Odzysk energii z odpadów to element Gospodarki Obiegu Zamkniętego

Od kilku dni poruszenie wśród samorządowców oraz w branży gospodarki komunalnej wzbudza doniesienie na NFOŚiGW, który wspierając budowę instalacji odzysku energii miałby złamać dyscyplinę finansów publicznych. Doniesienie złożyło pięć organizacji pozarządowych, które w swym wystąpieniu dowodzą, że termiczne przekształcanie odpadów jest technologią niezgodną z koncepcją Gospodarki o Obiegu Zamkniętym.

Zakłady WtE mogą dostarczyć 10 procent ciepła

– Według przyjętych w scenariuszach założeń, ilość odpadów nienadających się do recyklingu w roku 2050 w Polsce wyniesie od 3,2 mln ton do 5,5 mln ton rocznie. W opracowaniu pierwszej w historii Mapy Drogowej, dotyczącej zrównoważonego rozwoju branży WtE (Waste to Energy), wzywa się do uznania holistycznej roli WtE w ochronie klimatu poprzez przetwarzanie odpadów. Odpady w przeciwnym razie trafiłyby na składowiska i zastąpienia paliw kopalnych, które zostałyby spalone w konwencjonalnych elektrowniach – wskazuje dr hab. Joanna Kulczycka w opracowaniu „Analiza spalania odpadów komunalnych w świetle koncepcji GOZ”, przygotowanym pod jej kierownictwem naukowym.

W opracowaniu napisano również, że energia elektryczna, ciepło i para wytwarzane przez europejskie zakłady WtE są dostarczane mieszkańcom i przemysłowi, jednak rozbudowa dostępnej infrastruktury pomogłaby w jeszcze bardziej efektywnym wykorzystaniu tej energii. Wg obliczeń dr hab. Joanny Kulczyckiej zakłady WtE mogą produkować 190 TWh energii do 2035 r., co wystarczyłoby do zaopatrzenia ponad 50 milionów ludzi w ciepło i energię elektryczną oraz pozwalałoby zastąpić 10 proc. energii dostarczanej dziś przez sektor węglowy.

Zdecydowanie niższy ślad węglowy

W rozdziale obejmującym krytyczną analizę literatury, zebrane zostały dane obejmujące zastosowanie metod oceny cyklu życia w sektorze przetwarzania odpadów komunalnych. Stwierdzono ponadto, że spalanie odpadów charakteryzuje się zdecydowanie niższym śladem węglowym, wynoszącym -0,179 t ekwiwalentu CO₂/t MSW, podczas gdy w przypadku składowania odpadów wynosi on 0,395 t ekwiwalentu CO₂/t MSW. Wskazano techniczne ograniczenia przetwarzania odpadów komunalnych w procesach recyklingu i dobre praktyki symbiozy przemysłowej i koncepcji Gospodarki o Obiegu Zamkniętym w Polsce, Szwecji, Austrii, Niderlandach i Niemczech.

Analiza podejmuje też zagadnienie wykorzystania technologii zbieżnych z ideą Circular Economy i jednocześnie użytkowanych w istniejących instalacjach termicznego przekształcania odpadów. Szacowany odzysk energii z odpadów wynosi w Europie około 40 mln MWh energii elektrycznej i 90 mln MWh ciepła, co stanowi około 2,4 proc. podaży energii w Europie a wiele instalacji termicznego przekształcania odpadów pracuje w Europie, w podstawie miejskich systemów ciepłowniczych. Pozostałości z spalania odpadów w ilości 15-20 mln ton są wykorzystywane każdego roku jako substytut kruszywa naturalnego w budownictwie a potencjał odzysku metali z popiołów dennych szacuje się nawet na 9,5 proc. (metali żelaznych w żużlu) i 4,6 proc. (metali nieżelaznych w żużlu) – dowodzi Joanna Kulczycka.

Zgodne z ideą GOZ

W streszczeniu do opracowania czytamy ponadto: informacje zebrane w analizie ponadto wskazują, iż spalanie odpadów komunalnych, pomimo wielu kontrowersji, może być uznane za zgodne z ideą GOZ. Branża Waste to Energy mogłaby uzyskać status działalności wspomagającej osiągnięciu czwartego celu taksonomii, tzn. wnieść istotny wkład w przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, w przypadku spełnienia poniższych przesłanek:

a) spalanie odpadów komunalnych nie prowadzi do znaczącego zwiększenia spalanych odpadów w krajowym systemie gospodarowania odpadami, względem wymagań wynikających z Dyrektywy w Sprawie Odpadów, jeżeli w 2035 roku ponowne wykorzystanie odpadów i recykling odpadów, zostaną zwiększone wagowo do minimum 65 proc.,

b) spalanie odpadów komunalnych jest ograniczane (minimalizowane) wyłącznie do frakcji resztkowej odpadów komunalnych, czyli frakcji, której nie można ponownie wykorzystać lub przetworzyć w procesach recyklingu,

c) w krajowym systemie gospodarowania odpadami przyjęte są działania mające na celu promowanie zapobiegania powstawania odpadów, ponownego wykorzystania odpadów
i zwiększenia stopnia recyklingu odpadów komunalnych do poziomu minimum 65 proc.
w 2035 roku,

d) określone i zachowane są techniczne kryteria kwalifikacji, np. po przez analogię do działalności polegającej na produkcji energii cieplnej/chłodniczej z gazowych paliw kopalnych w efektywnym systemie ciepłowniczym i chłodniczym,

e) spełnione są minimalne gwarancje.

Doniesienie na NFOŚiGW. Poruszenie w samorządach i w branży gospodarki komunalnej