Śmietnik czy PSZOK? Czy wiemy, co robić ze starymi oponami?

Rynek zużytych opon w Polsce to blisko 300 tys. opon poddawanych co roku procesom odzysku i recyklingu. Według polskiego prawa, co roku musi być odzyskiwana równowartość 75% masy opon nowych, wprowadzonych na rynek w roku poprzednim. 15% musi zostać poddane recyklingowi. Odpowiadają za to producenci, importerzy i dystrybutorzy ogumienia, a realizacją zajmują się powołane do tego podmioty, m.in Centrum Utylizacji Upon Organizacja Odzysku S.A. (CUO). Polska już dziś realizuje obowiązek recyklingu na dużo wyższym niż wymagany ustawowo poziomie – 45%.

Im jesteśmy starsi tym wiemy więcej

Niecała połowa (46%) badanych wie, że zużyte opony samochodowe podlegają obecnie w Polsce recyklingowi. Najlepiej zorientowana jest grupa badanych powyżej 55 r.ż (50%). Co ciekawe, najmniej na temat recyklingu opon wiedzą mieszkańcy największych aglomeracji (31%), a najwięcej – średnich miast do 100 tys. mieszkańców (53%).

– Ta szklanka jest do połowy pełna lub do połowy pusta, w zależności od tego jak na to spojrzymy. Wiedza na temat odzyskiwania i recyklingu opon wydaje się być elementarną, szczególnie dla użytkowników samochodów. Tymczasem więcej niż połowa z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, że w Polsce opony nienadające się już do użytku są zbierane z rynku, odzyskiwane, a część z nich „przerabiana” jest na inne produkty. Ale to wszystko może dziać się, i dzieje się, bez wiedzy konsumenta. Jednak poważnym problemem są mylne przekonania Polaków i Polek na temat tego, gdzie można, a gdzie nie można oddawać zużytych opon – mówi Mariusz Pleban, CEO agencji badawczej InsightOut Lab.

Gdzie należy oddać stare opony?

Aż 28% z ogółu respondentów i 40% wśród najmłodszych badanych (18-24 lat) uznało składowiska odpadów za odpowiednie miejsce na pozostawienie zużytych opon, z kolei 5% wskazało osiedlowe altany śmietnikowe. Wynika z tego, że 1/3 badanych wybrała miejsca, gdzie nie wolno wyrzucać opon. Poprawne lokalizacje, czyli serwisy opon i zakłady wulkanizacyjne oraz PSZOKi (Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych), wskazało odpowiednio 60% i 65% uczestników badania.

W praktyce pozbywanie się zużytych opon przez Polaków wygląda, na szczęście, zasadniczo lepiej. Blisko 8/10 kierowców ostatnim razem pozostawiło swoje opony w miejscach do tego przeznaczonych, czyli w zakładach wulkanizacyjnych lub PSZOKach.

Nie wiemy, kto odpowiada za odzysk opon

Zdecydowanie mniej Polaków jest natomiast świadomych, że zgodnie z polskim prawem obowiązek odzysku zużytych opon w naszym kraju spoczywa na producentach, importerach i dystrybutorach opon. Jedynie ok. 1/3 ankietowanych wskazała te podmioty, podczas gdy reszta uznała za odpowiedzialne serwisy lub zakłady wulkanizacyjne, składowiska odpadów, władze samorządowe lub samych właścicieli samochodów.

– Polacy nie mają świadomości kto odpowiada za recykling opon, ale wystarczy, że oddają opony we właściwie miejsca. Wskazanie zakładu wulkanizacyjnego jako podmiotu odpowiedzialnego za odzysk opon jest poprawne – z punktu widzenia konsumenta, właśnie tam może zostawić zużyte opony – tłumaczy Cyprian Osowski, Dyrektor Marketingu w Continental Opony Polska.

Wzrasta świadomość zaangażowania producentów opon w zrównoważony rozwój

Coraz więcej Polaków zdaje sobie sprawę również z zaangażowania producentów opon w działania z zakresu zrównoważonego rozwoju. W tej kwestii zauważalny jest wyraźny postęp. W sierpniu 2024 r. 38% badanych zadeklarowało wiedzę na ten temat, w porównaniu z zaledwie 23% w badaniu przeprowadzonym w lutym 2023 r.

– Wzrost pozytywnych odpowiedzi nastąpił głównie w kategorii  respondentów niemających zdania. To oznacza, że docieramy z informacjami do  osób niezdecydowanych. Jeszcze sporo pracy przed nami, jednak fakt, że Polki i Polacy są coraz bardziej świadomi zaangażowania producentów opon w transformacje modeli biznesowych ku bardziej zrównoważonym środowiskowo standardom, jest niezwykle obiecujący. W ostatnich dniach nasze starania w tym zakresie docenił magazyn Time. Znaleźliśmy się w gronie 500 najbardziej zrównoważonych przedsiębiorstw na świecie. Ocena ta opiera się na specjalnej metodologii opracowanej przez Time i Statista. Ocenili oni łącznie 5000 firm  pod kątem strategię zrównoważonego rozwoju i sprawozdawczości, a także wzieli pod lupę ponad 20 kluczowych wskaźników, w tym intensywność emisji, zużycie energii i udział energii odnawialnej. Continental uzyskał ocenę 61,39 na 100 możliwych punktów, zajmując 265. miejsce w rankingu. W kategorii przemysłu motoryzacyjnego jesteśmy w top 10 – mówi Cyprian Osowski, Dyrektor Marketingu w Continental Opony Polska.

Nieoczywiste drugie życie opony

A co z kwestią produktów powstałych w wyniku recyklingu zużytych opon? Co najmniej połowa ankietowanych spytanych, do czego wykorzystać można surowce powstałe w procesie odzysku i recyklingu, wskazała nawierzchnie drogowe, dywaniki samochodowe oraz nawierzchnie boisk sportowych. Mniejsza część osób zaś wie, że surowce powstałe wskutek procesu odzysku i recyklingu ogumienia wykorzystuje się także do produkcji nawierzchni placów zabaw, wycieraczek samochodowych oraz ekranów akustycznych izolujących obszary mieszkalne od autostrad i dróg szybkiego ruchu.

– Recykling opon odgrywa kluczową rolę w efektywnym zarządzaniu surowcami wtórnymi i ma istotne znaczenie dla gospodarki o obiegu zamkniętym. Z odzyskanych opon możemy uzyskać cenne materiały, takie jak granulat gumowy, sadza czy stal, które są wykorzystywane w produkcji nowych opon oraz innych produktów użytkowych. Proces ten nie tylko ogranicza ilość odpadów, ale także zmniejsza zużycie surowców pierwotnych. Jako jedna z największych organizacji odpowiedzialnych za odzysk w Polsce, tworzymy system zbierania, który gwarantuje prawidłowe przetworzenie, odzysk i recykling zużytych opon. Z roku na rok zwiększamy jego efektywność i wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom rynku, chociażby poprzez nowe usługi jak CUO Connect – internetową giełdę zużytych opon – mówi Michał Jasiewicz, prezes zarządu Centrum Utylizacji Opon Organizacja Odzysku.