Biopaliwa na własny użytek
Zgodnie z art. 13 ust. 1 Ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych rolnicy mogą wytwarzać biopaliwa na własny użytek po uzyskaniu wpisu do rejestru rolników wytwarzających biopaliwa ciekłe.
W tym celu rolnik jest obowiązany dysponować odpowiednimi urządzeniami technicznymi i budowlanymi, spełniającymi wymagania określone w szczególności w przepisach o ochronie przeciwpożarowej i o ochronie środowiska, umożliwiającymi prawidłowe wytwarzanie biopaliw ciekłych. Rolnik zobowiązany jest również posiadać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego.
Skład podatkowy
Zgodnie z art. 2 Ustawy z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym skład podatkowy to miejsce określone w zezwoleniu wydanym przez właściwego naczelnika urzędu celnego. Miejsce to podlega szczególnemu nadzorowi podatkowemu na podstawie przepisów o służbie celnej, w którym wyroby akcyzowe zharmonizowane są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy i mogą być poddane czynnościom zgodnie z ustalonymi warunkami.
Do wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego należy dołączyć m.in. dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do korzystania z miejsca, w którym ma być prowadzony skład podatkowy, zawierający adres i numer ewidencyjny działki, gdzie ma się znajdować skład podatkowy, a także zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego i naczelnika urzędu celnego o niezaleganiu przez wnioskodawcę z podatkami stanowiącymi dochód budżetu państwa oraz z cłem. Niezbędne jest też dołączenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności wnioskodawcy za przestępstwo przeciw wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo przeciw obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo skarbowe. Razem z wnioskiem należy przedłożyć ponadto oświadczenie wnioskodawcy, iż w stosunku do niego nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, upadłościowe (z wyłączeniem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu) ani likwidacyjne, a także szacunkowe dane dotyczące ilości wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, które mają być produkowane w składzie podatkowym, oraz dotyczące rodzajów i ilości surowców zużywanych do produkcji i przetwarzania takich wyrobów. Konieczne jest też dołączenie szczegółowego planu składu podatkowego wraz z określeniem powierzchni oraz z opisem sposobu ogrodzenia i zabezpieczenia miejsca magazynowania wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w składzie podatkowym, a także projektu regulaminu składu podatkowego.
Skład podatkowy rolnika w istotny sposób będzie się różnił od pozostałych składów, bowiem rolnik wytwarzający na własny użytek estry metylowe lub czysty olej roślinny nie musi płacić podatku od towarów i usług. Rolnikowi łatwiej będzie uzyskać od właściwego naczelnika urzędu celnego zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Wystarczy, że ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju oraz zobowiąże się do zapłaty, na pierwsze pisemne żądanie naczelnika urzędu celnego, kwoty należnej z tytułu powstania zobowiązania podatkowego.
Pod szczególnym nadzorem
Co istotne, składy podatkowe są objęte szczególnym nadzorem podatkowym. Zgodnie z art. 6a ust. 2 pkt 3 Ustawy z 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej szczególnemu nadzorowi podatkowemu podlega wytwarzanie oraz obrót biokomponentami, określonymi w odrębnych przepisach. Nadzór taki to przede wszystkim kontrola czynności związanych z produkcją, przemieszczaniem i obrotem wyrobami akcyzowymi, przy czym wyroby akcyzowe to (zgodnie z art. 2 Ustawy z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym) wyroby podlegające akcyzie, określone w załączniku nr 1 do ustawy. Załącznik ten to wykaz, w formie tabeli, który określa symbol PKWiU, kod CN oraz nazwę wyrobu (grupy wyrobów).
Trudno tam znaleźć w oddzielnej pozycji biokomponenty. W tym przypadku należy zakwalifikować je do pozycji nr 6, wg której wyroby akcyzowe to pozostałe wyroby przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU (CN).
Zatem biokomponenty są wyrobem akcyzowym, sprawa nie jest jednak tak prosta, jeśli chodzi o zaliczenie ich do grupy wyrobów akcyzowych zharmonizowanych.
