Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych

Gwarantem wdrażania planowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi w zakresie gromadzenia (w tym selektywnego) oraz usuwania odpadów zostaną władze miast i gmin uczestniczących w przedsięwzięciu. Do współpracy przy jego realizacji zaproszono miasta: Bartoszyce, Górowo Iławeckie, Lidzbark Warmiński, Mrągowo, miasta i gminy: Barczewo, Biskupiec, Bisztynek, Dobre Miasto, Jeziorany, Korsze, Mikołajki, Orneta, Pisz, Reszel, Ruciane-Nida, Sępopol, gminy: Barciany, Bartoszyce, Dywity, Dźwierzuty, Gietrzwałd, Górowo Iławeckie, Jedwabno, Kiwity, Kolno, Lidzbark Warmiński, Lubomino, Mrągowo, Olsztyn, Pasym, Piecki, Purda, Rozogi, Sorkwity, Stawiguda, Świątki, Świętajno, Szczytno, Wielbark oraz gminę miejską Szczytno.

 

Przedsięwzięcie ma doprowadzić do uporządkowania gospodarki odpadami na terenie 40 gmin woj. warmińsko-mazurskiego poprzez stworzenie kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych powstających na tym terenie. Planując system dla takiego obszaru, za najważniejsze cele należy przyjąć przetwarzanie z odzyskiem materiałowym i energetycznym jak największej ilości zmieszanych odpadów komunalnych, budowę instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów (stacji przeładunkowych, instalacji termicznego przetwarzania), wzrost poziomu odzysku materiałowego z odpadów poprzez wprowadzenie intensywnego programu ich selektywnej zbiórki oraz zmniejszenie ilości odpadów zarówno zmieszanych, jak i ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska. System ma też kompleksowo rozwiązać problem odzysku i/lub unieszkodliwiania różnego typu odpadów komunalnych na obszarze objętym projektem oraz rozwój współpracy pomiędzy gminami, które mają w przyszłości stworzyć zintegrowany system gospodarki odpadami dla całego obszaru. Taki system wymaga dostosowania techniki przetwarzania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych do nowych regulacji prawnych, zgodnych z dyrektywami Unii Europejskiej, prawem polskim, zapisami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO 2010) oraz z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla woj. warmińsko-mazurskiego na lata 2007-2011. Realizacja przedsięwzięcia pozwoli na zagospodarowanie jak największej ilości odpadów z procesów przetwarzania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, np. żużla poprocesowego.

Konsekwencją inwestycji ma być doprowadzenie gospodarki odpadami na terenie objętym jej zakresem do pełnej zgodności z przepisami Unii Europejskiej (zwłaszcza dyrektyw 2006/12/WE w sprawie odpadów i 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów) oraz prawa polskiego w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, odzysku surowców i ponownego wykorzystania odpadów lub wykorzystania ich jako źródła energii oraz zmniejszenia ilości deponowanych na składowiskach.

 

Ogólne założenie systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla realizowanego projektu opierać się będzie na jego optymalizacji technologicznej i ekonomicznej, zakładającej powstanie centralnej instalacji do unieszkodliwiania zmieszanych odpadów komunalnych w Olsztynie. Ze względu na specyfikę obszaru objętego przedsięwzięciem (40 gmin) niezbędna jest budowa stacji przeładunkowych. Za ich pośrednictwem odpady będą przewożone do ZUOK-u w Olsztynie oraz dwóch regionalnych instalacji do odzysku odpadów, w których zostaną one poddane procesom odzysku i unieszkodliwiania. Tu także będą składowane odpady poprocesowe oraz te, których nie można poddać przetworzeniu.

Mając na uwadze prognozy ilości odpadów wytwarzanych w regionie, stan istniejących instalacji oraz zapotrzebowanie na nowe obiekty do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, sformułowano zakres rzeczowy przedsięwzięcia. Obejmie on gromadzenie oraz wywóz odpadów zbieranych selektywnie, takich jak papier i tektura, tworzywa sztuczne, metale, odpady opakowaniowe, szkło (z podziałem na bezbarwne i kolorowe), odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych, wielkogabarytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz odpady budowlano-remontowe i zielone.

W planowanym ZUOK-u w Olsztynie powstaną:

Zaproponowane technologie opierają się na najnowocześniejszych rozwiązaniach światowych i europejskich, są zgodne z zapisami KPGO 2010, spełniają wymogi BAT i od wielu lat sprawdzają się w europejskich zakładach termicznego unieszkodliwiania odpadów.

Ponadto w ramach projektu na terenie objętym przedsięwzięciem zrekultywowanych zostanie 19 składowisk odpadów oraz dwie kwatery składowisk przewidzianych jako regionalne.

