Wody Polskie przywracają życie rzekom i mokradłom

Podczas konferencji „Natura Ratuje Ludzi – wdrażanie Nature Restoration Law w Polsce” zostały przedstawione plany na renaturyzację rzek i barier migracyjnych. Wody Polskie realizują projekt „Odbudowa różnorodności biologicznej doliny Nidy, poprzez odbudowę korytarzy ekologicznych i zwiększenie retencji gruntowej”. Przedsięwzięcie to zostało dofinansowane z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027 na kwotę 76,5 mln zł. Projekt, którego łączna wartość wynosi ponad 94 mln zł, obejmuje m.in. odbudowę ekologicznych korytarzy rzecznych na odcinku 124 km oraz usunięcie 12 barier migracyjnych. W sierpniu 2023 roku podpisano umowę o dofinansowanie tych działań ze środków europejskich.

Nowe projekty renaturyzacyjne o wartości 280 mln zł

W grudniu 2024 roku Wody Polskie podpisały pre-umowy na realizację 12 projektów w ramach działania „Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom” w programie Fundusze Europejskie na Klimat, Infrastrukturę i Środowisko (FEnIKS). Projekty te dotyczą renaturyzacji przekształconych cieków wodnych oraz terenów zależnych od wód, a ich łączna wartość wynosi 280 mln zł. W ramach tych działań planowane jest udrożnienie 473 km korytarzy rzecznych oraz zapewnienie ciągłości morfologicznej na 145 barierach migracyjnych.

Projekty LIFE na rzecz renaturyzacji rzek i barier migracyjnych

Wody Polskie zapowiedziały realizację kolejnych działań proekologicznych, korzystając z dofinansowania w ramach programu LIFE. We wrześniu 2024 roku instytucja złożyła dziesięć wniosków projektowych, z których osiem dotyczy działań renaturyzacyjnych. Łączna wartość tych projektów wynosi około 518 mln zł, przy czym Wody Polskie mają pokryć koszty w wysokości około 223 mln zł. Działania te obejmą co najmniej 650 km rzek oraz 142 bariery migracyjne.

Joanna Kopczyńska zaznaczyła, że łącznie w ramach 22 zadań instytucja planuje zrealizować renaturyzację co najmniej 1491 km rzek oraz 322 barier migracyjnych. Szacowana wartość tych działań to około 600 mln zł. Ponadto, zadania renaturyzacyjne są także uwzględnione w Programie planowanych inwestycji w gospodarce wodnej.

Wody Polskie a Nature Restoration Law

W ramach działań związanych z Nature Restoration Law Wody Polskie wzięły udział w testowaniu metodyki FFR (free-flowing rivers). Analizom poddano ponad 100 odcinków rzek, koncentrując się na weryfikacji przegród poprzecznych, wałów przeciwpowodziowych oraz budowli regulacyjnych. Wytypowane cieki znajdowały się na obszarze RZGW w Gdańsku i Warszawie. Jak wyjaśniła Joanna Kopczyńska, analizę przeprowadzono we współpracy z Fundacją WWF Polska i Instytutem Rybactwa Śródlądowego, a obecnie trwają prace nad poszerzeniem badań o kolejne odcinki rzek.

Debata o Rozporządzeniu Nature Restoration Law

Rozporządzenie Nature Restoration Law zobowiązuje państwa członkowskie UE do odbudowy co najmniej 20% zniszczonych obszarów przyrodniczych na lądzie i morzu do 2030 roku, a do 2050 roku – do ich pełnej regeneracji. Konferencja „Natura Ratuje Ludzi”, zorganizowana w Warszawie przez Koalicję 10%, była okazją do rozpoczęcia debaty nad integracją polityk leśnych i rolnych z ochroną przyrody. Dyskutowano również o możliwościach finansowania działań oraz sposobach unikania trudności podczas wdrażania rozporządzenia. Joanna Kopczyńska wyraziła nadzieję, że wdrożenie Nature Restoration Law przyczyni się do znaczącej poprawy stanu ekosystemów wodnych w Polsce.