Bezpieczeństwo fitosanitarne kluczowe dla Polski

Polska, dysponując silnym sektorem rolnym, który jest nie tylko dobrze rozwinięty i wydajny, ale przede wszystkim ceniony w Europie i świecie za wysoką jakość płodów rolnych, musi szczególnie dbać o to, aby rodzimym plantacjom nie zagrażały agrofagi, czyli rozmaite patogeny, szkodniki i chwasty obniżające plony roślin uprawnych.

To jedno z zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), której centralnym organem administracyjnym jest Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa – sygnatariusz porozumienia z NFOŚiGW.

Zapobieganie zagrożeniom

Dbałość o dobry stan polskich upraw wymaga podejmowania różnorodnych działań i zabiegów, w tym również o charakterze biologicznym (stosowanie biopreparatów) i chemicznych środków ochrony roślin, które mogą nie być obojętne dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz stanu środowiska naturalnego. Dlatego podpisane dzisiaj porozumienie o współpracy pomiędzy NFOŚiGW i GIORiN przewiduje zapobieganie takim zagrożeniom – nie tylko w wyniku bezpośredniej eliminacji czy neutralizacji potencjalnie szkodliwych czynników, ale także poprzez szerzenie edukacji społecznej w tym zakresie, zgodnie z polityką ekologiczną państwa.

– Wśród szerokiego zakresu spraw, którymi zajmuje się Ministerstwo Klimatu i Środowiska, do najistotniejszych należy ochrona i racjonalne wykorzystywanie naturalnych zasobów Polski, w tym całej przyrody ożywionej, gdzie mamy wspólne cele z szeroko rozumianym sektorem rolnym  – podkreśla  wiceminister klimatu i środowiska Małgorzata Golińska. –Realizując ideę zrównoważonego rozwoju, zabiegamy o to, aby polskie rolnictwo mogło stale się rozwijać i być nadal jednym z głównych filarów polskiej gospodarki, działając przy tym zgodnie z  wymogami nowoczesnej ekologii.

– Polskie rolnictwo pod każdym względem należy do najlepszych w Unii Europejskiej, a jednym z jego wyróżników i atutów jest właśnie działanie z troską o ochronę środowiska, co znajduje odzwierciedlenie w zainteresowaniu importerów polską żywnością znaną z walorów nie tylko smakowych, ale i ekologicznych – zaznacza wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Anna Gembicka. – Chcemy utrzymać i rozwijać dobrą markę rodzimego sektora rolnego, dbając o zdrowie, czystość i najwyższe standardy jakości produkcji  w tym obszarze.

Podejmowanie działań proekologicznych

Merytoryczny patronat i bliskie współdziałanie obu resortów jest gwarantem skuteczności porozumienia zawartego pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Głównym celem tych dwóch instytucji publicznych będzie wspólne podejmowanie przedsięwzięć i rozwiązań proekologicznych oraz ich wspieranie ze środków publicznych, a także upowszechnianie wiedzy w zakresie ochrony klimatu i środowiska. Kooperacja będzie możliwa na różnych polach, gdyż NFOŚiGW i PIORiN w swoich ustawowych zadaniach mają wiele punktów stycznych.

– Głównym celem naszej instytucji jest finansowanie ochrony środowiska w Polsce, a na to zasadnicze zadanie składa się wspieranie różnych projektów, w tym związanych z rolnictwem, które istotnie oddziałuje na stan gleby, powietrza i wód – tłumaczy prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Maciej Chorowski. – Wśród przedsięwzięć otrzymujących dotacje i preferencyjne pożyczki z Narodowego Funduszu jest sporo takich, które wprost dotyczą sektora rolnego, nie wyłączając działań edukacyjnych na rzecz ochrony środowiska w tym obszarze czy też związanych z badaniami naukowymi i postępem technicznym w rolnictwie. Stwarza to nam szeroką przestrzeń do współpracy z partnerami z PIORiN.

– Do kluczowych zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa należy nadzór nad uprawą i przemieszczaniem materiałów roślinnych w celu zapobiegania rozprzestrzenieniu się agrofagów  – wyjaśnia główny inspektor ochrony roślin i nasiennictwa Andrzej Chodkowski. – W swoich działaniach nie tracimy z pola widzenia wymogów ekologii i dbałości o stan polskiej przyrody. Takie działania, jak ustalanie i nadzorowanie środków fitosanitarnych przy zwalczaniu różnorodnych szkodników, chwastów i patogenów, badania laboratoryjne roślin, produktów roślinnych czy też kontrola w zakresie wprowadzania do obrotu i stosowania środków ochrony roślin mają bliski związek z myśleniem ekologicznym reprezentowanym przez Narodowy Fundusz.

