Branża komunalna spotkała się w Katowicach w ramach Forum Regionalnej Gospodarki Komunalnej

– Cykl Forum Regionalnej Gospodarki Komunalnej jest organizowany jako wydarzenie redakcyjne “Przeglądu Komunalnego”. Zależy nam na tym by przechadzając się po Polsce pokazać specyfikę regionów, które mają inne zależności niż pojawiające się ogólnopolskie tematy. Zależy nam byście w swoim gronie powiedzieli co jest dla Was najważniejsze, na co mamy zwracać uwagę. Zwieńczeniem tegorocznej edycji Forum będzie spotkanie przedstawicieli regionów na dedykowanej sesji na Enviconie, podczas której uwypuklimy kwestie podjęte w poszczególnych częściach kraju. A w przyszłym tygodniu widzimy się w Zawierciu na 14. konferencji Paliwa z odpadów. – zaznaczył podczas otwarcia Forum Robert Rosa, wiceprezes firmy Abrys. – Na ochronie środowiska można stymulować wzrost gospodarczy. Poprzez pieniądze które będą uruchamiane my również możemy stymulować ten wzrost – jako branża jesteśmy jednym z największych przedsiębiorców w kraju – dodał Robert Rosa.

Dziękując za obecność gości, Andrzej Malara, prezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Katowicach, powiedział że jego działania i historia są związane z gospodarką komunalną. – Z wielką przyjemnością w tym towarzystwie przebywam. – napomknął współorganizator Forum. Korzystając z okazji wyróżnił pracowników MPGK, dziękując im za wkład i zaangażowanie w rozwój spółki. Podczas uroczystego otwarcia konferencji zabrał głos także Jerzy Woźniak, wiceprezydent Katowic. – W imieniu prezydenta Marcina Krupy, chciałbym podkreślić, że ważne są dla nas wszystkie konferencje, narady i spotkania, które prowadzą do tego by nasi mieszkańcy znali zasady ustalania opłat za opady i ścieki i by wiedzieli w jaki sposób można zmniejszyć opłaty. Problem jest istotny i wiąże się z formą pobierania opłat i gospodarowania finansami. – podkreślił wiceprezydent. Wspomniał że na Śląsku nie funkcjonuje ani jedna spalarnia, inwestycję próbowała podjąć Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, ale działania wstrzymał wojewoda.

Specyfika rejonu ujęta podczas Forum

Konferencję rozpoczął krótki wykład Pawła Augustyna, wiceprezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki. Wspomniał on o aktualnych i przyszłych programach finansowania inwestycji w sektorze gospodarki odpadami i wodno-ściekowej. 

– Ceny i rynek, podsumują czas zmian który zaistniał ostatnio w branży odpadowej. To  czas w którym nie stworzyliśmy infrastruktury która by pozwoliła obniżyć ceny. Rynek nie jest zbilansowany między popytem a podażą. – zaznaczył Augustyn. NFOŚiGW posiada kilka programów, które stan rzeczy może poprawić. Wśród nich te dotyczące budowy biogazowni czy wsparcia inwestycji termicznego przekształcania odpadów.

W ramach konferencji Bogdan Pasko z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego omówił stan zaawansowania prac nad Planem gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2028 (Pgowś2028). Prelegent wskazał, że Zarząd Województwa Śląskiego Uchwałą nr 1451/356/VI/2022 z 10 sierpnia 2022 r. podał do publicznej wiadomości informację o przystąpieniu do opracowania projektu “Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego na lata 2023-2028”. Projekt w następstwie był opiniowany przez organy wskazane w art. 36 ust. 4 ustawy o odpadach oraz skierowany do konsultacji społecznych (13.07.- 03.08.2023 r.). W związku z wejściem w życie nowego rozporządzenia w sprawie sposobu i formy sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz wzoru planu inwestycyjnego (DzU z 2023 r. poz. 2574), które zostało ogłoszone 28 listopada ub.r. i weszło w życie z dniem 13 grudnia ub.r., konieczne było ponowne zaopiniowanie programu. Finalnie plan ma zostać przyjęty przez Sejmik Województwa Śląskiego do 12 listopada 2024 r. W projekcie planu inwestycyjnego ujęto m.in. rozbudowę 18 instalacji do przetwarzania bioodpadów do mocy 338,6 tys. Mg/rok oraz budowę 32 nowych instalacji o sumarycznej wydajności 400 tys. Mg/rok (w tym 16 biogazowni).

Według zaprezentowanych danych, w 2022 r. zebrano selektywnie 862 000 Mg odpadów, z czego 505 817 Mg poddano recyklingowi (36% bioodpady, 18% szkło, 18% papier i tektura, 13% tworzywa sztuczne/guma wielomateriałowa, 8% metale, 4% popiół, 3% drewno). W 2022 r. 58 gmin nie zrealizowało ustawowo wymaganego poziomu recyklingu odpadów komunalnych. Jak więc widać, wiele wciąż jest do zrobienia.

