Zmiany w net-billingu po komisji energii w sprawie OZE

Podczas posiedzenia sejmowej Komisji ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych odbyło się pierwsze czytanie projektu noweli ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Posłowie rozpatrzyli też projekt wprowadzając do niego kilkanaście poprawek, które wynikały m.in. z uwag sejmowych legislatorów.

Cena rynkowa miesięczna czy stawka godzinowa?

Według projektodawcy, czyli resortu klimatu i środowiska, obecne przepisy nie zapewniają skutecznego rozwoju OZE. Dlatego też nowelizacja ma dotyczyć czterech obszarów: zapewnienia zgodności prawa krajowego z prawem unijnym; przyśpieszenia wydawania zezwoleń w obszarze OZE; zmian porządkujących w związku z wejściem w życie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE) oraz zmian dla prosumentów, którzy rozliczają się w systemie rozliczeń net-billing.

Zgodnie z projektem noweli prosumenci będą mogli zdecydować, czy chcą być rozliczani na podstawie rynkowej miesięcznej ceny energii, czy pozostać w systemie rozliczeń w oparciu o stawkę godzinową.

Do 30 czerwca wyliczenie wartości energii wprowadzonej do sieci przez prosumenta odbywało się według tzw. rynkowej miesięcznej ceny energii elektrycznej (RCEm). Jednak od 1 lipca 2024 r. wartość tej energii jest wyliczana w oparciu o rynkową cenę energii elektrycznej (RCE), czyli stawkę godzinową.

Projektowana nowela zakłada, że prosumenci rozliczający się w net-billingu będą mogli być wrócić do rozliczenia na podstawie miesięcznej ceny energii.

Zachętą do stosowania systemu rozliczenia godzinowego ma być większy zwrot niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną w okresie kolejnych 12 miesięcy (tzw. nadpłaty) – do 30 proc., zamiast 20 proc. obecnie. Projektowana nowela przewiduje ponadto aktualizację depozytu prosumenckiego o współczynnik 1,23 (obecnie jest to współczynnik 1).

System rozliczania net-billing polega na tym, że prosument sprzedaje nadwyżki wyprodukowanej przez siebie energii, a w razie potrzeby ją kupuje. Nie dostaje on jednak pieniędzy do ręki, a rozliczenia następują za pośrednictwem konta prosumenckiego, z którego następuje zakup energii. Net billing zastąpił net metering, oparty na systemie opustów. Zgodnie z poprzednią metodą, prosument rozliczał się z energii ilościowo. Za jedną jednostkę energii wprowadzoną do sieci mógł pobrać za darmo 0,8. Przy większych instalacjach stosunek ten wynosił 1 do 0,7.

Szybciej i zgodnie z przepisami UE

Zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami skrócone mają zostać terminy trwania procedur dla instalacji i projektów dla wybranych źródeł OZE, ze szczególnym uwzględnieniem montowanych na dachach budynków paneli fotowoltaicznych i położonych na tym samym terenie magazynów energii, pomp ciepła, urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji OZE oraz remontu, odbudowy, przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy instalacji OZE. Docelowo, łączny czas trwania procedur inwestycyjnych (administracyjnych) ma się zmniejszyć z 356-416 dni do 149 dni.

Projektowana ustawa dostosuje też polskie prawo do unijnych przepisów. Chodzi m.in. o wytyczne CEEAG (unijne wytyczne ws. pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią). Tu nastąpi aktualizacja listy sektorów uprawnionych do ulg dla odbiorców energochłonnych zgodnie z katalogiem określonym w CEEAG. Wprowadzone mają być też dwa poziomy ulg. Po pierwsze dla przedsiębiorców w sektorach narażonych na szczególnie ryzyko ucieczki emisji w wysokości 85 proc. obowiązku oraz dla firm w sektorach narażonych na ryzyko ucieczki emisji na poziomie 75 proc. Utrzymane ma zostać też kryterium kwalifikacji przedsiębiorstwa jako odbiorcy przemysłowego w odniesieniu do minimalnego progu na poziomie 3 proc. energochłonności. Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska tłumaczyła, że chodzi o możliwość wsparcia w 2025 roku przemysłu energochłonnego kwotą 500 mln zł.

Nowe przepisy wprowadzą też opłatę wyrównawczą, która będzie wnoszona przez odbiorców energochłonnych uprawnionych do ulg.

Taryfy gwarantowane wsparciem dla wytwórców

Hennig-Kloska wskazała również, że projektowana nowela ma dotyczyć wsparcia w postaci taryf gwarantowanych dla wytwórców OZE w małych instalacjach wodnych i biogazowniach. Zgodnie z przepisami UE od 1 stycznia 2026 roku prawo do gwarantowanego odbioru energii przez sprzedawcę zobowiązanego oraz zwolnienie z obciążeń dotyczących bilansowania handlowego będzie dotyczyło wytwórców w instalacjach o mocy poniżej 200 kW. W okresie przejściowym, czyli od wejścia w życie nowych przepisów do 31 grudnia 2025 roku, takie prawo będzie przysługiwało wytwórcom w instalacjach o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 400 kW.

Nowe przepisy zakładają ponadto przesunięcie wejścia w życie regulacji dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego energii odnawialnej do 2 lipca 2025 roku. W OSR projektu wskazano, że analogiczne przesunięcie należy wprowadzić odnośnie art. 6g ustawy wiatrakowej. Ten z kolei odnosi się do przeznaczania przez inwestora co najmniej 10 proc. mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej do objęcia przez mieszkańców gminy na 15 lat w formie prosumentów wirtualnych.