodarki wodno-ściekowej, w tym poprzez analizę pozwoleń wodno-prawnych, oraz wspierać prace związane z wykorzystaniem energii odnawialnej.

Czy podejmowane są wspólne inicjatywy powiatu poznańskiego i Poznania, zmierzające do rozwiązania spraw ochrony środowiska w aglomeracji?
Powiat poznański niemal od początku istnienia przekonuje gminy do utworzenia związku międzygminnego po to, by wspólnie gospodarować odpadami. Stworzyliśmy bazę pojemnikową, przeprowadziliśmy na terenie całego powiatu akcję informacyjną i edukacyjną. W ten sposób chcieliśmy rozpropagować nasz pomysł. Mam nadzieję, że prowadzone obecnie rozmowy w sprawie przyjęcia statutu Międzygminnego Związku „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” zakończą się sukcesem. Liczymy, że wspólne działania zakończą się budową Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych oraz Zakładu Utylizacji Termicznej. 

Powiat Poznański jako jeden z pierwszych w Polsce wdrożył program walki z azbestem. Na czym on polega?
W 2006 r. zajęliśmy się na terenie powiatu poznańskiego likwidacją wyrobów zawierających azbest. Stworzony został regulamin udzielania pomocy finansowej, w myśl którego mogą z niej skorzystać osoby fizyczne zameldowane na terenie powiatu poznańskiego, które złożyły wniosek do urzędu gminy właściwego według miejsca położenia nieruchomości. W przypadku niewykorzystania limitów dotacyjnych w danej gminie przez zainteresowanych, uprawnione stają się także osoby fizyczne niezameldowane na terenie powiatu poznańskiego oraz jednostki organizacyjne zaliczone do sektora finansów publicznych, posiadające nieruchomość na terenie gmin powiatu poznańskiego. Dofinansowanie dotyczy demontażu, transportu i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest i przyznawane jest w wysokości 70% kosztów całkowitych. Udział własny wnioskodawcy wyniesie wówczas 30%. Środki na dofinansowanie pochodzą z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz funduszy gminnych. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest oraz inwentaryzacje przeprowadzone w gminach uzmysłowiły nam, że na terenie powiatu znajduje się ok. 16 000 ton wyrobów z tym składnikiem. Przez dwa lata działania programu usunięto ponad 1 100 ton. Gdyby działania likwidacyjne prowadzone były w takim tempie i przy takich obowiązujących regułach, to zdołalibyśmy pozbyć się azbestowego balastu w ciągu ok. 16 lat, czyli do 2024 r. Nasze wysiłki zostały docenione przez Narodową Radę Ekologiczną, od której powiat poznański uzyskał certyfikat i II nagrodę w I Edycji Konkursu „ Polska wolna od azbestu”.

Czy mieszkańcy mogą liczyć na pomoc samorządu powiatowego?
Ten program został stworzony dla mieszkańców powiatu. Liczymy na ich odzew i wspieranie naszych pomysłów. Podczas realizacji pojawiają się różne problemy, które trzeba sprawnie rozwiązywać. Jeden z nich polega na tym, że właściciel nieruchomości usuwający przykładowo dach musi posiadać również środki finansowe na położenie nowego. A to powoduje pewne opóźnienia w realizacji całej inwestycji.


Kilka lat temu na terenie powiatu i z jego inicjatywy prowadzony był program selektywnej zbiórki odpadów, jakie były efekty tego działania?
Selektywną zbiórkę odpadów, w jednolitym dla całego powiatu poznańskiego systemie pojemnikowym wprowadziliśmy w 2000 r. We wszystkich gminach powiatu w wyznaczonych punktach zostały ustawione komplety pojemników do zbiórki czterech rodzajów surowców wtórnych – szkła białego, szkła kolorowego, makulatury i tworzyw sztucznych. W ramach powiatowego programu selektywnej zbiórki odpadów od 2000 do 2004 r. zakupiono 1996 takich pojemników. Wówczas okazało się, że mieszkańcy powiatu chętnie z nich korzystają. Za efektywną zbiórkę szkła w systemie pojemnikowym zdobyliśmy w 2001 r. drugą nagrodę w II edycji Konkursu o Szklaną Statuetkę „Przeglądu Komunalnego”. W 2002 r., w ramach I edycji konkursu „Lider zbiórki tworzyw sztucznych”, zostaliśmy wyróżnieni za efektywną zbiórkę tworzyw sztucznych. Zainicjowany przez nas system selektywnej zbiórki odpadów ułatwił gminom wypełnianie zadań stawianych przed samorządem w przepisach o odpadach, czystości i porządku. Naszym celem było stworzenie jednolitego systemu selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich gminach dla potrzeb działania związku międzygminnego. I to zdanie udało się zrealizować.

W związku z grudniową Konferencją Klimatyczną rok 2008 jest w Poznaniu ogłoszony Rokiem Klimatu i Środowiska. Czy powiat włącza się w tę inicjatywę?
_.Powiat poznański przykłada wielką wagę do działań związanych z ochroną środowiska i dlatego Rok Klimatu i Środowiska jest dla nas kolejnym etapem pracy nad jego poprawą i działaniami związanymi ze zrównoważonym rozwojem. Przyjęliśmy uchwałą „Program zwiększenia lesistości powiatu poznańskiego”. Zawiera ona konkretne działania, polegające na wyznaczeniu potencjalnych terenów pod sadzenie lasów. A to może pomóc gminom w podejmowaniu decyzji planistycznych.

W tym roku ma się rozpocząć realizacja projektu edukacji ekologicznej, organizowanego i finansowanego przez starostwo. Jakie są jego założenia i cele do osiągnięcia?
Wszyscy musimy nauczyć się dbać o przyrodę i środowisko. Aby to osiągnąć, potrzebna jest edukacja ekologiczna. W grudniu 2007 r. Zarząd Powiatu przyjął do realizacji program „Promocja ekologii poprzez edukację – zintegrowany program inwestycji proekologicznych i działań edukacyjnych w powiecie poznańskim”. Program ten obejmuje lata 2008-2010. Aby go zrealizować, zagwarantowaliśmy na ten rok 200 000 złotych z PFOŚ i GW oraz wystąpiliśmy z wnioskiem o dofinansowanie do WFOŚ i GW. Spośród wielu problemów postanowiliśmy pilotażowo edukować mieszkańców w kwestii powstawania odpadów oraz ich segregacji, oszczędności energii elektrycznej i cieplnej oraz stosowania ekologicznych nośników energii cieplnej. Zdajemy sobie sprawę, że przede wszystkim musimy zmienić sposób myślenia mieszkańców naszego powiatu. Zamierzamy to osiągnąć poprzez wykształcenie właściwych postaw i nawyków u nauczycieli, uczniów oraz ich rodzin w kwestii ograniczenia ilości odpadów i zużycia energii. Chcemy popularyzować nowoczesne rozwiązania techniczne. Powiat Poznański bardzo aktywnie uczestniczy w programie ochrony środowiska i mam nadzieje, że nasze wysiłki wkrótce przyniosą oczekiwane efekty.