Envicon 2024. Wyzwania związane z gospodarką komunalną w regionach

Fora Regionalnej Gospodarki Komunalnej miały zbliżoną konstrukcję organizacyjną i tematyczną, każdorazowo jednak były wypełniane specyficznymi dla danego regionu problemami, wyzwaniami czy doświadczeniami z obszaru usług komunalnych. Zagadnienia prezentowane były podczas prelekcji oraz paneli dyskusyjnych. Warto dodać, że  przypadku części spotkań regionalnych ich partnerem był Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który docenił formułę tego projektu jako atrakcyjnego modelu współpracy z poszczególnymi regionami.

Zagadnienia regionalne pokazujące wyzwania, z którymi mierzy się branża komunalna w naszym kraju omówiono w ramach panelu dyskusyjnego podczas Kongresu ENVICON. W panelu dyskusyjnym prowadzonym przez Tomasza Szymkowiaka dyrektora ds. wydawnictw reprezentującego Abrys Sp. z o.o. udział wzięli: Krzysztof Basiak – prezes Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej w Bolesławcu, Marcin Benbenek – Prezes Spółki KOM-EKO z Lublina, Łukasz Dryja – Kierownik Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Radomsku Marcin Podgórski, Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego, , Wojciech Woźniakowski – Prezes Miejskiego Zakładu Oczyszczania w Lesznie. Na co zwracali uwagę przedstawiciele poszczególnych regionów? Okazuje, się że mimo specyfiki regionalnej branża ostatecznie mierzy się z podobnymi problemami.

Wspólne problemy bez względu na region

Podczas cyklu 7 spotkań regionalnych omawiano między innymi kierunki aktualizacji Wojewódzkich Planów Gospodarki Odpadami (WPGO) – zarówno z perspektywy urzędów marszałkowskich jak i samorządów i przedsiębiorców. W czasie kiedy rozpoczynano cykl spotkań regionalnych w większości województw, w których miały one miejsce, WPGO były na etapie opiniowania lub przyjmowania. Wspomniane spotkania były zatem okazją do konsultacji i zapoznania branży z założeniami WPGO oraz z kierunkami w jakich będzie rozwiała się  gospodarka regionów.

Debatowano też o ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w najnowszym orzecznictwie sądów administracyjnych i organów nadzoru, ale nie tylko.

Bez wzglądu na region, uczestnicy dyskusji zwracali uwagę na kwestię realizacji poziomów recyklingu odpadów komunalnych – zwłaszcza w kontekście nadchodzących konsekwencji jakie spowodować może w tym obszarze zapowiadanie wprowadzenie systemu kaucyjnego. Większość ekspertów zauważa, że przy obecnej infrastrukturze i luce inwestycyjnej, zakładane poziomy recyklingu są w wielu przypadkach mało prawdopodobne do osiągnięcia. Wśród oczekiwań branży pojawił się postulat aby zweryfikować aktualną morfologię odpadów, zweryfikować strumień odpadów a następnie przejść do wyliczeń realnych poziomów recyklingu. Zwracano też uwagę na kwestie zbierania danych i ich rzetelności na poszczególnych poziomach systemu.

Procesy inwestycyjne

To co istotne, to fakt, że spotkania regionalne były też m.in. okazją do tego aby w środowiskach lokalnych zaprezentować kierunki rozwoju inwestycji i modernizacji w poszczególnych zakładach oraz uświadomić, że z jednej strony inwestycje te są dużymi wyzwaniami ale również przyczyniają się one do rozwiązania różnego rodzaju problemów w regionach poprzez dostosowanie do współczesnych wyzwań i wymagań środowiskowych.

Wśród problemów z jakimi boryka się branża w procesach inwestycyjnych zwrócono uwagę na szereg obowiązków prowadzących do uzyskania odpowiednich decyzji i pozwoleń oraz na przebiegi czasowe z tym związane. Od lat mówi się o tym, że procesy dotyczące pozwoleń zintegrowanych i decyzji administracyjnych w ochronie środowiska trwają zbyt długo. Branża wskazuje też na brak jednolitych procedur dla różnych urzędów, na różnych poziomach administracji.

W opinii panelistów biorących udział w dyskusji podczas Kongresu Envicon, remedium na tę sytuację mogłoby być zestawienie rozbieżności występujących na różnych poziomach administracji w procedowaniu – zarówno na poszczególnych szczeblach administracji jak i w różnych regionach – i na tej podstawie wypracowanie tzw. „jednolitego katalogu dobrych praktyk”.  Warto jednak pamiętać – na co zwraca uwagę strona administracji, że należy patrzeć na procesy prowadzące do uzyskiwania decyzji kompleksowo. Pewne kryteria i wskaźniki do osiągnięcia we wnioskach, które dają możliwość uzyskiwania stosownych zgód i pozwoleń leżą po stronie wnioskujących. W tym kontekście, z pewnością rozpoczynając działania które zmierzają do realizacji konkretnych inwestycji należy w sposób bardzo rzetelny przygotować niezbędne dane aby składane wnioski spełniały określone wymagania zarówno merytoryczne jak i formalne. Wszyscy uczestnicy dyskusji zgodnie twierdzili, iż jest to niezwykle złożona materia.

Synergia i wykorzystanie potencjału

Niezwykle istotnym zagadnieniem na jakie zwracano uwagę była też synergia i optymalizacja działań w gospodarce komunalnej oraz modele i przykłady współpracy gmin i przedsiębiorstw regionalnych w realizacji obowiązków z zakresu gospodarki odpadami czy transformacji energetycznej i wykorzystania potencjału energetycznego przedsiębiorstw do obniżania kosztów działalności i drogi do samodzielności energetycznej gmin. Większość zakładów komunalnych w regionach mierzy się z problemem zagospodarowania frakcji kalorycznej i z ciągle podnoszonymi kosztami zagospodarowania – a w skrajnych przypadkach, nawet z brakiem możliwości zagospodarowania odpadów.

Podsumowując dyskusję wszyscy jej uczestnicy podkreślali potrzebę regionalnych spotkań branży komunalnej. Projekt ten będzie kontynuowany w roku 2025.