Nowa ustawa zaostrzy przepisy dotyczące usuwania azbestu

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu opublikowanego przez Rządowe Centrum Legislacji, konieczność uchwalenia ustawy o wyrobach zawierających azbest wynika z obowiązku wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 22 listopada 2023 r. Jak zaznaczyło MRiT, w projekcie nie wprowadzono zakazu stosowania azbestu, ponieważ wynika on wprost z załącznika Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów.

Większy rygor

Projekt ustawy o wyrobach zawierających azbest przewiduje uchylenie obecnie obowiązującej ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Jak wskazano w uzasadnieniu, zawiera ona jedynie 8 artykułów i reguluje aspekty problematyki azbestowej w bardzo ograniczonym zakresie. Projektowana ustawa ma również zastąpić inne akty prawne regulujące kwestie związane z azbestem. Jak zauważył resort rozwoju, najistotniejsze kwestie dotyczące zasad bezpiecznego usuwania lub zabezpieczania wyrobów zawierających azbest są uregulowane w rozporządzeniach.

Projekt przewiduje nałożenie obowiązków na podmioty użytkujące wyroby zawierające azbest, w tym inwentaryzację, oznakowanie oraz obowiązek usunięcia lub zabezpieczenia tych wyrobów najpóźniej do 31 grudnia 2032 r.

Projekt określa też obowiązki wykonawców prac, w których występuje narażenie na działanie azbestu, w tym polegające na usuwaniu i zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest. Przewidziane regulacje dotyczą zasad prowadzenia tych prac. Wprowadzają też administracyjne kary pieniężne za ich nieprzestrzeganie.

Obowiązki samorządów

Określone mają być obowiązki jednostek samorządu terytorialnego w zakresie działań związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest.

Projekt wprowadza też odstępstwa od generalnego obowiązku usunięcia wyrobów zawierających azbest w postaci możliwości ich trwałego zabezpieczenia, m.in. dotyczy to wyrobów zawierających azbest zabudowanych w ścianach budynków. Projekt reguluje również kwestie finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest.

“Środki na usuwanie wyrobów zawierających azbest były fakultatywnie udostępniane od lat przez NFOŚiGW oraz WFOŚiGW, i tak też pozostanie, uwzględniając jedynie te przedsięwzięcia w katalogu przedsięwzięć objętych systemem finansowania ochrony środowiska. Jednocześnie wprowadza się konieczność przekazywania wpływów z administracyjnych kar pieniężnych na ten cel do NFOŚiGW” – wskazano w ocenie skutków regulacji.

Jak zaznaczono w uzasadnieniu, potrzeba uporządkowania obecnie obowiązujących przepisów ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest jest także zgodna z “Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009–2032” przyjętym uchwałami Rady Ministrów z 15 marca 2010 r.

Nie tylko dachy

“Do podjęcia odpowiednich prac legislacyjnych w tym zakresie wezwała również Najwyższa Izba Kontroli, która wskazała, że tempo usuwania azbestu w kraju jest zbyt wolne, a bez jego przyspieszenia nie zostanie osiągnięty cel usunięcia azbestu do końca 2032 r. Jako główną przyczynę tego zjawiska wskazano brak dofinansowania do wykonania nowego pokrycia dachu po usunięciu pokrycia dachu wykonanego przy wykorzystaniu wyrobów zawierających azbest” – przypomniano w uzasadnieniu. Jak wskazało MRiT, pokrycia dachowe zawierające azbest stanowią ponad 90 proc. wszystkich wyrobów z dodatkiem azbestu zainwentaryzowanych na terenie kraju.

Eternit – materiał na wieczność?