W połowie lat 90. w Polsce rozpoczęło działalność 15 Regionalnych Agencji Poszanowania Energii. W UE działało w tym czasie 40 Agencji. Obecnie liczba ta w UE wzrosła ośmiokrotnie, natomiast w Polsce zmalała do 12. Aktualnie większość z nich obchodzi 10-lecie swojego istnienia. Najwcześniej, bo w 1994 r., powstały Agencje: Pomorska w Bydgoszczy i Górnośląska w Katowicach. Relacja z hucznych obchodów utworzenia w 1995 r. kolejnej Regionalnej Agencji w Toruniu znalazła się w miesięczniku „Czysta Energia” (2/2006). W następnych latach powołano Agencję Jeleniogórską, Opolską, Bałtycką i inne.
Instytucje te tworzone były przez ludzi, dla których prawdziwą misją było krzewienie wiedzy nt. racjonalnego użytkowania energii oraz wdrażanie nowych rozwiązań w zakresie jej przetwarzania. Ówczesny wielki entuzjazm wydawał się być realną szansą na szybkie zmiany w podejściu do ochrony środowiska, a także na transformację „byle jakiego” wykorzystania nośników energii w racjonalne i efektywne ich stosowanie.
W siedzibie Komisji Europejskiej w Brukseli 7 i 8 lutego 2006 r. odbyła się konferencja zorganizowana przez ManagEnergy. Jest to instytucja odpowiedzialna w imieniu Directoriate – General for Energy and Transport (DG TREN) za zarządzanie programem „Inteligentne Energie dla Europy”. W spotkaniu udział wzięło 400 przedstawicieli agencji uczestniczących lub chcących uczestniczyć w licznych projektach UE, w tym dwóch z Polski. W dołączonym do materiałów konferencyjnych rejestrze z 340 agencji współpracujących z Komisją 12 pochodziło z Polski.
W większości krajów UE wysoko ocenia się pracę agencji energetycznych, które wykonują zadania w zakresie niesformalizowanej edukacji, ochrony środowiska, oszczędności energii, kreowania prośrodowiskowych zachowań obywateli oraz promocji wykorzystania OZE. Funkcjonują one na wszystkich szczeblach administracji państwowej i samorządowej. Są to organizacje budżetowe, najczęściej jednak samorządowo-prywatne, a czasami prywatne, ściśle współpracujące z samorządami lokalnymi. Tworzące się agencje otrzymują wsparcie finansowe od Komisji Europejskiej, jeśli tylko władze samorządowe wykażą zainteresowanie ich powstaniem i określą wizję programu działania oraz cele, jakie zamierzają osiągnąć.

Komisja Europejska zaprasza do przyłączenia się do kampanii na rzecz inteligentnego zużycia i produkcji energii w Europie pod nazwą “Energetyka Zrównoważona Środowiskowo dla Europy 2005-2008”. Partnerem kampanii może zostać instytucja, firma lub organizacja, zarówno publiczna, jak i prywatna, wdrażająca lub planująca wdrożenie działań na rzecz energetyki zrównoważonej środowiskowo. Im więcej nas będzie, tym większe są szanse na mądrzejsze korzystanie ze środowiska i godniejsze życie dla nas i przyszłych pokoleń.
Zgłoszenia można dokonać za pośrednictwem strony internetowej www.sustenergy.org.


Niestety, w Polsce nadal brak sprzyjającego klimatu dla aktywności w zakresie proekologicznych programów lokalnych i oddziaływania na prośrodowiskowe zachowania obywateli. Żyjemy w kraju, w którym nie segreguje się odpadów, na ogrzewanie zużywa się kilka razy więcej energii niż potrzeba, nie ma ścieżek rowerowych, a po drogach jeździ coraz więcej starych samochodów niespełniających żadnych norm emisji spalin. Są również trudności ze sprzedażą energii wytworzonej przez elektrownie wiatrowe, rolnicy ogrzewają swoje domy węglem lub olejem, a słomę spalają na polach. Pomimo tego brakuje faktycznego zaangażowania większości samorządów w realizację programów, których celem byłaby naprawa istniejącej sytuacji. Okazuje się, że inne problemy przesłaniają działaczom politycznym, gospodarczym i społecznym konieczność przygotowania i wdrażania planów proekologicznych, w tym szeroko pojętego programu poszanowania energii z wykorzystaniem OZE. Jednym ze sposobów wzmożenia aktywności władz wszystkich szczebli powinien być możliwie najszybszy udział w działaniach Komisji Europejskiej na rzecz ochrony środowiska.

Edmund Wach
prezes Bałtyckej Agencji Poszanowania Energii