Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2028. Ostatni moment na zgłoszenie uwag

30 czerwca 2022 Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało o rozpoczęciu konsultacji społecznych projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie KPGO 2028 wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko. Dokumentacja projektu dostępna jest na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Klimatu i Środowiska: Projekt Uchwały Rady Ministrów w Sprawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2028

Co zawiera KPGO 2028 i jakie są jego założenia?

KPGO 2028 odnosi się do odpadów, które powstały w kraju, a przede wszystkim do odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych, odpadów opakowaniowych, a także komunalnych osadów ściekowych oraz do odpadów będących przedmiotem transgranicznego ich przemieszczania.

Punktem wyjścia do opracowania KPGO 2028 są cele określone w dyrektywach Parlamentu Europejskiego w zakresie ciągłego ulepszania zasad gospodarki odpadami z uwzględnieniem cyklu życia produktów tak, by stworzyć gospodarkę o rzeczywiście zamkniętym obiegu.

Zgodnie z art. 35 ust. 8 ustawy o odpadach organy administracji publicznej opracowują plany gospodarki odpadami, które wspierają działania zmierzające do osiągnięcia celów i spełnienia wymagań wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności opakowań i odpadów opakowaniowych, składowania odpadów i zapobiegania zaśmiecaniu. W założeniu KPGO 2028 określa środki służące spełnieniu w/w wymagań i celów, w tym zawiera środki wspierające realizację celów dyrektywy 2008/98/WE . W tym zakresie w KPGO określono środki, takie jak np. działania edukacyjno-informacyjne dotyczące zapobiegania powstawaniu odpadów (ZPO) i przeciwdziałaniu zaśmiecaniu, wspieranie rozwoju infrastruktury do ZPO i recyklingu odpadów, ocenę potrzeby stworzenia dodatkowej infrastruktury dotyczącej ZPO oraz recyklingu, wspieranie badań w zakresie nowych technologii z zakresu ZPO oraz gospodarki odpadami, rekomendowane działania dotyczące surowców krytycznych oraz służące przeciwdziałaniu zaśmiecaniu środowiska morskiego i lądowego.

W KPGO 2028 przedstawiono też dane dotyczące ilości wytwarzanych odpadów i sposobów zagospodarowania poszczególnych rodzajów odpadów, informacje o rodzajach, liczbie, rozmieszczeniu i mocach przerobowych instalacji do przetwarzania odpadów, prognozowane zmiany strumieni odpadów.

Przewidywane efekty wdrożenia KPGO 2028

W KPGO 2028 zawarty został ponadto „Krajowy program zapobiegania powstawaniu odpadów”, którego częścią jest „Program zapobiegania powstawaniu odpadów żywności”. Przyjęte w KPGO 2028 kierunki polityki gospodarki odpadami znajdą odzwierciedlenie w aktualizacjach wojewódzkich planów gospodarki odpadami. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu KPGO 2028: „Przewidywanymi efektami wdrożenia w życie Krajowego planu gospodarki odpadami 2028 będą:

• ograniczenie wytwarzania odpadów,
• zwiększenie ilości odpadów przekazywanych do recyklingu,
• wyeliminowanie nieprawidłowo prowadzonego zagospodarowania odpadów,
• podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz właściwego postępowania z odpadami.”

W uzasadnieniu podkreślono również, iż przyjęcie KPGO 2028 jest istotne ze względu na konieczność zapewnienia w całym okresie trwania perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027 ciągłości spełnienia określonego przez UE warunku podstawowego 2.6 Aktualizowane planowanie w zakresie gospodarowania odpadami. Spełnianie wyżej wspomnianego warunku jest bowiem niezbędne, aby Polska mogła skorzystać z funduszy UE na inwestycje dotyczące gospodarki odpadami oraz gospodarki o obiegu zamkniętym. W związku z powyższym, „Krajowy plan gospodarki odpadami 2028” powinien wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia – czytamy w uzasadnieniu.

Aby pobrać pełną treść projektu KPGO 2028 proszę kliknąć link: Krajowy plan gospodarki odpadami 2028

Co na to eksperci?

W związku z trwającymi konsultacjami społecznymi projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2028 (KPGO 2028) wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko o opinię o wspomnianym dokumencie poprosiliśmy przedstawicieli branży.

