Ponad trzy miesiące temu uruchomione zostało powierzchniowe ujęcie wody pitnej Piaskownia. Pozwoliło ono zwiększyć Jaworzna produkcję wody na terenie, a tym samym zmniejszyć zakup tego surowca od zewnętrznych dostawców. Jednak mało kto wie, skąd pobierana i jak uzdatniana jest woda na tym ujęciu oraz jak rygorystycznym procesom kontroli musi zostać poddana, zanim trafi do jaworznickich domów.

Skąd woda na Piaskowni?

Woda na ujęciu pobierana jest bezpośrednio z Kanału Centralnego. Już sama jakość wody powierzchniowej w kanale zaliczana jest do pierwszej klasy czystości. Kanał Szczakowski (zwany także Kanałem Głównym) powstał w połowie lat 50. ubiegłego wieku w celu odprowadzania wód z terenu odkrywkowej kopalni piasku Szczakowa. Jego długość to 12,5 km, a powierzchnia zlewni wynosi 30 km2. Kanał przebiega przez tereny, które od wielu lat podlegają rekultywacji. W Szczakowej przepływa tuż obok zbiornika Sosina. W dwóch miejscach nad jego brzegami zlokalizowano przepompownie wody pitnej dla Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach. W kanale i jego sąsiedztwie żyje wiele ssaków wodnych (bóbr, wydra, nutria) oraz ptaków. Bytuje tu także wiele gatunków ryb ? można tu spotkać m.in. klenia, szczupaka czy pstrąga potokowego.

Sposób uzdatniania wody

Dla dalszego ekologicznego i prawidłowego uzdatnienia wody pobranej z Kanału Centralnego, tak aby stała się ona wodą zdatną do spożycia przez ludzi, na ujęciu Piaskownia stosuje się szereg nowych rozwiązań, opracowanych przy współpracy z Politechniką Krakowską. Dodatkowo firma odpowiedzialna m.in. za ozonowanie była zobowiązania do uruchomienia wstępnej analizy tego procesu.

I tak od 2012 r. przy ul. Bukowskiej dzięki wsparciu Unii Europejskiej powstały nowe budynki, w których zainstalowano m.in. kolumnę desorpcji, odpowiedzialną za usunięcie dwutlenku węgla oraz za natlenienie wody, koagulację mającą na celu wyłapanie większych frakcji zanieczyszczeń, dostarczone przez firmę Dynamikfiltr filtry piaskowe i węglowe do zatrzymania wszelkich zawiesin i związków organicznych, a także system ozonowania wody i lampy UV, służące do redukcji z wody substancji organicznych. By zapewnić bezpieczny transport wody w kierunku miasta, jest ona zabezpieczana podchlorynem sodu, który produkowany jest bezpośrednio na ujęciu z soli kuchennej w procesie elektrolizy. Tak uzdatniona woda jest smaczniejsza, lepiej pachnie, a do tego nie jest pozbawiana minerałów.

Stała kontrola jakości

Jak wiadomo, woda pitna podlega rygorystycznym normom jakościowym. Są one określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dodatkowo ? ponieważ Piaskownia jest ujęciem powierzchniowym ? woda ujmowana z Kanału podlega dodatkowym kontrolom wynikającym z rozporządzenia Ministra Środowiska. Próbki monitorowane są przez jednostki sanepidu, zewnętrzne akredytowane laboratorium oraz wewnętrzne laboratorium Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Jaworznie, posiadające System Zarządzania Jakością ISO, na całym etapie produkcji. Ponadto na ujęciu zamontowano dodatkowe czujniki kontroli jakości wody. Na ujęciu brzegowym, tuż przy Kanale Centralnym, znajduje się detektor, który wiązką lasera prześwietla wpływającą na ujęcie wodę. Jest to czujnik kontrolujący jakość wody pod kątem substancji ropopochodnych. Nawet najmniejsze wykrycie tego typu substancji powoduje zamknięcie pracy całego obiektu. Dalej, w komorze zbiorczej, gdzie również trafia woda surowa, zamontowany jest system biomonitoringu. Tu na straży jakości wody stoją małże słodkowodne, które również gwałtownie ? zamykając swoje muszle ? reagują na zmianę parametrów fizykochemicznych wody.

Cała praca ujęcia wraz z odpowiednimi parametrami prezentowana jest na monitorze dyspozytora ujęcia. Stanowisko to obsługiwane jest przez 24 godziny na dobę. Powoduje to stały i bieżący podgląd na wszystkie fazy produkcyjne wody zdatnej do picia.

Technologia wykorzystywana na Piaskowni jest jedną z nowocześniejszych. Łączy ze sobą nowoczesne i tradycyjne metody, kontrolę wody surowej na wejściu, kontrolę wody podczas jej filtracji i uzdatniania oraz na końcowym etapie ? w momencie skierowania jej do picia i konsumpcji przez mieszkańców Jaworzna. Wszystkie te działania mają jeden cel ? dostarczyć bezpieczną i zdrową wodę. Wykonanie tej inwestycji MPWiK w Jaworznie powierzyło konsorcjum firm ABT.

Budowa SUW Piaskownia jest częścią projektu ?Modernizacja i rozbudowa systemu kanalizacyjnego miasta Jaworzno ? faza I?, którego koszt to ponad 122 mln zł brutto, z czego 65 mln zł stanowi dotacja z Funduszu Spójności. Oprócz ujęcia wody pitnej Piaskownia w czterech osiedlach Jaworzna: Górze Piasku, Długoszynie, Pieczyskach i Ciężkowicach powstaje ok. 86 km kanalizacji, ponad 4 km sieci wodociągowej, 14 tłoczni i przepompowni. Dzięki temu blisko 13 tys. mieszkańców zyska możliwość wygodnego korzystania z sieci kanalizacyjnej, co będzie wiązało się z likwidacją uciążliwych i często nieszczelnych szamb, a to z kolei przełoży się na poprawę zarówno stanu środowiska naturalnego, jak i jakości gleby i wód podziemnych. Jest to niezmiernie ważne dla obecnych i przyszłych pokoleń jaworznian.

Sławomir Grucel, MPWiK Jaworzno