Naukowiec: im bogatsza bioróżnorodność, tym stabilniejsze i bezpieczniejsze środowisko

Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej 2025: Harmonia z naturą i zrównoważony rozwój

Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych Tomasz Hałatkiewicz w rozmowie z PAP podkreślił niezwykłą wagę ochrony bioróżnorodności dla środowiska. Zaznaczył, że im bogatsza bioróżnorodność, tym stabilniejsze i bezpieczniejsze środowisko, lepiej radzące sobie z różnymi zagrożeniami, kryzysami i zaburzeniami pogodowymi, klimatycznymi i tymi spowodowanymi przez działalność człowieka. Porównał zróżnicowany las z monokulturą, która jest bardziej podatna na zagrożenia.

Zróżnicowany las – naturalna bariera dla szkodników

„W przypadku lasu wyłącznie sosnowego, każdy atak szkodnika, choćby brudnicy mniszki, będzie katastrofalny w skutkach dla tego drzewostanu. Natomiast jeśli na danym terenie będzie drzewostan mieszany, czyli gatunki liściaste, iglaste, domieszkowe podszytowe i inne, to taki las z każdym kryzysem i szkodnikami poradzi sobie sam. Nie potrzebuje wtedy żadnej ingerencji człowieka” – powiedział Hałatkiewicz.

Lokalne działania na rzecz zachowania różnorodności biologicznej

Naukowiec zaznaczył, że w regionie podejmowane są działania mające na celu zachowanie różnorodności biologicznej, często przez programy niezwiązane bezpośrednio z ochroną przyrody, ale mające na nią duży wpływ, jak programy dotyczące małej retencji czy rolno-środowiskowe w rolnictwie.

Renaturyzacja doliny Nidy – powrót do natury

Jako przykład skutecznej ochrony czynnej podał projekt zrealizowany przez Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, związany z renaturyzacją delty rzeki Nidy, czyli “powrotem do natury”. “Coś, co zostało przez człowieka trochę zaniedbane, trzeba było odtwarzać” – dodał Hałatkiewicz.

Działania polegały na przywracaniu naturalnych siedlisk, co obejmowało odtwarzanie przepływu wody, odpowiednie zarządzanie roślinnością (koszenie, wypas) oraz reintrodukcję gatunków, takich jak traszka.

„Przeprowadzone po kilku latach badania pokazały, że to była skuteczna metoda czynnej ochrony. Tej traszki, której mieliśmy kilkanaście czy kilkadziesiąt egzemplarzy, a po kilku latach już się pojawiło ponad 1000” – podkreślił dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.

Nowe projekty ochrony przyrody w regionie świętokrzyskim

Instytucja, którą kieruje Hałatkiewicz, rozpoczęła już realizację projektu związanego z ochroną różnorodności biologicznej w parkach krajobrazowych regionu. Jego całkowita wartość wyniesie 47 mln zł, z czego ponad 37 mln zł to unijne dofinansowanie, a reszta to środki samorządu województwa. Pieniądze te zostaną przeznaczone na budowę ośrodka rehabilitacji dla zwierząt, motylarni do ochrony owadów kluczowych dla ekosystemu, a także na stworzenie edukacyjnych ścieżek przyrodniczych i szkółki do hodowli rodzimych gatunków drzew.

Każdy może pomóc bioróżnorodności

Hałatkiewicz zaznaczył, że do ochrony różnorodności biologicznej może się przyczynić każdy, nie tylko instytucje czy osoby zajmujące się ochroną przyrody.

„Wszyscy możemy się do tego dołożyć, nawet w swoim przydomowym ogródku, uczestnicząc w różnych akcjach typu sadzenie lasu, zadrzewień śródpolnych czy tworzeniem łąk kwietnych” – podkreślił. Dodał, że tworzenie łąk kwietnych to odpowiedź na obecnie olbrzymi problem na świecie, związany ze spadkiem „właśnie bioróżnorodności wśród owadów, szczególnie owadów zapylających”.

„Drobne działania, ale prowadzone w wielu miejscach powodują, że tych owadów zapylających może być coraz więcej. To są czasami proste rzeczy, jak właśnie tworzenie łąk kwietnych. Są miasta, m.in. Kielce, w których powstaje ich coraz więcej. One naprawdę mają olbrzymie znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej” – zaznaczył Hałatkiewicz.

Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej – idea i przesłanie

Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2000 roku, aby upamiętnić przyjęcie Konwencji o Różnorodności Biologicznej w 1992 roku. Tegoroczne hasło brzmi: „Harmonia z naturą i zrównoważony rozwój” i podkreśla nierozerwalny związek między ochroną różnorodności biologicznej a realizacją Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.