Maciej Kiełbus, Kancelaria Prawna Dr Krystian Ziemski & Partners

– W gospodarce odpadami – zwłaszcza odpadami komunalnymi – dzieje się bardzo dużo. W Ministerstwie Środowiska i Klimatu trwają prace nad kolejnym pakietem zmian w ustawach odpadowych, które mają stanowić implementację dyrektyw unijnych. Całą branża w szczególności czeka na szczegóły rozwiązań dotyczące ROP, kaucji i SUP – mówi Maciej Kiełbus i dodaje, że niestety nadal bazujemy na mniej lub bardziej skonkretyzowanych zapowiedziach. Finalnych projektów ustaw brak. W takiej sytuacji niezwykle trudno jest dyskutować nad dokumentem strategicznym jakim jest KPGO, który powinien wyznaczać długookresową wizję rozwoju branży odpadowej. – Może się bowiem okazać, że przyjęte obecnie KPGO na skutek najbliższych zmian ustawowych stanie się dokumentem nieaktualnym. W obecnej sytuacji optymalnym rozwiązaniem byłoby uchwalenie zmian dotyczących ROP, kaucji i SUP, a dopiero na tej podstawie opracowanie KPGO – zauważa nasz rozmówca.

– Należy podkreślić, iż wprowadzenie zapowiadanych zmian ustawowych bardzo istotnie wpłynie na morfologię strumieni odpadów komunalnych wpływając tym samym na kierunki rozwoju instalacji, zwłaszcza MBP i sortowni. Najważniejsze jest zatem, aby wszystkie ww. zmian były ze sobą spójne – podsumowuje Maciej Kiełbus.

Rada RIPOK

Rada Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych zrzeszająca instalacje komunalne o zróżnicowanej formie własności. będąca  inicjatywą zakładającą monitorowanie procesu zmian prawnych związanych z gospodarką odpadami przygotowała listę uwagi do projektu KPGO 2028. Uwagi te dotyczą bezpośrednio działania instalacji komunalnych w zmiennych realiach prawnych i ekonomicznych. Brak jest także opisu modelowania prognoz na lata przyszłe biorąc pod uwagę, że dane wyjściowe zawarte w projekcie KPGO są dość skąpe i wyrywkowe  i pochodzą ze zróżnicowanych okresów kończąc się na latach 2018 – 2020. Wśród nich znalazły się następujące elementy, których zdaniem Rady RIPOK nie zawiera projekt, a winny być zawarte w KPGO. Są to:

• Brak analizy potrzeb w zakresie budowy i modernizacji instalacji sortowania i biologicznego przetwarzania selektywnie zbieranych odpadów.
• Brak analizy potencjalnego zabezpieczenia wydajności w instalacjach zastępczych na wypadek przerwy w pracy instalacji komunalnych.
• Brak analizy potrzeb instalacji do przetwarzania bioodpadów ze szczególnym uwzględnieniem instalacji wytwarzających energię odnawialną i środki nawozowe w procesie fermentacji metanowej.
• Brak analizy kosztów inwestycyjnych w poszczególnych rodzajach instalacji komunalnych w zakresie zwiększenia ich wydajności i wzrostu poziomu automatyzacji procesów.
• Brak odniesienia się do skutków wprowadzenia mechanizmów ROP, SUP i systemu kaucyjnego które przemodelują gospodarkę odpadami komunalnymi i przekierują znaczne strumienie odpadów poza system gminny tworząc nowe kierunki logistyczne.
• Brak analizy systemu kompostowników przydomowych stanowiących znaczny element składowy przetwarzania bioodpadów co przekłada się na osiąganie wymaganych i rosnących drastycznie poziomów recyklingu.
• Brak odniesienia się do realności osiągania poziomów recyklingu rosnących drastycznie w latach 2022-2025.
• Brak informacji na temat finansowania i realizacji zadań edukacyjnych i informacyjnych zwłaszcza skierowanych do dzieci i młodzieży.

