Walka z odorami. Jak poradzić sobie z uciążliwościami zapachowymi w zakładach?

Przykłady rozwiązań antyodorowych oraz regulacje prawne z nimi związane były tematem konferencji on-line “Zapobieganie i eliminacja odorów”, która odbyła się 18 listopada 2020 r.

– W Europie brak jest jednolitych dla wszystkich krajów uregulowań w zakresie standardów odorowych. Pamiętać jednak należy, iż na obszarze Unii Europejskiej, oprócz indywidualnych przepisów ustanawianych na poziomie konkretnych państw lub regionów, obowiązują konkluzje BAT, które są dokumentami obowiązującymi we wszystkich państwach członkowskich – przypomniała dr hab. inż. Izabela Sówka z Politechniki Wrocławskiej.

Metody ograniczania oddziaływania zapachowego, obowiązujące dla wszystkich państw członkowskich UE, dla różnych rodzajów działalności opisane są w dokumentach referencyjnych BREF o najlepszych dostępnych technikach.

Uciążliwości zapachowe w polskim prawie reguluje m.in. rozporządzenie Ministra Środowiska z 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu, które ustala wartości odniesienia ze względu na potrzebę ochrony zdrowia dla 167 substancji lub grup substancji, w tym również dla substancji zapachowo czynnych takich jak: amoniak, dimetyloamina, merkaptany czy siarkowodór, przy ustalaniu wartości odniesienia tych substancji nie uwzględniono jednakże ich uciążliwości złowonnych.

W 2016 r. wydano Kodeks przeciwdziałania uciążliwości zapachowej. – W 2016 r. zlecono opracowanie ekspertyzy pn. „Lista substancji i związków chemicznych, które są przyczyną uciążliwości zapachowej”. W ramach ekspertyzy sporządzono listę substancji i związków chemicznych potencjalnie uciążliwych zapachowo, a także wyznaczono jednostki zapachowe oraz wartości dopuszczalnych stężeń w powietrzu substancji i związków chemicznych. Z kolei w 2020 r. zlecono opracowanie ekspertyzy pn. „Bezpieczne odległości od zabudowań dla przedsięwzięć, których funkcjonowanie wiąże się z ryzykiem powstawania uciążliwości zapachowej” – zaznaczyła Emilia Konopka-Górna z Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Jak radzą sobie z odorami w zakładach?

Długofalową strategię ograniczania emisji odorów w Zakładzie Gospodarki Odpadami w Bielsku-Białej przedstawił Piotr Prochot, dyrektor ds. ochrony środowiska w ZGO. Omówił zastosowane w zakładzie zarówno rozwiązania organizacyjne, działania techniczne (inwestycyjne), systemowe oraz doraźne, jak i sposoby komunikacji ze społecznością lokalną.

Wśród nich znalazły się m.in. dogęszczenie i poszerzenie zieleni izolacyjnej, zwiększanie ilości studni odgazowujących czy prowadzenie badania wsadu do bioreaktora w celu optymalnego doboru parametrów procesu kompostowania.

W 2015 r. rozbudowano też halę kompostowni o 4 dodatkowe bioreaktory oraz o halę przyjęcia i wstępnego przygotowania do procesu wraz z niezbędnym wyposażeniem. – Od 2013 r. opracowywany jest corocznie i skrupulatnie realizowany „Pogram walki z uciążliwościami zapachowymi” z określeniem odpowiedzialności przez poszczególnych pracowników ZGO. Obecnie zgodnie z zapisami Decyzji Wykonawczej Komisji (UE) 2018/1147 z 10 sierpnia 2018 r. ustanawiającej konkluzje dotyczące dostępnych technik (BAT) w odniesieniu do przetwarzania odpadów zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/78/UE stworzony został Plan Zarządzania Odorami w ZGO S.A. w Bielsku-Białej na 2020 r. – powiedział Piotr Prochot.

Firma współpracuje też z przedstawicielami społeczności lokalnej tzn. z Radą Osiedla w Lipniku oraz Stowarzyszeniem Atmosfera w siedzibie spółki lub na spotkaniach Rady Osiedla. Prowadzi też liczne akcje edukacyjne.

Samorząd kontrolują i chcą ustawy

Ograniczenie uciążliwości zapachowych z perspektywy samorządowca zaprezentował  Tomasz Ożóg, zastępca burmistrza Skawiny. – Gmina Skawina jest jedną z najbardziej obciążonych przemysłem gmin województwa małopolskiego z uwagi na funkcjonowanie zróżnicowanego przemysłu na terenie gminy – poinformował.

W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na szereg działań podejmowanych przez samorząd w celu eliminacji uciążliwości odorowych. Wśród nich znalazły się: poszerzenie monitoringu GIOŚ, utworzenie mapy zgłoszeń mieszkańców, prowadzenie szeregu rozmów z przedstawicielami zakładów produkcyjnych emitujących odory.

– Jako bardzo ważne z punktu widzenia uciążliwości dla mieszkańców, wnioskujemy o wprowadzenie ustawy odorowej wraz z procedurą postępowania “mierzenia uciążliwości odorowych” – skonkludował.

Ocena uciążliwości zapachowych

Realizowane badania na temat udziału społeczności w ocenie uciążliwości zapachowej omówiła dr inż. Alicja Wroniszewska z Politechniki Wrocławskiej. – Na odczuwanie uciążliwości zapachowej wpływa zarówno występowanie zapachu na danym obszarze oraz rozmaite zewnętrzne tzw. niewęchowe czynniki – podkreśliła prelegentka.

Wpływ czynników “niewęchowych” na odczuwanie uciążliwości zapachowej powoduje, że ważne jest m.in. szczegółowo informować mieszkańców o szkodliwości zapachu lub jej braku, przeprowadzać ekomediacje i konsultacje społeczne. – Niezbędna jest także współpraca wszystkich zainteresowanych stron m.in. władz, przedstawicieli mieszkańców, a także właścicieli obiektu potencjalnie powodującego emisję odorów – podsumowała Alicja Wroniszewska.

Wydarzenie zorganizowane przez redakcję miesięcznika „Przegląd Komunalny” przy współpracy z Politechniką Wrocławską poprowadzili dr hab. inż. Izabela Sówka, prof. uczelni, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Wrocławska oraz Piotr Talaga, redaktor naczelny wydawnictw Abrys.

Partnerami wydarzenia były firmy: TIGRET Sp. z o.o., bioArcus Sp. z o.o., Tholander Inżynieria Środowiskowa Sp. z o.o., Corol Sp. z o.o., Wuemer Technologie.