Zgodnie z art. 2 ww. ustawy do wyrobów akcyzowych zharmonizowanych zalicza się paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe określone w załączniku nr 2 do ustawy. Tam również nie znajdziemy oddzielnej pozycji, wskazującej biokomponenty jako wyroby akcyzowe zharmonizowane. Nawiasem mówiąc, interpretacje tej definicji w odniesieniu do biokomponentów, dokonywane m.in. przez urzędy celne, skrajnie się różnią. Warto więc przedstawić najczęściej wyrażane stanowisko, zwłaszcza że takie samo wyraża Departament Podatku Akcyzowego Ministerstwa Finansów.
W tym celu bardzo istotne jest właściwe zdefiniowanie paliwa silnikowego. Otóż zgodnie z art. 62 ust. 1 (dział III „Przepisy szczegółowe”) ustawy o podatku akcyzowym do paliw silnikowych i olejów opałowych zalicza się wyroby wymienione w poz. 1-12 załącznika nr 2 do ustawy oraz pozostałe wyroby przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU i kod CN.
Zgodnie z taką definicją biokomponent produkowany i zużywany przez rolników na własne potrzeby będzie paliwem silnikowym (w tym konkretnym przypadku biopaliwem), a zatem będzie zaliczany do grupy wyrobów akcyzowych zharmonizowanych. Biorąc pod uwagę zapisy art. 30 ust. 2 ww. ustawy, które stanowią, że produkcja i przetwarzanie takich wyrobów mogą odbywać się wyłącznie w składzie podatkowym, obowiązek posiadania zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego ciąży również na rolniku.
Co obejmuje szczególny nadzór?
W przypadku biokomponentów szczególny nadzór obejmuje ogół czynności wykonywanych przez właściwego naczelnika urzędu celnego, polegających na kontroli ilości i jakości, przebiegu procesów technologicznych i ruchu towarowego dotyczącego tych wyrobów oraz ich wydajności, ubytków i zużycia.
Zgodnie z art. 6d ww. ustawy podmioty podlegające szczególnemu nadzorowi podatkowemu są obowiązane zapewnić warunki i środki do sprawnego przeprowadzania kontroli. Obowiązki takiego podmiotu zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonywania szczególnego nadzoru podatkowego. W rozporządzeniu tym poświęcono biokomponentom oddzielne rozdziały (rozdział 11 i 12).
Podmioty dokonujące produkcji, przerobu czy zużycia biokomponentów przed rozpoczęciem tych czynności mają obowiązek przesłać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego zgłoszenie tego faktu (zgłoszenie procesów technologicznych lub wykaz terminów procesów produkcyjnych, zgłoszenie przerobu lub zużycia biokomponentów).
Czynności produkcyjne w zakresie wytwarzania biokomponentów, a także przekazywania ich do magazynu odnotowuje się w prowadzonej przez podmiot ewidencji produkcyjnej i magazynowej.
Szczegółowy zakres i sposób przeprowadzania urzędowego sprawdzenia podmiotów podlegających szczególnemu nadzorowi podatkowemu został określony w rozdziale 14 ww. rozporządzenia.
Na własny użytek
Rolnicy mogą wytwarzać biopaliwa ciekłe na własny użytek po uzyskaniu wpisu do rejestru rolników wytwarzających biopaliwa ciekłe na własny użytek, określanego w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych „rejestrem rolników”.
Wniosek o wpis do rejestru zawiera m.in. dane osobowe, miejsce i rodzaj wytwarzanych biopaliw ciekłych na własny użytek, rodzaj i wydajność instalacji do wytwarzania biopaliw oraz maksymalną dopuszczalną ilość biopaliw ciekłych, do wytwarzania których rolnik jest uprawniony w okresie roku kalendarzowego (100 litrów na hektar). Wymagane jest też złożenie szeregu oświadczeń. Spośród nich na uwagę zasługuje ten, w którym rolnik zobowiązuje się do wytwarzania biopaliw ciekłych na własny użytek w składzie podatkowym, a także nieodsprzedawania ich i niezbywania w innej formie oraz przestrzegania wymagań jakościowych i nieprzekraczania dopuszczalnego limitu ilości wytworzonych biopaliw ciekłych, a ponadto do składania rocznych sprawozdań.
