Idea Programu BIOGAZ 2020, zainicjowanego w 2007 r. przez Polską Izbę Biomasy (PIB), zaczyna powoli być realizowana. Rozwój biogazowni w Polsce wydaje się przesądzony. W większości polskich samorządów o energii ze źródeł odnawialnych mówi się powszechnie, w planach energetycznych zakłada się lokalizacje instalacji produkujących zieloną energię. Biogazownie spośród innych źródeł odnawialnych wyróżniają się wysoką sprawnością bilansu energetycznego konwersji surowca na energię oraz szerokim spektrum surowca, włącznie z biodegradowalnym materiałem odpadowym. Lokalizacji sprzyjają niewątpliwie obszary rolnicze, co jest korzystne w kontekście rozwijania energetyki rozproszonej, gdzie minimalizowana jest odległość między producentem a odbiorcami energii.
Niemcy i Austria są przykładami krajów o zbliżonych warunkach, gdzie technologie biogazowe są powszechne, a charakterystyczne okrągłe budynki komór fermentacyjnych na stałe wpisały się w krajobraz rolniczych rejonów tych państw. Obok niezwykle ważnych barier formalno-prawnych, ekonomicznych i technicznych istotny jest także kontekst akceptacji społecznej. Jak wiadomo, z funkcjonowaniem biogazowni mogą wiązać się pewne niedogodności, np. odory, zwiększony ruch drogowy, obawy o skażenie biologiczne czy możliwość wybuchu biogazu.
Zgoda lokalnej społeczności jest konieczna w procedurze wydawania pozwolenia na budowę biogazowni. Wprawdzie procedury lokalizacji tych obiektów, w tym zasady i zakres Ocen Oddziaływania na Środowisko, nie są w pełni sprawdzone w polskich warunkach, ale bazując na przykładach zagranicznych, można jasno stwierdzić, że prędzej czy później inwestor zmierzy się z problemem. Kluczowe są: skala inwestycji i wynikający z niej stopień uciążliwości, a z drugiej strony – podejście inwestora do problemu i świadomość zasadności jak najwcześniejszego podjęcia działań zapobiegawczych.
Tonując zrozumiałe ludzkie obawy i emocje, należy skoncentrować się na istocie problemu. Kwestie społecznej akceptacji oraz konstruktywnego podejścia do dyskusji stały się genezą projektu Biogas Accepted „Promocja wykorzystania biogazu w Europie – upowszechnianie narzędzi i metod wspomagających podnoszenie poziomu akceptacji dla technologii biogazowych”. Projekt realizowany jest w międzynarodowym konsorcjum koordynowanym przez austriacką firmę z praktycznym doświadczeniem w badaniach społeczności lokalnych, w tym dotyczących również problemu uciążliwości instalacji biogazowych. Przedsięwzięcie finansowane jest z europejskiego programu IEE Inteligentna Energia dla Europy, a działania polskiej strony współfinansuje również Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Polskę reprezentuje Instytut Paliw i Energii Odnawialnej. Podstawowym celem projektu jest przygotowanie narzędzi i wytycznych postępowania służących zwiększaniu akceptacji społecznej dla instalacji biogazowych. Procedura przewiduje przygotowanie i przeprowadzenie badań ankietowych, ocenę społecznego postrzegania instalacji i w efekcie przedstawienie zdefiniowanego problemu na forum publicznym. W ten sposób przekazywana wiedza oraz znajomość problemu pozwoli inwestorowi dostrzec jego źródło i podjąć możliwie wcześnie skuteczne działania.
Sekcja ds. biogazu PIB bierze aktywny udział w szczegółowych konsultacjach. W 2009 r. planowane jest przeprowadzenie badań w rzeczywistych obiektach – w będących w budowie instalacjach biogazowych w Polsce.
Miejmy nadzieję, że pozwoli to na podniesienie poziomu wiedzy i zrozumienia dla instalacji biogazowych, a społeczność lokalna będzie po stronie inwestora, który dołoży starań, by uwzględnić jej racje.

 
Grzegorz Kunikowski
Instytut Paliw i Energii Odnawialnej