Elektrośmieci, co z nimi zrobić?

Globalna produkcja elektrośmieci – według raportu Global Transboundary E-waste Flows Monitor 2022 – wynosi blisko 54 mln ton, z czego tylko 17 proc. jest poddawane recyklingowi. Na każdego mieszkańca planety przypada około 7 kg tego typu odpadów. Dlatego zbliżające się wiosenne porządki to idealna okazja do przeglądu elektronicznych i elektrycznych staroci, które bardzo często są odkładane w piwnicach i na strychach.

Co robić, a czego unikać? 

Elektrośmieci nie należy wyrzucać do zwykłego śmietnika. To nie tylko szkodzi środowisku, ale również marnuje surowce, które mogłyby zostać poddane procesowi odzysku i ponownie użyte. Takie urządzenia zawierają m.in. złoto, srebro i miedź, które można przywrócić do przemysłowego obiegu. Wyliczenia firmy GoRepair pokazują, że w przeciętnym smartfonie znajduje się m.in. 8,75 g miedzi, 8,31 g kobaltu oraz 0,25 g srebra. Jest tam również złoto – 0,024 g, co oznacza, że gram złotego kruszcu można uzyskać z 45 urządzeń. Średnia wartość wszystkich pierwiastków zawartych w jednym aparacie wynosi aż 8 zł. Jednak elektrośmieci zawierają także niebezpieczne substancje szkodzące zdrowiu i środowisku. Nie należy dlatego samodzielnie demontować starych urządzeń, gdyż może to prowadzić do uwolnienia toksycznych substancji. Co zatem robić? Warto zacząć od prostych nawyków, m.in. oddawania baterii do specjalnie wyznaczonych
punktów zbiórki. Warto pamiętać, że duże sklepy z elektroniką oraz gminy również
przyjmują stary sprzęt w wyznaczonych punktach. 

Pojemniki na elektroodpady

„Pojemniki na elektroodpady są kluczowym elementem infrastruktury do segregacji i recyklingu odpadów elektronicznych. W 2023 r. zrealizowaliśmy pilotażowy program montażu kilkunastu takich kontenerów na terenie Grodziska Mazowieckiego i okolic. Pojemniki są kolorowe i łatwo dostępne dla mieszkańców, co ma zachęcać lokalną społeczność do postawy prośrodowiskowej i segregowania odpadów. Chcemy w ten sposób pokazać, że w wielu polskich gminach znajdują się miejsca, do których można zanieść zalegający w domach sprzęt znaleziony podczas wiosennych porządków” – mówi Piotr Żukowski, dyrektor zakładu Terra Recycling z Grupy Elemental w Grodzisku Mazowieckim.

Innowacje w przetwarzaniu elektrośmieci 

Ilość elektroodpadów stale przyrasta, co wynika z szybkiego tempa postępu technologicznego i coraz krótszego cyklu życia elektronicznych urządzeń. Nowoczesne technologie, takie jak recykling, automatyzacja procesów segregacji, śledzenie cyfrowe czy też innowacyjne metody odzysku surowców, odgrywają kluczową rolę w radzeniu sobie z tym wyzwaniem. Obróbka mechaniczna elektrośmieci pozwala na sortowanie i rozdrabnianie urządzeń na użyteczne materiały. Natomiast metody hydrometalurgiczne i elektrometalurgia to procesy, które izolują cenne metale do ponownego wykorzystania.

„Elemental dostarcza odbiorcom pozyskane metale szlachetne z grupy platynowców, m.in. platynę, pallad, rod, a także złoto i srebro. Zajmuje się recyklingiem zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, katalizatorów samochodowych oraz baterii litowo-jonowych. Dodatkowo działalność firmy obejmuje recykling metali nieżelaznych (tzw. urban mining) poprzez pozyskanie odpadów zawierających metale nieżelazne i metale szlachetne od podmiotów prowadzących zbiórkę na całym świecie. Stosujemy nowoczesne technologie, aby maksymalnie wykorzystać potencjał odzyskiwania surowców i docelowo minimalizować negatywny wpływ na środowisko” – dodaje Piotr Żukowski. 

Trendy w Unii Europejskiej 

UE stawia na gospodarkę o obiegu zamkniętym (ang. circular economy), w której odpady stają się surowcami. Dyrektywy unijne promują ekodesign, czyli projektowanie urządzeń łatwych w naprawie i recyklingu. Kraje członkowskie są także zobowiązane do osiągnięcia wysokich poziomów zbiórki i przetwarzania elektrośmieci.