Nikt nie chce paliwa z odpadów. Debata branży odpadowej w Warszawie

Branża odpadowa ma coraz większe problemy z paliwem alternatywnym RDF (ang. Refused Derived Fuel). Produkcja wysokokalorycznej frakcji z odpadów jest obecnie większa niż możliwości jej zagospodarowania. Cementownie, do których RDF powinien trafiać, przyjmują ograniczone ilości. Zakłady termicznego przetwarzania odpadów nie mogą lub nie chcą przyjmować tego typu odpadów.

RDF gromadzone jest w magazynach odpadów i RIPOK-ach i… czeka. Nadwyżki paliwa, zalegającego w legalnych i nielegalnych magazynach, stanowią zagrożenie pożarowe, bo są łatwopalne. Ma ono wielki potencjał energetyczny, który jednak nie jest wykorzystywany. Na przepełnionych składowiskach i w magazynach dochodzi do pożarów. Przyczyny są różne, zapewne często są to podpalenia, ale dochodzi także do samozapłonów.

Nieefektywny system odpadowy

Krajowa Izba Gospodarcza od kilku lat zgłasza narastające problemy w polskim systemie gospodarowania odpadami. Zdaniem KIG jest on nieefektywny ekologicznie i ekonomicznie. Eksperci wskazują, że przyjęta w 2011 roku zmiana ustawy o porządku i czystości w gminach nie spełniła oczekiwań jakie wiązali z nią przedsiębiorcy, samorządy i mieszkańcy. Odpady w znacznej mierze trafiają na składowiska, zamiast być poddawane przetworzeniu, w tym odzyskowi energii z odpadów frakcji wysokokalorycznej.

Tymczasem zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego proces odzysku energii z odpadów jest ważnym ogniwem uzupełniającym recykling oraz inne formy odzysku, pozwalającym na pełne zagospodarowani i zmniejszenie strumienia odpadów kierowanego do magazynów i na składowiska. Izba apeluje więc o podjęcie ogólnokrajowych działań na rzecz szerszego wykorzystania energii z odpadów, co wpłynie na poprawę bezpieczeństwa energetycznego kraju. Jednocześnie zauważa, że obecnie rynek krajowy nie jest przygotowany do wykorzystania frakcji wysokokalorycznej i jest ona w większości legalnie lub nielegalnie magazynowana. Tymczasem jest to potencjalne źródło taniej energii dla różnych odbiorców, w tym dla lokalnych elektrociepłowni z instalacjami przystosowanymi do jej termicznego wykorzystania.

Ze statystyk wynika, że w Polsce przybywa regionalnych instalacji odpadów komunalnych, w których powstaje paliwo alternatywne RDF. Według szacunków rocznie to ok. 4 mln ton paliwa alternatywnego. Z tego tylko 1,2 mln ton trafia do cementowni. Produkcja RDF-u jest zatem wyższa niż możliwości jego zagospodarowania, pokazuje to, jak ogromny potencjał energetyczny jest marnowany, a jednocześnie uzmysławia, że góry niewykorzystanego RDF-u będą się szybko powiększać, bo jego produkcja trwa nieprzerwanie, a zużycie jest niewielkie.

Energetyka i ciepłownictwo szansą dla RDF-u

Zdaniem branży odpadowej główne bariery dla obrotu paliwem alternatywnym dotyczą rynku zbytu, czyli braku potencjału do zagospodarowania. Wskazuje się też na brak polityki wsparcia dla wykorzystywania energii z odpadów chociażby dla sektora ciepłowniczego.

To właśnie w sektorach energetyki i ciepłownictwa branża upatruje szans rozwoju rynku RDF. Wiąże się to z dyrektywą z 2011 roku w sprawie emisji przemysłowych, która zakłada m.in. obniżenie poziomu dopuszczalnych wielkości emisji dla obiektów energetycznego spalania paliw. W praktyce oznacza to konieczność zmodernizowania instalacji energetyki i ciepłownictwa, głównie układów oczyszczania spalin.

