Reklama

AD1A EGOE [27.03-27.04.24]

Krakowska Nowa Huta Pomnikiem Historii

Krakowska Nowa Huta Pomnikiem Historii
R.G.
06.02.2023, o godz. 10:19
czas czytania: około 3 minut
0

W piątek, 3 lutego br., prezydent Krakowa Jacek Majchrowski odebrał z rąk Prezydenta RP Andrzeja Dudy rozporządzenie ogłaszające uznanie zespołu architektonicznego i urbanistycznego dzielnicy Nowa Huta za Pomnik Historii. Sfinalizowano w ten sposób wieloletnie starania wielu krakowskich środowisk o docenienie krajobrazu kulturowego tego obszaru.

Dalsza część tekstu znajduje się pod reklamą

Reklama

AD1B_ARBENA1_01.03.24-01.04.24

Nowa Huta, dzięki skutecznej ochronie konserwatorskiej, zachowała pierwotną kompozycję przestrzenną, będącą wspólnym dziełem wybitnych architektów, planistów, architektów krajobrazu i ogrodników.

Tylko 123 obiekty w Polsce

Jak podkreśla krakowski magistrat, uznanie za Pomnik Historii zalicza się do form ochrony zabytków w Polsce, którą dotychczas objęto łącznie 123 obiekty i miejsca w kraju,  szczególnie cenne dla kultury narodowej.

W Krakowie są to: Stare Miasto, Opactwo Benedyktynów w Tyńcu i kopiec Kościuszki, a teraz do tej zaszczytnej kategorii dołączył także zespół architektoniczny i urbanistyczny Nowej Huty.

Jak informują krakowskie władze samorządowe, uznanie znaczenia Nowej Huty w historii Polski umożliwić ma dalszy rozwój turystyki kulturowej i edukacji historycznej. To także początek drogi dotyczącej starań o wpis tej części Krakowa na Listę Światowego Dziedzictwa.

Efekt długich starań

Przypomnijmy, że Rada Miasta Krakowa w 2004 r. podjęła uchwałę kierunkową. Natomiast w 2010 r. przygotowano pierwszy z dwóch wniosków o uznanie Nowej Huty za Pomnik Historii. Od tego czasu miasto zrealizowało wiele działań skoncentrowanych na trosce o ochronę krajobrazu kulturowego tego obszaru.

Krakowianie nie mają wątpliwości

− Uznanie Nowej Huty za Pomnik Historii, to formalne usankcjonowanie wieloletnich starań społeczności lokalnej, wysiłków ekspertów oraz wszystkich osób i instytucji, którym zależało na tym, by chronić i informować o wyjątkowości tego kulturowego krajobrazu – mówi prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. – My w Krakowie nie mamy wątpliwości, że Nowa Huta ma szczególne znaczenie dla dziedzictwa, historii i kultury naszego kraju, ze wszystkimi jego wartościami materialnymi i niematerialnymi.

Cenny krajobraz kulturowy

Jak podkreśla prezydent Krakowa, dzielnica tworzy spójny krajobraz kulturowy, będący miejscem ważnych wydarzeń historycznych, terenem z wyjątkową architekturą, miejscem akcji dla ważnych dzieł literackich i filmowych. To także jedna z najbardziej aktywnych przestrzeni kultury z cenionymi teatrami, galeriami sztuki i alternatywnymi festiwalami.

– Uhonorowanie Nowej Huty wpisem na listę Pomników Historii traktuję jako ważny gest, pozwalający opowiadać o dzielnicy w kontekście historii polskiej i światowej – zaznacza prezydent Majchrowski

15-minutowa Nowa Huta

W opinii krakowskich ekspertów, Nowa Huta to charakterystyczna architektura i unikatowa siatka urbanistyczna, a także dobrze zachowane obiekty, z których wiele utrzymało swoje pierwotne funkcje użytkowe. To obecnie także największa z dzielnic Krakowa.

Nowa Huta uchodzi również za jeden z najbardziej zielonych i przyjaznych mieszkańcom obszarów miasta, który wpisuje się w popularne i ważne koncepcje miasta piętnastominutowego.

Bastion demokratycznej opozycji

Jak zauważają przedstawiciele krakowskiego samorządu, często opisuje się tę część Krakowa głównie przez pryzmat socrealistycznego stylu architektonicznego, w jakim w zasadniczym kształcie została wybudowana.

Przypomina się również często komunistyczny eksperyment społeczny, jakim było sprowadzenie i osiedlenie młodych ludzi, w znacznej mierze wyrwanych z tradycyjnych, wiejskich środowisk Polski południowej.

Jednakże Nowa Huta, to również, w latach 80. XX w., mocny  bastion demokratycznej opozycji i ruchów antykomunistycznych w Krakowie.

O Wandzie, co nie chciała Niemca…

Dziedzictwo kulturowe Nowej Huty sięga też znacznie starszych okresów w dziejach ziem polskich.

Przykładem może być osiedle Wandy, które powstało w Mogile, nieopodal najcenniejszej pamiątki czasów przedhistorycznych – kopca Wandy z ok. VII–VIII w. n.e. Dodamy, że mit o bohaterskiej Wandzie, to jedna z najstarszych polskich legend i inspiracja dla wielu dzieł literackich, muzycznych, malarskich.

Legendarną Wandę pomnikiem uwiecznił też sam Jan Matejko, który w pobliżu miał swój dworek.

Tuż obok kopca znajduje się także dziewiętnastowieczny cmentarz z grobami m.in. cystersów z opactwa w Mogile i mogilskich włościan oraz kwatera wojenna z okresu I wojny światowej.

Lista Dziedzictwa UNESCO

Uznanie Nowej Huty za Pomnik Historii może w przyszłości utorować drogę do wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest też ważnym uzupełnieniem procesu ochrony obszaru. Ma wartość promocyjną, edukacyjną i informacyjną.

 

 

Udostępnij ten artykuł:

Komentarze (0)

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu. Bądź pierwszą osobą, która to zrobi.

Dodaj komentarz

Możliwość komentowania dostępna jest tylko po zalogowaniu. Załóż konto lub zaloguj się aby móc pisać komentarze lub oceniać komentarze innych.

Te artykuły mogą Cię zainteresować

Przejdź do Gospodarka i samorząd
css.php
Copyright © 2024