Ustawa przewiduje też kary pieniężne w przypadku, gdyby rolnik wytwarzał biopaliwa ciekłe bez wpisu do rejestru (1 tys. zł) albo sprzedawał je lub zbywał w innej formie (od 10 do 30 tys. zł, w zależności od wydajności instalacji do wytwarzania biopaliw ciekłych). Zostanie też ukarany, gdy wytworzy biopaliwa ciekłe w ilości przekraczającej roczny limit (od 5 do 15 tys. zł, w zależności od wydajności instalacji), utrudnia czynności kontrolne organowi rejestrowemu oraz nie złoży w terminie sprawozdania rocznego lub poda w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane (1 tys. zł).
Zasady wytwarzania przez rolników biopaliw ciekłych na własny użytek będą tematem organizowanej 31 stycznia br. przez Krajową Izbę Biopaliw konferencji. Program konferencji obejmuje m.in. zagadnienia dotyczące aspektów prawnych związanych z produkcją biopaliw na własny użytek: zasad uzyskiwania wpisu producentów rolnych w rejestrze wytwórców, prowadzonym przez Agencję Rynku Rolnego, wymagań związanych z organizowaniem składów podatkowych, zakresu kontroli jakości przeprowadzanych przez przedstawicieli Inspekcji Handlowej czy też możliwości finansowania inwestycji ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Konferencja będzie okazją do szczegółowej oceny faktycznego zakresu obowiązujących regulacji prawnych umożliwiających rozwój produkcji na własne potrzeby oraz wskazania najistotniejszych barier i zagrożeń stojących przed producentami rolnymi.
Arkadiusz Olcen
specjalista ds. akcyzy, Krajowa Izba Biopaliw
W tym celu rolnik jest obowiązany dysponować odpowiednimi urządzeniami technicznymi i budowlanymi, spełniającymi wymagania określone w szczególności w przepisach o ochronie przeciwpożarowej i o ochronie środowiska, umożliwiającymi prawidłowe wytwarzanie biopaliw ciekłych. Rolnik zobowiązany jest również posiadać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego.
Skład podatkowy
Zgodnie z art. 2 Ustawy z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym skład podatkowy to miejsce określone w zezwoleniu wydanym przez właściwego naczelnika urzędu celnego. Miejsce to podlega szczególnemu nadzorowi podatkowemu na podstawie przepisów o służbie celnej, w którym wyroby akcyzowe zharmonizowane są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy i mogą być poddane czynnościom zgodnie z ustalonymi warunkami.
Do wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego należy dołączyć m.in. dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do korzystania z miejsca, w którym ma być prowadzony skład podatkowy, zawierający adres i numer ewidencyjny działki, gdzie ma się znajdować skład podatkowy, a także zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego i naczelnika urzędu celnego o niezaleganiu przez wnioskodawcę z podatkami stanowiącymi dochód budżetu państwa oraz z cłem. Niezbędne jest też dołączenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności wnioskodawcy za przestępstwo przeciw wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo przeciw obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo skarbowe. Razem z wnioskiem należy przedłożyć ponadto oświadczenie wnioskodawcy, iż w stosunku do niego nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, upadłościowe (z wyłączeniem postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu) ani likwidacyjne, a także szacunkowe dane dotyczące ilości wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, które mają być produkowane w składzie podatkowym, oraz dotyczące rodzajów i ilości surowców zużywanych do produkcji i przetwarzania takich wyrobów. Konieczne jest też dołączenie szczegółowego planu składu podatkowego wraz z określeniem powierzchni oraz z opisem sposobu ogrodzenia i zabezpieczenia miejsca magazynowania wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w składzie podatkowym, a także projektu regulaminu składu podatkowego.