Przedstawiciele Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Katowicach – Andrzej Malara oraz Wojciech Łagoń omówili zrealizowane i planowane inwestycje w dekadzie 2020-2030, które stanowią odpowiedź na wyzwania branży, a więc realizację poziomów recyklingu i zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych. Wśród nich m.in. hermetyzacja placu dojrzewania frakcji 0-80 mm, przebudowa Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów, przebudowa i rozbudowa bazy MPGK czy też budowa farmy fotowoltaicznej na zrekultywowanej kwaterze składowiska.

W programie Forum ujęto także kwestię kompleksowej modernizacji oczyszczalni ścieków w Opolu czy też zawartość “żółtego worka” i jego wpływ na finanse instalacji, gminy i poziomy recyklingu w kontekście systemu kaucyjnego. Oprócz tego, uczestnicy Forum dowiedzieli się jaki jest stan realizacji projektu termicznego przekształcania odpadów w Opolu oraz jakie pojawiają się szanse rozwoju dla regionalnego ciepłownictwa. Wraz z zaproszonymi gośćmi omówiono wpływ zbiórki i zagospodarowania bioodpadów na uzyskanie wymaganych poziomów recyklingu.

Debaty eksperckie

Dopełnieniem wystąpień zaproszonych gości były dwie debaty eksperckie: „Wyzwania, wymogi, ramy prawne a lokalna rzeczywistość branży komunalnej” oraz „Szanse i bariery rozwojowe przedsiębiorstw komunalnych w regionie”.

Podczas pierwszej z nich, Piotr Talaga, redaktor naczelny wydawnictw ABRYS, pytał czy przedsiębiorstwa i samorządy są w stanie osiągnąć cele recyklingu, narzucone przez UE. Katarzyna Wolny-Tomczyk adwokat, prezes Zarządu Związku Producentów Paliw
z Opadówi Biomasy (ZPPOB) stwierdziła, że boi się że poziomów nie uda się osiągnąć. –Dużo się mówi o systemie kaucyjnym, wraz z członkami byliśmy na podkomisji odpadowej dotyczącej sytemu kaucyjnego, podczas której dużo firm się wypowiadało że jest za tym by system wprowadzić, ale nie teraz i nie na tych zasadach. Samorządy i firmy dowiodły że zabierzemy recyklerom najcenniejszy surowiec, czyli PET i faktycznie mnie to przekonało, że będzie ciężko poziomy recyklingu osiągnąć. Druga rzecz – nie mamy złych przepisów, tylko źle je wykładamy. Ministerstwo powinno się bać ogromnych kar od UE, róbmy krok do przodu i sobie pomagajmy. Tworzymy przepisy które nie są potrzebne, nie zajmujmy się tym – zaznaczyła.

Bogdan Pasko zaznaczył, że od 2014 r. w woj. śląskim prowadzone są coroczne analizy stanu gospodarki odpadami. – Realnie gminy radziły sobie z kwestią ustawowych celów, jednakże po 2020 r. przybliżaliśmy się do przysłowiowej ściany i teraz jesteśmy pod nią. – stwierdził przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego. Mówiąc o osiągnięciu wymaganych poziomów recyklingu wskazał że konieczna jest zmiana w podejściu do projektowania, zarówno produktów, jak i opakowań by te były łatwo poddawane recyklingowi. W jego opinii realny poziom recyklingu do osiągnięcia to na ten moment 45-50%. W temacie wypowiedział się także Łukasz Tekeli, dyrektor ds. Inwestycji Master – Opady i Energia. – Z natury jestem optymistą, ale przychylam się do przedmówców. 40% to jest maks w realiach prawnych, jaki możemy “wyciągnąć” [z systemu przyp. red. ]. Na ten moment osiągamy ok. 36% poziomu recyklingu. – stwierdził. – Uchylę rąbka tajemnicy, dokonaliśmy próby badania morfologii gmin (od dużych po te małe) i pierwsze trzy miesiące badań pokazują że z żółtego worka nie jesteśmy w stanie osiągnąć więcej niż 40%. Odpady nie nadają się do recyklingu. Różne polimery są używane w opakowaniach, nie ma szans by znalazły nabywców w recyklingu. Odpady te trafiają do spalarni – dodał. – Ekoprojektowanie to pierwszy krok, który powinien się pojawić w przepisach krajowych. Być może po wprowadzeniu ROP pułap 50% będzie osiągalny – podsumował.

