Ponad dekadę KIGO ?walczy? o to, aby organizacja systemu gospodarki odpadami w Polsce, na wzór innych krajów Unii Europejskiej, była kompetencją samorządów. Był to główny cel, który przyświecał Krajowej Izbie Gospodarki Odpadami od 13 lat, kiedy to w Senacie RP powołano ją do życia.


Niestety, mimo pozytywnego doświadczenia dość szybko przekonano się, że bez dobrej współpracy i skutecznego lobbingu nie osiągnie się zakładanych celów lub na ich realizację przyjdzie długo poczekać. Praca wymagała stałej i aktywnej obecności Izby w wielu gremiach. Pomimo znaczących sukcesów, jak pokazuje doświadczenie, dalej potrzeba wielu kolejnych i konsekwentnych działań. Pomaga w tym bardzo wydatnie współpraca KIGO z partnerami krajowym: Związkiem Miast Polskich, Związkiem Powiatów Polskich, Unią Metropolii Polskich i Związkiem Gmin Wiejskich RP, która od lat intensywnie się rozwija. Nie mniej ważna jest współpraca z podobnymi organizacjami z krajów Unii Europejskiej. To ona pozwala sięgnąć bezpośrednio do doświadczeń partnerów, gdzie władze lokalne i regionalne zdają sobie sprawę z potencjału i znaczenia firm komunalnych nie tylko dla całej gałęzi gospodarek narodowych, ale także dla rozwoju potencjału całej Unii Europejskiej. Dlatego KIGO przystąpiło do europejskiego zrzeszenia Municipal Waste Europe.


Najważniejszy jest in house
W ostatnich kilkunastu miesiącach Izba udowodniła, że szybkie wdrożenie w Polsce zamówień w trybie in house jest nie tylko konieczne, lecz wręcz niezbędne. Wykorzystanie doświadczenia i potencjału spółek gminnych umożliwi realną, daleko idącą kontrolę sposobu wykonywania zadań przez gminę. Jak wynika z wieloletnich praktyk europejskich, sektor samorządowy gwarantuje gminom zagospodarowanie odpadów, osiągając najlepsze rezultaty, i jest niezbędnym elementem kreowania zrównoważonej gospodarki w gminach.
Gdyby pokusić się o określenie jednym zdaniem, co dla Izby jest najważniejsze, to jest to wprowadzenie w ustawie ?czystościowej? zapisów związanych z zamówieniami in house w kształcie zaproponowanym w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 lutego 2014 r. nr 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych. Po części udało się to w tym roku zrealizować, lecz, niestety, nasze krajowe regulacje zawarte w ostatniej nowelizacji ustawy prawo zamówień publicznych odbiegają od zapisów powyższej dyrektywy.


Założenia na kolejne lata
Kolejną kwestią powinno być prawne uregulowanie roli przemysłu opakowaniowego w finansowaniu procesów przetwarzania odpadów opakowaniowych. Pełne koszty zbiórki i zagospodarowania odpadów wprowadzanych na rynek powinni ponosić producenci opakowań. Jednocześnie każda tona odpadów opakowaniowych powinna mieć swoją cenę, którą należałoby co roku uaktualniać, ustalając poziom ceny minimalnej na poziomie co najmniej 30-50% ceny maksymalnej. Zwiększenie odpowiedzialności producentów oraz stworzenie transparentnych ram regulacji prawnych stworzyłoby realną szansę na ograniczenie masy produkowanych opakowań, zwiększenie poziomów recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych oraz na ich rzetelne zagospodarowanie.


W ramach systemu gospodarki odpadami powinien działać skuteczny system kontroli, umożliwiający sprawdzenie, gdzie trafiają odpady komunalne.
Edukacja o ogólnopolskim zasięgu, prowadzona w skuteczny i przystępny sposób, powinna być podstawą wszelkich zmian systemowych w ochronie środowiska, budujących pozytywne nastawienie mieszkańców do nałożonych na nich obowiązków, np. tych dotyczących selektywnej zbiórki odpadów komunalnych.


Zmiany zachodzące w polskiej branży odpadowej mają na celu sprostanie normom unijnym, które z biegiem czasu staną się jeszcze bardziej restrykcyjne. Ich celem jest zabezpieczenie jakości życia dla przyszłych pokoleń z największą dbałością o kondycję środowiska naturalnego i stworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym, w której będzie miejsce dla efektywnego obrotu surowcami wtórnymi oraz zrównoważonego rozwoju państw, przedsiębiorstw i społeczności lokalnych. Aby sprostać tym wymaganiom, Polska jako członek Wspólnoty musi podjąć wyzwanie stworzenia ram prawnych, umożliwiających osiągnięcie efektywności w postępowaniu z odpadami na najwyższym poziomie.
Jubileusz Izby skłania do refleksji. Najważniejsza dla mnie jest ta, że każda organizacja potrzebuje do działania oddanych sprawie osób, które będą gotowe realizować jej cele. Dlatego pragnę złożyć serdeczne podziękowania naszym członkom i współpracownikom za zaangażowanie w prace naszej Izby oraz wsparcie, którego od lat doświadczamy. To właśnie ta współpraca przyczynia się w najwyższym stopniu do umocnienia Izby, jej rozwoju i osiągnięcia obecnej pozycji liczącej się ogólnopolskiej organizacji działającej na rzecz uporządkowania gospodarki odpadami w Polsce.


Tomasz Uciński
prezes Zarządu KIGO