Skład podatkowy rolnika w istotny sposób będzie się różnił od pozostałych składów, bowiem rolnik wytwarzający na własny użytek estry metylowe lub czysty olej roślinny nie musi płacić podatku od towarów i usług. Rolnikowi łatwiej będzie uzyskać od właściwego naczelnika urzędu celnego zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia akcyzowego. Wystarczy, że ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju oraz zobowiąże się do zapłaty, na pierwsze pisemne żądanie naczelnika urzędu celnego, kwoty należnej z tytułu powstania zobowiązania podatkowego.
Pod szczególnym nadzorem
Co istotne, składy podatkowe są objęte szczególnym nadzorem podatkowym. Zgodnie z art. 6a ust. 2 pkt 3 Ustawy z 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej szczególnemu nadzorowi podatkowemu podlega wytwarzanie oraz obrót biokomponentami, określonymi w odrębnych przepisach. Nadzór taki to przede wszystkim kontrola czynności związanych z produkcją, przemieszczaniem i obrotem wyrobami akcyzowymi, przy czym wyroby akcyzowe to (zgodnie z art. 2 Ustawy z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym) wyroby podlegające akcyzie, określone w załączniku nr 1 do ustawy. Załącznik ten to wykaz, w formie tabeli, który określa symbol PKWiU, kod CN oraz nazwę wyrobu (grupy wyrobów).
Trudno tam znaleźć w oddzielnej pozycji biokomponenty. W tym przypadku należy zakwalifikować je do pozycji nr 6, wg której wyroby akcyzowe to pozostałe wyroby przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU (CN).
Zatem biokomponenty są wyrobem akcyzowym, sprawa nie jest jednak tak prosta, jeśli chodzi o zaliczenie ich do grupy wyrobów akcyzowych zharmonizowanych.
Zgodnie z art. 2 ww. ustawy do wyrobów akcyzowych zharmonizowanych zalicza się paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe określone w załączniku nr 2 do ustawy. Tam również nie znajdziemy oddzielnej pozycji, wskazującej biokomponenty jako wyroby akcyzowe zharmonizowane. Nawiasem mówiąc, interpretacje tej definicji w odniesieniu do biokomponentów, dokonywane m.in. przez urzędy celne, skrajnie się różnią. Warto więc przedstawić najczęściej wyrażane stanowisko, zwłaszcza że takie samo wyraża Departament Podatku Akcyzowego Ministerstwa Finansów.
W tym celu bardzo istotne jest właściwe zdefiniowanie paliwa silnikowego. Otóż zgodnie z art. 62 ust. 1 (dział III „Przepisy szczegółowe”) ustawy o podatku akcyzowym do paliw silnikowych i olejów opałowych zalicza się wyroby wymienione w poz. 1-12 załącznika nr 2 do ustawy oraz pozostałe wyroby przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU i kod CN.
Zgodnie z taką definicją biokomponent produkowany i zużywany przez rolników na własne potrzeby będzie paliwem silnikowym (w tym konkretnym przypadku biopaliwem), a zatem będzie zaliczany do grupy wyrobów akcyzowych zharmonizowanych. Biorąc pod uwagę zapisy art. 30 ust. 2 ww. ustawy, które stanowią, że produkcja i przetwarzanie takich wyrobów mogą odbywać się wyłącznie w składzie podatkowym, obowiązek posiadania zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego ciąży również na rolniku.
Co obejmuje szczególny nadzór?
W przypadku biokomponentów szczególny nadzór obejmuje ogół czynności wykonywanych przez właściwego naczelnika urzędu celnego, polegających na kontroli ilości i jakości, przebiegu procesów technologicznych i ruchu towarowego dotyczącego tych wyrobów oraz ich wydajności, ubytków i zużycia.
