Anna Sapota: dobrze przygotujmy się na system kaucyjny

Anna Sapota zauważa, że w debacie publicznej, oprócz zadowolenia z przyspieszenia prac, pojawiają się również głosy, że powinniśmy odroczyć obowiązek zbiórki, bo nie będziemy do tego gotowi, a maszyn ułatwiających zbiórkę automatyczną będzie na rynku za mało. – Czy słusznie? – pyta.

Albo system, albo kary

Podkreśla, że system kaucyjny powinien obowiązywać od 2025 roku i nie jest niczyim wymysłem: wynika to z omawianych już wielokrotnie celów zbiórki wyznaczonych przez Unię Europejską.

– W przypadku niespełnienia tych wymogów, Polska nadal będzie płacić ogromne kwoty tzw. plastic tax. Powinniśmy zrobić więc wszystko, żeby system wszedł w życie terminie najszybszym, jak będzie to możliwe, bo wtedy uda nam się zaoszczędzić prawie 400 mln złotych rocznie – wylicza Anna Sapota.

Krótki termin na wdrożenie systemu niesie oczywiście ze sobą różne wyzwania organizacyjne i formalne, ale z pewnością nie będzie nim dostępność technologii wspierających działanie systemu kaucyjnego.

Dostęp do technologii

– Chciałabym bardzo mocno podkreślić, że wszystkie sklepy – zarówno te, które obligatoryjnie będą uczestniczyć w systemie, jak i te, które zdecydują się na to dobrowolnie – będą miały dostęp do zaawansowanej technologii, ułatwiającej zbiórkę automatyczną. Jesteśmy więc pewni, że pod kątem technologicznym Polska będzie gotowa na 1 stycznia 2025 roku – zapewnia Anna Sapota.

Ile tych maszyn jest u nas potrzebnych? Najprostsza odpowiedź jest taka – tyle, żeby system był wygodny dla konsumenta, a sklepów odbierających opakowania czy to automatycznie czy manualnie było wystarczająco dużo. Choć w przepisach ustawy kaucyjnej nie określono mierników „wygody”, wydajne programy skutecznie zapewniają konsumentom punkty zwrotu opakowań, proporcjonalnie do gęstości punktów sprzedaży detalicznej.

Inaczej mówiąc, należy przyjąć stosunek 1 punktu zbiórki na każde 355–1100 osób. Ze względu na większą liczbę ludności na obszarach miejskich, w efektywnie działających systemach pokrycie punktami jest większa właśnie na nich. Na przykład liczba punktów zbiórki na kilometr kwadratowy w całej Norwegii wynosi 0,3, ale w stolicy kraju, Oslo, już 11.

Szacujemy, że w Polsce, będziemy mieli niemal 37 tysięcy punktów zbiórki – manualnej i automatycznej – licząc razem z punktami dobrowolnymi, co daje jeden punkt na 1032 osoby. Czy takie pokrycie jest możliwe? Tak, bo małe sklepy będą chciały przyłączyć się do systemu. Metraż nie będzie miał tu znaczenia. Liczyć się będą korzyści dla punktu handlowo-usługowego. Jak pokazały bowiem badania TOMRA Collection przeprowadzone w siedmiu europejskich krajach z systemem kaucyjnym, możliwość zwrotu opakowań w sklepach pozytywnie wpływa na sprzedaż. 87% badanych przeznacza zwróconą kwotę kaucji na zakupy spożywcze w tym samym sklepie, w którym mogli oddać zużyte butelki i puszki. Respondenci zwracali też uwagę na bliskość sklepu oraz wygodę samego procesu zwrotu. Duże znaczenie mają także kwestie organizacyjne czyli, w skrócie, wygodne opcje zwrotu, do których zaliczono recyklomaty.

– Widzimy więc, że dobrze zaprojektowany system kaucyjny przyniesie korzyści wszystkim – sklepom, konsumentom, środowisku, a wreszcie budżetowi publicznemu. Teraz wystarczy postawić tylko kropkę nad i zamknąć ścieżkę legislacyjną. Mam nadzieję, że nastąpi to już wkrótce – konkluduje ekspertka.

System kaucyjny w Polsce od 2025r. 443 posłów za!