Efektywność usuwania zanieczyszczeń w osadniku zależy od rodzaju transportowanych w ściekach zanieczyszczeń i dostosowanych do ich jakości: czasów przetrzymania, głębokości i odpowiednich obciążeń hydraulicznych.
Optymalny czas przepływu ścieków przez osadniki wstępne wynosi ok. 1,5 do 2 godzin, a skrócenie tego okresu spowoduje, że redukcja zanieczyszczeń będzie zbyt niska dla właściwego obciążenia części biologicznej oczyszczalni. Wydłużenie tego czasu przyczyni się do większej redukcji zawiesin, zbyt dużej zmiany proporcji pomiędzy związkami węgla azotu i fosforu, co może niekorzystnie wpłynąć na podatność ścieków na procesy biologicznego oczyszczania ścieków, a tym samym właściwe obciążenie ładunkiem zanieczyszczeń części biologicznej oczyszczalni. W niektórych wypadkach świadomie projektuje się dłuższy czas przebywania ścieków w osadniku z uwagi na zawartość na przykład ścieków przemysłowych, które mogą hamować rozkład ścieków. Ważnym kryterium jest tutaj niedopuszczenie do zatrzymania ścieków w osadniku powyżej czasu powodującego zagnicie ścieków.
Głębokość budowanych osadników jest uzależniona od rodzaju zawiesin zawartych w ściekach. W typowych oczyszczalniach komunalnych stosuje się zbiorniki o głębokości czynnej ponad 2,5 m natomiast tam, gdzie występuje przede wszystkim zawiesina gruboziarnista, stosuje...