Zgodnie z art. 6d ww. ustawy podmioty podlegające szczególnemu nadzorowi podatkowemu są obowiązane zapewnić warunki i środki do sprawnego przeprowadzania kontroli. Obowiązki takiego podmiotu zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonywania szczególnego nadzoru podatkowego. W rozporządzeniu tym poświęcono biokomponentom oddzielne rozdziały (rozdział 11 i 12).
Podmioty dokonujące produkcji, przerobu czy zużycia biokomponentów przed rozpoczęciem tych czynności mają obowiązek przesłać właściwemu naczelnikowi urzędu celnego zgłoszenie tego faktu (zgłoszenie procesów technologicznych lub wykaz terminów procesów produkcyjnych, zgłoszenie przerobu lub zużycia biokomponentów).
Czynności produkcyjne w zakresie wytwarzania biokomponentów, a także przekazywania ich do magazynu odnotowuje się w prowadzonej przez podmiot ewidencji produkcyjnej i magazynowej.
Szczegółowy zakres i sposób przeprowadzania urzędowego sprawdzenia podmiotów podlegających szczególnemu nadzorowi podatkowemu został określony w rozdziale 14 ww. rozporządzenia.
Na własny użytek
Rolnicy mogą wytwarzać biopaliwa ciekłe na własny użytek po uzyskaniu wpisu do rejestru rolników wytwarzających biopaliwa ciekłe na własny użytek, określanego w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych „rejestrem rolników”.
Wniosek o wpis do rejestru zawiera m.in. dane osobowe, miejsce i rodzaj wytwarzanych biopaliw ciekłych na własny użytek, rodzaj i wydajność instalacji do wytwarzania biopaliw oraz maksymalną dopuszczalną ilość biopaliw ciekłych, do wytwarzania których rolnik jest uprawniony w okresie roku kalendarzowego (100 litrów na hektar). Wymagane jest też złożenie szeregu oświadczeń. Spośród nich na uwagę zasługuje ten, w którym rolnik zobowiązuje się do wytwarzania biopaliw ciekłych na własny użytek w składzie podatkowym, a także nieodsprzedawania ich i niezbywania w innej formie oraz przestrzegania wymagań jakościowych i nieprzekraczania dopuszczalnego limitu ilości wytworzonych biopaliw ciekłych, a ponadto do składania rocznych sprawozdań.
Ustawa przewiduje też kary pieniężne w przypadku, gdyby rolnik wytwarzał biopaliwa ciekłe bez wpisu do rejestru (1 tys. zł) albo sprzedawał je lub zbywał w innej formie (od 10 do 30 tys. zł, w zależności od wydajności instalacji do wytwarzania biopaliw ciekłych). Zostanie też ukarany, gdy wytworzy biopaliwa ciekłe w ilości przekraczającej roczny limit (od 5 do 15 tys. zł, w zależności od wydajności instalacji), utrudnia czynności kontrolne organowi rejestrowemu oraz nie złoży w terminie sprawozdania rocznego lub poda w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane (1 tys. zł).
Zasady wytwarzania przez rolników biopaliw ciekłych na własny użytek będą tematem organizowanej 31 stycznia br. przez Krajową Izbę Biopaliw konferencji. Program konferencji obejmuje m.in. zagadnienia dotyczące aspektów prawnych związanych z produkcją biopaliw na własny użytek: zasad uzyskiwania wpisu producentów rolnych w rejestrze wytwórców, prowadzonym przez Agencję Rynku Rolnego, wymagań związanych z organizowaniem składów podatkowych, zakresu kontroli jakości przeprowadzanych przez przedstawicieli Inspekcji Handlowej czy też możliwości finansowania inwestycji ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Konferencja będzie okazją do szczegółowej oceny faktycznego zakresu obowiązujących regulacji prawnych umożliwiających rozwój produkcji na własne potrzeby oraz wskazania najistotniejszych barier i zagrożeń stojących przed producentami rolnymi.
Arkadiusz Olcen
specjalista ds. akcyzy, Krajowa Izba Biopaliw
