NCBR i IEO będą pracować nad ciepłowniami przyszłości zasilanymi OZE

Projekt zakłada wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w co najmniej 80 proc. Demonstrator technologii będzie zlokalizowany na terenie Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Końskich. Budżet przedsięwzięcia to 38 mln zł.

– Przeprowadziliśmy prace analityczne, które potwierdzają możliwość modernizacji konwencjonalnych systemów ciepłowniczych przy wykorzystaniu zeroemisyjnych odnawialnych źródeł energii – powiedział Mariusz Twardawa, wiceprezes zarządu RAFAKO Innovation, lidera konsorcjum. – Nasza koncepcja zakłada produkcję energii cieplnej z promieniowania słonecznego za pomocą wielkoskalowych kolektorów słonecznych oraz rozwiązania power-to-heat z wykorzystaniem zielonej energii. Najistotniejszym jednak elementem systemu będzie sezonowy magazyn ciepła wykonany w technologii dotąd w Polsce niestosowanej.

Rozwiązania konsorcjum będzie można zastosować do ciepłowni różnej wielkości w całej Polsce.

– Istniejące źródła węglowe będą wykorzystane w tej technologii jako rezerwowo-szczytowe, a docelowo mogą być całkowicie zastąpione źródłami z OZE – dodał Twardawa.

Obecnie ok. 83 proc. koncesjonowanych przedsiębiorstw ciepłowniczych nie spełnia kryterium przedsiębiorstwa efektywnego energetycznie. Coraz niższa jest też ich rentowność, co wynika m.in. ze stale rosnących cen emisji CO2. Tylko nieliczne przedsiębiorstwa ciepłownicze korzystają z energii pozyskiwanej z OZE.

Projekt nowej dyrektywy o OZE, która dostosowuje ciepłownictwo UE do rosnących celów klimatycznych, zakłada zwiększenie wymagań dotyczących wzrostu udziału ciepła z OZE w Polsce w latach 2021-2030.

– Aktualnie poziom ten wynosi 1,1 punktu procentowego rocznie, a celem jest 1,5 p.p/rok oraz osiągnięcie 40 proc., zamiast obecnie obowiązującego celu 30 proc. udziału ciepła z OZE w 2030 r. Wymagać to będzie integracji zeroemisyjnych OZE w systemach ciepłowniczych i zmiany dotychczasowej roli kotłów węglowych – poinformował Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energetyki Odnawianej. – Symulacje wykonane dla PEC Końskie pokazują, że możliwe technicznie i uzasadnione ekonomicznie jest uzyskanie nawet 80 proc. ciepła z OZE dzięki wykorzystaniu energii słonecznej termicznej i niezbilansowanej energii z farm wiatrowych oraz sezonowego magazynu ciepła wspartego tylko szczytową pracą kotła węglowego.

Demonstrator technologii będzie zlokalizowany na terenie Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Końskich. Z uwagi na zainstalowane tu moce cieplne i strukturę paliwową wytwarzania ciepła, a nawet warunki meteorologiczne, można uznać to miejsce za reprezentatywne dla większości miejskich systemów ciepłowniczych w Polsce.

– Projekt wpisuje się w strategię naszego przedsiębiorstwa przygotowaną przy dużym wsparciu Instytutu Energetyki Odnawialnej – wyjaśnił Tomasz Szatkowski, prezes PEC Końskie. – Dzięki współpracy z burmistrzem miasta Końskie i Zarządem Koneckiej Spółdzielni Mieszkaniowej byliśmy w stanie w krótkim czasie zaproponować obszar demonstracji, dla którego konsorcjum przygotowało analizy. Inwestycja jest szansą dla PEC, a także dla naszych odbiorców, na ustabilizowanie cen ciepła przez uniknięcie stale rosnących kosztów emisji CO2.

– W gminie Końskie od wielu lat inwestycje w szeroko rozumianą ochronę środowiska traktowane są priorytetowo – powiedział burmistrz tego miasta Krzysztof Obratański. – Zmodernizowaliśmy gospodarkę wodnościekową oraz gospodarkę odpadową, ograniczamy zużycie energii oraz zanieczyszczenie powietrza wykonując termomodernizację budynków i wymianę kopciuchów na nowe piece, stworzyliśmy od podstaw niskoemisyjną komunikację publiczną. Dlatego od początku wspieraliśmy inicjatywę PEC, która jest naturalną kontynuacją działań naszego samorządu, dającą szanse gminie i mieszkańcom na lepsze warunki życia – podkreślił burmistrz.

Modernizacja sektora ciepłowniczego w Polsce wynika z konieczności dostosowania ciepłowniczych jednostek o mocach poniżej 50 MW opartych na spalaniu paliw kopalnych, a w szczególności węgla do wymogów dyrektywy UE o emisjach z instalacji średniej wielkości (MCP), która od 2025 r. wprowadza standardy emisyjne zanieczyszczeń po raz pierwszy dla tej grupy instalacji. Zgodność z nowymi limitami będzie wymagać modernizacji wielu istniejących elektrociepłowni i ciepłowni o mocy poniżej 50 MW.

Na koniec 2019 r. w Polsce wg URE funkcjonowało do 396 koncesjonowanych przedsiębiorstw ciepłowniczych. Analizy rynkowe wskazują, że ponad 83 proc. z nich wymaga inwestycji.

Przedsięwzięcie „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, finansowane jest z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój. Postępowanie ogłoszone na potrzeby tego przedsięwzięcia odbywa się w trybie zamówień przedkomercyjnych (PCP).