Współpraca i jej założenia

Na podstawie porozumienia o współpracy, zawartego na czas nieokreślony, NFOŚiGW zobowiązał się do uwzględniania w tworzonych programach priorytetowych oraz innych instrumentach wsparcia ze środków publicznych działań prowadzonych przez PIORiN, a także do włączania w swoją działalność informacyjno-promocyjną danych o przedsięwzięciach podejmowanych przez partnera porozumienia.

Z kolei PIORiN zapewniła, że w realizacji swoich ustawowych zadań będzie mieć na względzie działania na rzecz ochrony klimatu i środowiska, spójne z celami NFOŚiGW, w szczególności związane z zapobieganiem zagrożeniom dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska, które wynikają ze stosowania środków ochrony roślin. Inspekcja również będzie w swoim przekazie publicznym kierowała się spójną z NFOŚiGW polityką informacyjną.

Formy współpracy przewidziane w porozumieniu mają być różnorodne, np.: spotkania robocze, w tym dyskusje ekspertów, wspólne konferencje, seminaria i inne wydarzenia, także korespondencyjna i elektroniczna wymiana inicjatyw, opinii, ustaleń, materiałów. W każdym przypadku głównym założeniem ma być wspieranie rozwiązań proekologicznych oraz upowszechnianie wiedzy w zakresie ochrony środowiska.  Przy takim zdefiniowaniu kooperacji między NFOŚiGW i PIORiN, będzie ona polegać przede wszystkim na prowadzeniu działalności informacyjno-promocyjnej i komunikacji społecznej, uwzględniającej działania obu stron porozumienia.

Zapobieganie chorobom i szkodnikom roślin

A jakie wymierne korzyści przyniesie umowa o współpracy obu instytucji? W wymiarze państwowym kluczową sprawą jest bezpieczeństwo fitosanitarne Polski, czyli pewność, że możliwie bezpieczne będą prowadzone w naszym kraju działania dotyczące zapobiegania chorobom i szkodnikom roślin oraz procesy likwidowania zagrożeń, jakie niosą one dla zdrowia człowieka.

Główne przesłanie porozumienia NFOŚiGW i PIORiN to lepsza ochrona zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska w nieodzownym procesie zwalczania agrofagów, zwłaszcza metodami chemicznymi i biologicznymi, ale także fizycznymi, mechanicznymi oraz o charakterze profilaktycznym (kwarantanna, zabiegi agrotechniczne, hodowla odmian odpornych itp.).

Trzeba tutaj dodać, że eliminacja patogenów, szkodników i chwastów, które obniżają plony roślin uprawnych, jest konieczna, gdyż z ich powodu straty w uprawach mogą wynieść od kilku do nawet kilkudziesięciu procent. Ocenia się, że Polsce oscylują one wokół kilkunastu procent (w zależności od rodzaju rośliny, rejonu plantacji oraz gatunku agrofaga).

Nowe możliwości dofinansowania

Korzyści z umowy o współpracy pomiędzy NFOŚiGW i PIORiN odniesie także całe społeczeństwo. Rolnikom porozumienie obu instytucji da nowe możliwości dofinansowania inwestycji w ekologiczne, zrównoważone uprawy i technologie i stworzy większe szanse w stosowaniu alternatywnych (ekologicznych) środków ochrony roślin.

Rolnik będzie mógł liczyć na większe bezpieczeństwo fitosanitarne swoich upraw i hodowli, otrzyma szerszy dostęp do odpowiednich technologii produkcji materiału siewnego, a także do programu priorytetowego NFOŚiGW „Agroenergia”, wspierającego transformację energetyczną w rolnictwie.

Ponadto uzyska szeroką informację o innych programach Narodowego Funduszu, które nakierowane są na finansową pomoc także dla polskiego rolnictwo (np. Czyste Powietrze, ewentualne nowe nabory w takich programach jak „Moja Woda”, „Mój Prąd” czy „Usuwanie folii rolniczych i innych odpadów pochodzących z działalności rolniczej”).

Mało tego, osoba, które nie jest rolnikiem i nie ma żadnych związków z sektorem rolnym czy żywnościowym, może liczyć na profity wynikające z porozumienia o współpracy pomiędzy NFOŚiGW i PIORiN. Jako konsument skorzysta ona bowiem z czystszych i zdrowszych produktów rolnych oraz artykułów spożywczych wytwarzanych z wykorzystaniem energii i nawozów zgodnie z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

Może również liczyć na bezpieczeństwo wynikające z certyfikacji działań inspekcji oraz mieć pewność, że dzięki produkcji rolnej opartej na odnawialnych źródłach energii (OZE) będzie następować redukcja emisji gazów cieplarnianych, co przybliży Polskę do strategicznego celu, jakim jest stworzenie gospodarki neutralnej klimatycznie.