Uczestnicy debaty byli zgodni co do tego, że potencjał do osiągnięcia wymaganych poziomów recyklingu drzemie w bioodpadach. Podczas dyskusji poruszono także wątek frakcji kalorycznych i tworzenia nowych instalacji, które niestety częstokroć budzą sprzeciw społeczny.

Na zwieńczenie pierwszego dnia Forum odbyła się debata: “Szanse i bariery rozwojowe przedsiębiorstw komunalnych w regionie” poprowadzona przez Tomasza Szymkowiaka, dyrektora ds. wydawnictw ABRYS. – Porozmawiajmy o przyszłości w regionie. Jakie są główne trendy kształtujące przyszłość przedsiębiorstw komunalnych w regionie, uwzględniając aspekty demograficzne, technologiczne, ekonomiczne i regulacyjne? – rozpoczął debatę Tomasz Szymkowiak. Za główny trend dr Marek Mrówczyński uznaje sposób mądrego dostosowywania się do szybko zmieniających się przepisów przy uwzględnieniu “ceny akceptowalnej społecznie” usług komunalnych i przy wyzwaniach regulacyjnych. Paweł Kopczyński, prezes Zarządu Sosnowieckich Wodociągów, uwypuklił znaczenie owej ceny. – W Sosnowcu musieliśmy zrobić podwyżkę o 26%. Ktoś powie to znacznie dużo. W momencie gdy udałem się na posiedzenie komisji rozwoju miasta, poinformowałem radnych że będziemy podnosić cenę o 10 zł na gospodarstwo domowe/miesiąc. Padło wówczas pytanie co rozumiemy pod pojęciem “gospodarstwa domowego”, wyjaśniłem że rodzina 2+1. Radni to zaakceptowali. Wnioskując do Wód Polskich, mogłem więc powiedzieć że cena jest “społecznie akceptowalna”. I Wody Polskie nie mogły mi “obciąć” tej podwyżki. – opowiedział o swoich doświadczeniach. – Niektóre koszty musimy podjąć, nie możemy się okłamywać. Nie inwestujemy w infrastrukturę do wody deszczowej. Musimy zebrać pieniądze w sposób logiczny –  dodał, niejako tłumacząc podniesienie cen. Z kolei Andrzej Malara wskazał, że przyszłość MPGK w Katowicach oparta jest na powrocie do in-house i w tym widzi szansę rozwoju dla spółki.

Wizyta studyjna

Na 5 czerwca br. zaplanowano wizytę studyjną w Zakładzie Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów w Katowicach. To jeden z nielicznych w Polsce obiektów, który ma w pełni zhermetyzowany proces biologicznego przetwarzania frakcji 0-80, wydzielonej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych. – W przeważającej liczbie zakładów w Polsce faza dojrzewania stablizatu prowadzona jest otwartych placach dojrzewania, w naszym zakładzie dzięki przebudowie z 2022 r. faza ta jest prowadzona w bioreaktorach z wieloetapowym oczyszczaniem powietrza poprocesowego oraz odcieków. Dzięki temu wyeliminowano ewentualne uciążliwości związane z otwartym dojrzewaniem stabilizatu jak również przyspieszono proces stabilizacji. –  zaznaczają przedstawiciele MPGK w Katowicach.

Organizatorem wydarzenia jest miesięcznik “Przegląd Komunalny” a współorganizatorem Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Katowicach. Patronat nad wydarzeniem objęła Rada RIPOK. Patronat branżowy sprawuje Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu. Partnerzy: AK Nova, Arbena, Globtrak, Skavska Hale, Związek Producentów Paliw z Opadów i Biomasy.

O Forum

Forum Regionalnej Gospodarki Komunalnej to cykl spotkań przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką komunalną. Spotkania mają zbliżoną konstrukcję organizacyjną i tematyczną, każdorazowo są jednak wypełnione specyficznymi dla danego regionu problemami, wyzwaniami czy doświadczeniami z obszaru usług komunalnych. Zagadnienia prezentowane są podczas prelekcji oraz paneli dyskusyjnych. – W gospodarce komunalnej wyzwania i cele określane są na poziomie centralnym. Ich realizacja odbywa się jednak w konkretnych realiach regionu i przedsiębiorstwa, które mają własną specyfikę. Wymiana doświadczeń, integracja środowiska, możliwość poznania planów inwestycyjnych i perspektyw rozwojowych branży w regionie – to główne atuty Forum. – zaznacza Piotr Talaga, redaktor naczelny wydawnictw Abrys.

Przed nami IV edycja Forum, zaplanowana w dniach 25-26 czerwca w Lublinie. Szczegóły na: lublin.abrys.pl.

Poprzednie edycje Forum:

Mikołajki 26-27.03.2024

Relacja video:

Bolesławiec 23-24.04.2024

Relacja video: