Koniec odwrotnego obciążenia w VAT w branży złomowej?

Odwrotne obciążenie, czyli mechanizm w rozliczeniach podatku od towarów i usług, przerzucający rozliczenie należnego VAT z nabywcy na sprzedawcę (art. 17 ust. 1 pkt 3–5, 7 i 8 ustawy o VAT) był w przekonaniu przedsiębiorców trudniących się obrotem i zagospodarowaniem złomu najlepszym rozwiązaniem w walce z transakcjami powodującymi wyłudzenia VAT.

– Z uwagi na doniesienia prasowe oraz po zapoznaniu się z  treścią poselskiego projektu ustawy o podatku od towarów i usług VAT, przygotowanego przez partię Prawo i Sprawiedliwość,  pragniemy wyrazić nasze zaniepokojenie. Spowodowane jest ono propozycją zawartą w projekcie ustawy, polegającą na zniesieniu podstawowego i skutecznego instrumentu do walki z nadużyciami przy rozliczaniu podatku VAT, jakim jest „mechanizm odwrotnego naliczania” podatku VAT – piszą do ministra finansów przedsiębiorcy za pośrednictwem Izby Przemysłowo-Handlowej Gospodarki Złomem.

Co przewiduje projekt? Oprócz likwidacji odwrotnego obciążenia w VAT w transakcjach krajowych, wprowadzenie odpowiedzialności solidarnej nabywców za zobowiązania z tytułu VAT sprzedawców.

Zyskają oszuści, firmy stracą?

Doradcy podatkowi zwracają już uwagę, że efektem wprowadzenia tych przepisów może być ułatwienie funkcjonowania oszustom przy jednoczesnym utrudnieniu życia podatnikom, ze względu na obarczenie ich ryzykiem. W podmiotowym projekcie ustawy pomysłodawca wskazuje na mechanizm odrębnego opłacania podatku VAT poprzez tak zwany „split-payment”, który w domniemaniu ma zastąpić obecny system. Tymczasem zgodnie z prawem unijnym, nabywca może być solidarnie odpowiedzialny za podatek sprzedającego tylko w przypadku, jeśli wiedział lub powinien był wiedzieć, że uczestniczy w transakcji stanowiącej oszustwo VAT.

Przez wiele lat wnioskowano o zmianę sytemu naliczania podatku VAT w obrocie złomem, dostrzegając narastającą szarą strefę w obszarze wyłudzeń podatku VAT, a skutecznym rozwiązaniem, sprawdzonym i rekomendowanym przez Unię Europejską, był Reverse Charge Mechanism, tj. mechanizm odwróconego naliczania VAT. 1 kwietnia 2011 r. wyczekiwany przez branżę surowcową system odwrotnego naliczania podatku VAT  w obrocie złomem został wprowadzony (z wejściem w życie ustawy z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (DzU 2011.64.332) artykułem 17 ust 1 pkt 7.).

Od tego czasu nastąpiło kilka modyfikacji zapisów ustawy, m. in. z konieczności reakcji na inwencję w przystosowywaniu się grup przestępczych do nowych realiów. A także przenoszenia mechanizmów wyłudzeń na inne wrażliwe sektory gospodarki (branża stalowa czy elektroniczna), gdzie można było zastosować te same, nielegalne mechanizmy. Szacuje się, że kwota wyłudzeń mogłaby sięgać już 20 mld zł, gdyby mechanizm odwróconego naliczania VAT nie został wprowadzony.

Odwrotne obciążenie było wielkim odciążeniem

System odwrotnego naliczania VAT wprowadzony w branży gospodarki złomem zaskutkował niezwłocznie. Przedsiębiorstwa z branży surowców natychmiast odczuły uwolnienie rynku z nieuczciwej konkurencji, opierającej wcześniej swoją działalność na wyłudzeniach VAT-u. Według analizy firmy Ernst & Young, dzięki dodatkowej aktywności gospodarczej sektora i idącymi za nią wyższymi wpływami z podatku VAT, PIT, CIT oraz składek na ubezpieczenie społeczne Skarb Państwa zyskuje rocznie ponad 300 mln zł.

– Pomimo domniemania wprowadzania uszczelnień w systemie płatności podatku VAT, które według naszej wiedzy są na bardzo początkowym etapie, w momencie rezygnacji ustawodawcy z odwrotnego naliczania podatku VAT, obawiamy się powrotu do sytuacji, jaka miała miejsce sprzed 1 kwietnia 2011 r. – mówi Piotr Gluźniewicz, prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Gospodarki Złomem.

Przedsiębiorcy obawiają się braku systemowej obrony państwa przed wyłudzeniami VAT i narażaniem tych uczciwie działających na ponoszenie niezawinionych strat, dlatego zrzeszeni w IPHGZ przedsiębiorcy wystosowali list do resortu finansów.