Plany rozwoju sieci przesyłowych na rzecz OZE

Do jednych z podstawowych obowiązków PSE Operator należy realizacja strategicznych celów zawartych w polityce energetycznej państwa. Jednym z nich jest zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii.

Według pakietu klimatyczno-energetycznego, rozwój OZE ma zostać oparty na zasadach racjonalnego wykorzystania istniejących zasobów energii odnawialnej. Celem dla Polski jest osiągnięcie poziomu co najmniej 15% udziału energii odnawialnej w bilansie energii finalnej brutto.

W Krajowym planie działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych w jednym z wariantów założono wielkość mocy zainstalowanej w farmach wiatrowych w 2020 r. na poziomie 6650 MW.

W celu stworzenia warunków dla bezpiecznej pracy KSE, zgodnie z ustawą Prawo energetyczne (P.e.), PSE Operator jest zobowiązany do planowania rozwoju sieci przesyłowej w sposób zrównoważony, uwzględniając rozwój źródeł wytwórczych, zgodnie z polityką energetyczną kraju. Plany rozwoju, zwłaszcza dużych źródeł wiatrowych rozlokowanych w większości w północnej części naszego systemu elektroenergetycznego, spowodowały istotne zmiany w planowaniu rozwoju sieci przesyłowych. Dla zrównoważenia bilansu mocy ze źródeł wiatrowych o średniorocznym wskaźniku wykorzystania mocy zainstalowanej na poziomie 0,20-0,25, niezbędne jest wybudowanie nowych linii przesyłowych w kierunku istniejących źródeł konwencjonalnych, rozlokowanych w większości na południu kraju. Na potrzeby realizacji tych prac niezbędne było wykonanie szeregu analiz, koncepcji i planów, które zostaną wkrótce ukończone.

Opracowany plan rozwoju sieci przesyłowej umożliwia realizację celów zawartych w polityce energetycznej naszego kraju i pozwoli na przyłączenie nowych mocy wytwórczych, w tym OZE w sposób bezpieczny dla wszystkich użytkowników systemu.

Zdolności sieci do przyłączania OZE

Zgodnie z P.e., PSE Operator wydał warunki przyłączenia dla dużych farm wiatrowych (FW) na łączną moc – 6183 MW, w tym podpisał umowy o przyłączenie na łączną moc 1371 MW.

Przygotowany przez PSE Operator plan rozwoju sieci przesyłowej w perspektywie do 2020 r. zakłada rozbudowę sieci, umożliwiającą m.in. przyłączenie do KSE ponad 7 tys. MW w źródłach wiatrowych. Przewiduje się, że łączna wartość nakładów na planowaną rozbudowę sieci do 2020 r. wynosić będzie ok. 16 mld zł, w tym na cele związane z przyłączeniem i pracą OZE należy wydatkować kwotę ok. 5,5 mld zł.

Dla przyłączenia dużych FW konieczna jest rozbudowa wielu stacji najwyższych napięć z budową dodatkowych transformacji do sieci dystrybucyjnej, natomiast w celu bezpiecznego wyprowadzenia mocy i zapewnienia warunków ciągłości dostawy energii do odbiorców, zwłaszcza w stanach braku produkcji energii z wiatru, konieczna jest budowa ok. 2 tys. km linii przesyłowych.

W celu przedstawienia pełnego obrazu rozwoju energetyki odnawialnej w naszym kraju należy podkreślić, że znacząca część mocy w źródłach wiatrowych jest przyłączana do sieci OSD, w tym do sieci średnich i niskich napięć planuje się przyłączyć ponad 2 tys MW, natomiast do sieci 110 kV OSD 8940 MW, przy czym zawarto już umowy na przyłączenie 5710 MW (stan z 30 wrzesień 2010 r.). Należy nadmienić, że nie wszystkie planowane dotychczas farmy wiatrowe zostaną wybudowane zgodnie z pierwotnymi założeniami. Przedsięwzięcia te są bowiem weryfikowane na etapie wprowadzania ich do planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz ograniczane restrykcyjnymi wymaganiami ustaw dotyczących ochrony środowiska naturalnego.

Obecnie nasz kraj wchodzi na ścieżkę dynamicznego wzrostu udziału energii pochodzącej z OZE przy jednoczesnym dużym udziale w produkcji źródeł węglowych. Współpraca pomiędzy tymi źródłami jest dla PSE Operator niezwykle istotna ze względów bezpieczeństwa pracy KSE.

Wielkość mocy instalowanej w elektrowniach wiatrowych systematycznie rośnie i pod koniec 2010 r. wynosiła 1189 MW, wykazując najwyższą dynamikę ze wszystkich źródeł w KSE. Produkcja energii na farmach wiatrowych osiągnęła w 2010 r. wielkość 9,3 TWh przy zużyciu końcowym energii w kraju na poziomie niespełna 155 TWh.

Należy zaznaczyć, że do sieci przesyłowej planuje się przyłączyć duże FW o mocy przekraczającej 100 MW i osiągające wielkość kilkuset MW. Są to osiągi zbliżone do mocy dużych bloków konwencjonalnych. W związku z tym niezbędne jest zapewnienie im właściwej rozbudowy sieci przesyłowej. Zgodnie z P.e., PSE Operator na bieżąco publikuje informacje dotyczące procesu wydawania warunków przyłączenia sieci przesyłowej oraz wielkości dostępnych mocy dla przyłączenia źródeł wytwórczych.

Dalsze prognozy rozwoju OZE przewidują większe i bardziej efektywne wykorzystanie w farm wiatrowych ulokowanych na morzu. Ten fakt już teraz powinniśmy uwzględniać w naszych planach, tworząc warunki do wyprowadzenia mocy z tej części naszego systemu. Zgodnie z Polityką energetyczna do 2020 r., w naszym obszarze Morza Bałtyckiego powinniśmy uwzględnić instalacje FW o mocy od 500 do 1000 MW.

Zadanie dla inwestorów

PSE Operator, podejmując się realizacji tak poważnych i kapitałochłonnych inwestycji, winien mieć pewność, że określone źródła wytwórcze również wykonają swoje zobowiązania w zaplanowanym czasie w zakresie budowy nowych mocy.

Wypełnienie planów rozwoju PSE Operator stanie się możliwe, ale pod warunkiem, że działania związane z budową i rozbudową sieci przesyłowej oraz dystrybucyjnej będą traktowane jako niezbędne dla osiągnięcia celów polityki klimatycznej UE.

dr Henryk Majchrzak, prezes PSE Operator