Rada RIPOK zwraca również uwagę, iż zawarte w projekcie dane z lat 2018-2020 są danymi historycznymi i nie pokazują zmian i trendów w ostatnich latach co nie daje prawidłowej pozycji wyjściowej do prognozy lat następnych. Brak informacji na temat modelu prognostycznego na lata następne uniemożliwia odniesienie się do prognoz. Rada RIPOK proponuje w związku z powyższym uzupełnienie danych do 2021 r włącznie. W opinii Rady w rozdziale 6 projektu KPGO 2028 (źródła zaśmiecania i środki przeciwdziałania) z opisu wynika, że główną przyczyną zaśmiecania są rzeki i brzeg morza. W opinii przedstawicieli Rady RIPOK nie wydaje się to główną przyczyną i problemem zaśmiecania uwzględniając stosunek powierzchni plaż do reszty kraju a w szczególności lasów i łąk. RIPOK zwraca uwagę na to, iż większym problemem od sieci rybackich jest problem odpadów tworzywowych z produkcji rolnej (folii, agrowłóknin i odpadów z upraw hydroponicznych).

W projekcie KPGO 2028 kwota przeznaczona na edukację w latach 2022-2028 to 4 mln zł na 6 lat. Zdaniem Rady RIPOK jest ona wysoce niewystarczająca i powinna być co najmniej 50 razy wyższa.  Proponowany zapis to 200 mln zł.

W kontekście stopniowego znoszenia dopłat niezgodnych z hierarchią postępowania z odpadami w projekcie KPGO 2028 umieszczono informację, iż nie są stosowane w Polsce dopłaty do systemu gospodarki odpadami niezgodne z hierarchią postepowania z odpadami. Tymczasem, przedstawiciele Rady RIPOK oceniają ten zapis jako niezgodny z realiami prawnymi i zwracają uwagę na fakt, iż ustawa dopuszcza dopłacanie z budżetu gminy do kosztów gminnego systemu gospodarki odpadami co zaburza klarowność finansową systemu i jest niezgodne z zasadą, ze zanieczyszczający płaci.

Rada RIPOK postuluje również prawne uregulowanie ponownego użycia lub naprawy wyrzucanych produktów lub ich składników.  W opinii przedstawicieli Rady obecnie brak jest bowiem prawnych regulacji w tym zakresie motywujących do szerokiego stosowania w instalacjach i PSZOK w tym tych należących do samorządu tego rodzaju rozwiązań.

Rada RIPOK w uwagach do projektu KPOK 2028 podkreśla też, że konieczne jest wprowadzenie narzędzi motywujących finansowo a wręcz prawnie obligujących producentów do ekoprojektowania. Ekoprojektowanie jest bowiem podstawą i punktem wyjścia do prawidłowej gospodarki odpadami. Tylko ekoprojektowane wyroby staną się po okresie ich użytkowania odpadem podatnym na recykling.

Związek Miast Polskich

Podczas posiedzenia Zarządu ZMP w Suwałkach 8 lipca br. w związku z uchwałą Rady Ministrów w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2028, postanowiono, że zostanie przyjęte stanowisko. Na ten moment wiemy, że Zarząd ZMP krytycznie odniósł się do próby punktowego rozwiązania problemów gospodarki odpadowej w Polsce. Miasta oczekują wciąż na systemowe rozwiązania – co wielokrotnie już postulowały. Oczekuje się rozwiązań, które będą zawierały: prawidłowy system kaucyjny, realną odpowiedzialność producentów opakowań, mechanizmy uszczelniające system i zasadę „zanieczyszczający płaci”. Do momentu publikacji niniejszego tekstu nie zostało zaprezentowane ostateczne, oficjalne stanowisko Zarządu ZMP w sprawie KPGO 2028.

Gdzie i jak zgłaszać uwagi do projektu KPGO 2028?

Uwagi i wnioski do KPGO 2028 mogą być wnoszone w terminie do 22.07.2022 r.:

• w formie pisemnej, na adres:Ministerstwo Klimatu i Środowiska, ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa;
• ustnie do protokołu w: Departamencie Gospodarki Odpadami ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa, w godzinach pracy Departamentu;
• za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym, na adres poczty elektronicznej: [email protected]

W dniach 31 sierpnia – 2 września 2022 r., w Uniejowie oraz online odbędzie się

26. Konferencja Kompleksowa gospodarka odpadami

Zjazd Branży Gospodarki Odpadami

To najważniejsze wydarzenie, podczas którego spotyka się branża i omawia kompleksowo całą tematykę związaną z gospodarką odpadami. Szczegóły wydarzenia: 26. Konferencja Kompleksowa gospodarka odpadami – Zjazd Branży Gospodarki Odpadami