 

Termiczne unieszkodliwianie odpadów w ZUOK-u oparte będzie na technologii spalania w piecu rusztowym. Cały proces ma przebiegać autotermicznie. Instalacja zapewni oczyszczenie spalin powstałych w procesie spalania oraz ograniczenie szkodliwych emisji do wymaganych poziomów. Stałe produkty z procesu oczyszczania spalin będą zestalane na terenie zakładu, a następnie deponowane na składowisku. Do procesu termicznego przekształcania w piecu rusztowym kierowane będą zmieszane odpady komunalne pobierane z fosy (tymczasowego zbiornika na odpady) bez wstępnej ich obróbki. Odpady zostaną przekształcone do postaci żużli i popiołów, które następnie kierowane będą do miejsca ich waloryzacji na terenie Zakładu. Żużle po waloryzacji będą spełniać normy pozwalające na ich przemysłowe zagospodarowanie.

Odpady będą dostarczane do Zakładu specjalistycznym transportem i po uprzednim ich zważeniu wysypywane do fosy. Następnie suwnice wyposażone w chwytaki załadują odpady pobierane z fosy i wrzucą je do lejów zasypowych, a stamtąd do pieca, w którym zostaną spalone.

Wytworzona w kotle para zasili turbinę połączoną z generatorem, a ten wytworzy energię elektryczną. Natomiast para pobierana z upustu turbiny będzie podgrzewać wodę z miejskiej sieci ciepłowniczej w wymienniku ciepła. Turbina może również pracować w trybie, w którym będzie produkowana tylko energia elektryczna.

Spaliny po dokładnym oczyszczeniu zostaną skierowane do komina, a następnie do atmosfery.

System oczyszczania spalin jest systemem „półsuchym”, bezściekowym, wykorzystującym reagenty na bazie wapnia i węgla aktywnego. Unieszkodliwianie popiołów oraz stałych pozostałości po procesie oczyszczania spalin, prowadzone w instalacji do zestalania (immobilizacji), ma na celu zmianę ich klasyfikacji z odpadów niebezpiecznych na inną. Zakłada się, że do termicznego unieszkodliwienia kierowane będą odpady komunalne z gospodarstw domowych i infrastruktury, frakcja palna pochodząca z demontażu odpadów wielkogabarytowych oraz sprzętu elektrycznego i elektronicznego (odpady tworzyw sztucznych, drewna), a także odpady balastowe pochodzące z sortowni odpadów surowcowych. Projektowany Zakład będzie miał wydajność rzędu 120 tys. Mg/rok.

Proces waloryzacji i obróbki żużli polega na obróbce mechanicznej w celu uzyskania odpowiedniej frakcji handlowej, a następnie na okresowym składowaniu w hali (przez co najmniej 4-6 tygodni), zapewniającym dojrzewanie żużla. Gotowy produkt będzie przeznaczony na zbyt dla celów przemysłowych – produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa. Ponadto odzyskane zostaną metale żelazne i nieżelazne.

 

Do instalacji sortowania odpadów przyjmowane będą odpady pochodzące z selektywnej zbiórki (szkło, tworzywa, papier). Pozostałości po sortowaniu skierowane zostaną do instalacji termicznego unieszkodliwiania, a wysegregowane surowce do odpowiednich zakładów przetwórczych.

Do trzech kompostowni trafiać będą odpady zielone pochodzące z pielęgnacji terenów zieleni. Kompostowanie odbywać się będzie w technologii pryzmowej. Uzyskany w wyniku przerobu kompost trafi do odbiorców indywidualnych.

Ponadto na terenie objętym przedsięwzięciem zostaną uruchomione trzy instalacje do demontażu odpadów wielkogabarytowych oraz sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Powstałe odpady frakcji energetycznej będą unieszkodliwiane w ZUOK-u w Olsztynie, te stanowiące surowiec materiałowy przekazane zostaną do specjalistycznych zakładów, a pozostałe deponowane na składowiskach w Wysiece oraz Linowie.

Zakłada się, że kruszenie oraz przesiewanie gruzu zgromadzonego selektywnie będzie się odbywać zespołem maszyn krusząco-przesiewających w trzech zakładach zagospodarowania odpadów kilka razy w roku, po uprzednim zgromadzeniu partii materiału uzasadniającej uruchomienie maszyn.

 

Obecnie projekt pt. „System zagospodarowania odpadów komunalnych w Olsztynie. Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów” posiada studium wykonalności wraz z niezbędną dokumentacją przetargową, która jest aktualizowana o nowe regulacje prawne oraz ostatnie ustalenia uczestników.

Na początku 2009 r. został on wpisany na listę projektów kluczowych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Obecnie największym sukcesem jest fakt, że wszystkie 40 zaproszonych do współpracy samorządów podjęło ostateczną decyzję o przystąpieniu do projektu.

W najbliższym czasie do Urzędu Miasta Olsztyna powinny napływać uchwały o przystąpieniu do ZGOK w Olsztynie. Po zakończeniu prac nad finalnym kształtem spółki ZGOK, tzn. po wniesieniu udziałów przez wszystkie zainteresowane gminy, zostanie podpisana Preumowa z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Wraz z nią złożony zostanie ostateczny harmonogram realizacji projektu, który będzie miał charakter zobowiązaniowy. Do końca 2009 r. beneficjent zamierza podpisać z instytucją zarządzającą umowę o dofinansowanie projektu.

 

Piotr Karczewski, Kierownik Jednostki Realizującej Projekt

Ryszard Szymański, prezes Zarządu ZGOK w Olsztynie

 

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.