Powiązanie prac modernizacyjnych z możliwością uzyskiwania dodatkowych pieniędzy za przyjmowanie odpadów dla odzysku energii i ciepła powinno stanowić bodziec dla wdrażania technologii wykorzystania paliw z odpadów w energetyce i ciepłownictwie.

Eksperci zwracają jednak uwagę, że energetyka i ciepłownictwo podejmie nowe wyzwanie tylko wówczas, gdy przepisy regulujące energetyczne wykorzystanie odpadów pozwolą na realne planowanie inwestycji w wieloletniej perspektywie, a na rynku będzie dostępny RDF o wymaganej jakości.

Krajowa Izba podkreśla również, że selektywna zbiórka odpadów powinna być wymaganym standardem, a nie alternatywą do uznaniowego wyboru. Izba wskazuje również, że recykling materiałowy oraz odzysk energii z odpadów wiąże się z maksymalną redukcją poziomu składowania, a ograniczenie magazynowania odpadów powinno być strategicznym celem towarzyszącym tworzeniu efektywnego systemu gospodarki odpadami w kraju w najbliższych latach.

Przedsiębiorcy branży odpadowej zaznaczają, że oczekują stabilnej i czytelnej polityki rządu, która może przyczynić się do realizacji celów w polityce odpadowej oraz poprawy bezpieczeństwa energetycznego. KIG podkreśla, że polityka ta powinna być nastawiona na rozwój i zapewnienie efektywności w zakresie wykorzystania odpadów, w tym ich redukcję, powszechną zbiórkę selektywną i recykling, wykorzystanie energii z odpadów, jak również wspieranie nowych inicjatyw umożliwiających tworzenie miejsc pracy w krajowym sektorze gospodarki odpadami.

Redakcja „Przeglądu Komunalnego”, Krajowa Izba Gospodarcza, Krajowa Izba Gospodarki Odpadami oraz Rada Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych organizują debatę pt. „Odpadowa frakcja energetyczna – czy mieszkańcy muszą za nią drogo zapłacić?”. Będzie poświęcona obecnym i przyszłym możliwościom zagospodarowania frakcji kalorycznej, której nie można obecnie poddać recyklingowi, uwzględniając możliwości systemu działającego w ramach wolnego rynku. Problemy z tym związane w ostatnim czasie zaczęły się zdecydowanie pogłębiać i wciąż narastają. – Chcielibyśmy, by  w ramach dyskusji udało się znaleźć m.in. odpowiedź na pytania: czy rozwiązanie problemu nadwyżki frakcji kalorycznej oraz spełnianie wymogów Unii Europejskiej w zakresie osiągania poziomów recyklingu wiązać się będzie musiało z drastyczną podwyżką opłat dla mieszkańców oraz jakie rozwiązania przyjąć, aby podwyżki te były na społecznie akceptowalnym poziomie – tłumaczą organizatorzy.

Debata odbędzie się 2 sierpnia 2018 roku o godzinie 11:00 w siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej przy ul. Trębackiej 4 w Warszawie, sala nr 205. 

Portal Komunalny będzie ją relacjonował. Transmisję on-line pokażemy na fan page’u Portalu Komunalnego, relację z debaty zamieścimy na naszej stronie internetowej. Zapraszamy!

W roku 2016 produkcja paliwa RDF znacznie przekroczyła ich zagospodarowanie. Jak wynika ze statystyk – wytworzono łącznie 2,6 mln ton paliw, a zagospodarowano – 1,24 mln ton, czyli niespełna połowę. Największy udział produkcyjny w Polsce należy do Novago, Lekaro i MPO w Warszawie. Statystyki pokazują, że większość odpadów wytworzonych w Warszawie przerabianych zostaje na paliwa alternatywne. Największy udział w zagospodarowaniu RDF-u należy do cementowni – Cemex, Górażdże czy Ożarów.