KOBIZE: Gaz i spekulacje najsilniej wpłynęły na ceny CO2 w grudniu 2021 r.

Jak podaje Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) w opublikowanym raporcie, statystycznie ceny uprawnień do emisji EUA na rynku spot giełd ICE oraz EEX w grudniu 2021 r. wzrosły z 75,35 do 79,96 euro, co oznacza wzrost o ok. 6 proc. Średnia ważona cena EUA z 23 transakcyjnych dni grudnia wyniosła 80,43 euro. Za cały 2021 r. średnia ważona cena uprawnień EUA w 2021 r. z giełd ICE i EEX wyniosła 59,41 euro.

W ocenie KOBiZE, znajdujące się od dłuższego czasu w trendzie wzrostowym ceny gazu miały największy wpływ na zachowanie na rynkach uprawnień do emisji. Wysoka cena gazu wymusza na producentach konieczność użycia relatywnie tańszego paliwa, np. węgla, co oznacza jednak wyższą emisję i większy popyt na uprawnienia.

W grudniu uwidaczniały się również działania spekulacyjne, w szczególności na opcjach na uprawnieniach, a inwestorzy, otwierając pozycję na tym instrumencie obstawiali, że ceny dojdą nawet do 100 euro. Czynnikiem psychologicznym był też fakt, że w grudniu odbywa się mniej aukcji niż zwykle, co wpływa na niższą podaż uprawnień na rynku.

Ośrodek przypomina, że do 8 grudnia notowania EUA wzrosły o blisko 18 proc., do poziomu prawie 89 euro. W ocenie KOBiZE, temu wzrostowi mogło sprzyjać kilka czynników fundamentalnych: braki gazu w europejskich magazynach, wysokie ceny energii, większa aktywność podmiotów spekulujących czy też mniejszej liczby uprawnień dostępnych na aukcjach.

W kolejnym dniu ceny uprawnień spadły o ok. 9 euro, co – według KOBiZE, mogło być efektem realizacji zysków przez inwestorów. Korekta była okazją do zakupów, którym sprzyjały informacje o czasowym zamknięciu dwóch reaktorów jądrowych przez Francję, co spowodowało konieczność większego wykorzystywania węgla, a ceny uprawnień wzrosły do 16 grudnia do poziomu ok. 85 euro. Następnego dnia znów mocno spadły, o 11,5 euro, do ok. 73 euro. W tym przypadku mogły zadziałać spekulacje na temat możliwej interwencji na rynku. Wahania pojawiały się do końca grudnia.

Powodem tak dużej zmienności cen uprawnień były najprawdopodobniej zawirowania na rynku energii elektrycznej i gazu – ocenia KOBiZE. Wysoka zmienność cen może świadczyć o dużej nieprzewidywalności tego rynku.

Według niego, obok wzrostu cen energii, innym czynnikiem fundamentalnym, dzięki któremu ceny uprawnień rosły w 2021 r. był opublikowany w połowie lipca projekt pakietu Fit for 55, który znacząco podwyższa cel redukcyjny w EU ETS – z 43 do 61 proc. oraz zaostrza działanie rezerwy MSR. To z kolei znacząco wpłynie na ograniczenie liczby uprawnień dostępnych w ramach systemu EU ETS do 2030 r.

Ośrodek wskazuje, że trudno się zgodzić z podejściem Europejskiego Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych ESMA, który w ogóle nie widzi problemu spekulacji, twierdząc, że ma ona marginalny wpływ na ewoluujący systematycznie rynek uprawnień. ESMA analizując ten rynek nie wzięła pod uwagę danych z rynku spot i wymienionych wcześniej opcji, a także sugerowała, że pośrednicy działający na rynku kupują uprawnienia tylko i wyłącznie na konto instalacji z EU ETS – wskazuje KOBiZE. Takie podejście europejskiego nadzorcy do problemu spekulacji było jeszcze większą zachętą dla inwestorów do zakupu uprawnień w 2021 r., których wcześniejsze obawy o możliwości interwencji KE na rynku były w tym momencie nieuzasadnione.