Europejski Bank Inwestycyjny stawia na projekty niskoemisyjnej energetyki i bezpieczeństwa. Finansowanie dla Polski to 5 mld euro rocznie

– Dwadzieścia lat Polski w Unii Europejskiej to bardzo szczególny moment, Europejski Bank Inwestycyjny tylko w Polsce w ostatnich 20 latach zainwestował ponad 85 mld euro. Przede wszystkim to są inwestycje w dużą infrastrukturę, czyli drogi, koleje, ponad 20 proc. naszego portfela, oraz wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw, kreowanie miejsc pracy – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Teresa Czerwińska, wiceprezes Europejskiego Banku Inwestycyjnego. – Proszę sobie przypomnieć chociażby nasz start w Unii Europejskiej z dwucyfrowym bezrobociem. Dzisiaj Polska jest liderem, jeśli chodzi o najniższą stopę bezrobocia w Unii Europejskiej. Produkt krajowy brutto uległ podwojeniu w ciągu 20 lat, więc możemy powiedzieć, że środki EBI w Polsce przez 20 lat zostały wykorzystane w sposób bardzo efektywny.

20 lat transformacji 

1 maja minęło 20 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Gdy do niej wstępowaliśmy, polski PKB nie sięgał nawet 1 bln zł (933,1 mld zł), podczas gdy w 2023 roku wyniósł 3,41 bln zł. Nawet z uwzględnieniem inflacji oznacza to przeszło dwukrotny wzrost. Stopa bezrobocia w kwietniu 2004 roku wynosiła 19,9 proc., natomiast 20 lat później (marzec 2024 roku) ledwo przekraczała 5 proc. Według pozwalającej na porównania pomiędzy poszczególnymi krajami Wspólnoty metodologii unijnej Eurostatu stopa ta była jeszcze niższa i wyniosła 2,9 proc. To najniższy wskaźnik w UE, ex aequo z Czechami. Wydajność pracy wzrosła ponad trzykrotnie, co było możliwe dzięki intensywnym inwestycjom w infrastrukturę transportową.

Konieczne inwestycje w infrastrukturę

– Jeżeli dzisiaj mówimy o tym, że Polska przyciąga nowe inwestycje, to bez dużej infrastruktury, bez dróg, kolei, energetyki te inwestycje nie są możliwe – wskazuje Teresa Czerwińska.

Obecnie priorytetami są niskoemisyjna i wydajna energetyka oraz bezpieczeństwo, czyli inwestycje w infrastrukturę krytyczną.

– W ubiegłym roku zainwestowaliśmy w Polsce ponad 5 mld euro, gdzie był ponad 80-proc. wzrost na sektor energetyczny, czyli na transformację energetyczną. W tym roku będziemy to kontynuować. Priorytet to transformacja energetyczna, sprawiedliwa transformacja, rozbudowa produkcji energii elektrycznej odnawialnej przede wszystkim, ale również sieci energetyczne. Chodzi o to, żeby cały łańcuch energii został objęty naszym finansowaniem, czyli produkcja, dystrybucja i magazynowanie – mówi ekspertka. – Drugie to są oczywiście inwestycje w bezpieczeństwo, czyli infrastruktura krytyczna, wykorzystanie tak zwanych systemów podwójnego użytkowania. Myślę, że to będzie ten najbliższy rok 2024–2025.

Europejski Bank Inwestycyjny w 2023 roku udzielił w sumie prawie 5,1 mld euro finansowania, co niemal dorównało kwocie z 2022 roku, wynoszącej 5,45 mld euro. Finansowanie z EBI wyniosło 4,67 mld euro, a z Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego – 632 mln euro, z czego 255 mln euro przypadło na projekty pokrywające się.

Finansowanie transformacji energetycznej w Polsce wzrosło o 80 proc. w stosunku do 2022 roku i wyniosło 1,78 mld euro. Wsparcie dla rozwoju regionów i miast osiągnęło poziom 2,33 mld euro. Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz firmy o średniej kapitalizacji otrzymały 633 mln euro finansowania. Poziom inwestycji EBI w projekty innowacyjne oraz we wsparcie kapitału ludzkiego wyniósł 360 mln euro. Udział zielonego finansowania i zaangażowanie w projekty przyjazne klimatowi wzrosło do 52 proc. z 49 proc. w 2022 roku. Bank podkreśla też wagę inwestycji w obszarze innowacji, digitalizacji i automatyzacji.

“Idziemy dalej”

– Powinniśmy stawiać na technologię smart, na więcej automatyzacji, patentów, licencji, które powstają w Polsce i które są rejestrowane, żeby konkurencyjność polskiej gospodarki była silniejsza. To już jest kolejny etap – czyli pierwsze 20 lat to jest podstawowa duża infrastruktura, to jest stworzenie warunków do biznesu, twardej bazy, i dzisiaj na tym fundamencie idziemy dalej. Widzimy swoją rolę jako instytucji, która będzie współfinansować programy czy inwestycje finansowane przez budżet europejski, jak również przez środki z Krajowego Planu Odbudowy – wskazuje wiceprezeska EBI. – Tam specjalna część jest przeznaczona na inwestycje w obszarze niskoemisyjnych technologii i również duża część środków, ponad 20 proc., powinna iść na cyfryzację. To są dwa obszary, w których bank widzi siebie jako partnera dla Polski. Prowadzimy nie tylko finansowanie, ale również pomoc techniczną i doradztwo, co bardzo często wspomaga naszych partnerów w przygotowaniu projektów i przyspiesza cały proces inwestycyjny, jeśli chodzi o implementację.