Z punktu widzenia konsumentów, aby całkowicie przestawić się na płatności bezgotówkowe, istotne jest, aby wszystkie miejsca, w których dokonujemy płatności, dawały szansę na odstąpienie od gotówki. Ważną pozycją na liście niezbędnych miejsc są urzędy.

Dzieje tak zarówno z powodu często znaczących kwot, które muszą być wpłacane (na przykład z tytułu zobowiązań podatkowych), jak i spełniania roli miejsc zaufania publicznego ? pomagających w budowaniu zaufania do tej formy płatności.

Po czyjej stronie koszty operacyjne?

Bardzo długo punkty kasowe w jednostkach samorządu terytorialnego i placówkach administracji publicznej nie akceptowały płatności bezgotówkowych. Głównym powodem był problem z interpretacją przepisów i z podjęciem decyzji, kto powinien pokrywać koszty związane z obsługą tych płatności. Z czasem poszczególne samorządy decydowały się na podpisywanie umów w formule ?surcharge? (koszty transakcji obciążały klienta) lub w formule łączenia w pakiety usług bankowych, co pozwalało koszty płatności bezgotówkowych umieścić w jednym miejscu z kosztami pozostałych usług finansowych, bez odrębnego wyceniania tych pierwszych.

Zdecydowaną zmianę przyniosło porozumienie administracji publicznej z Krajową Izbą Rozliczeniową (KIR), na mocy którego KIR wziął na siebie wprowadzanie płatności bezgotówkowych do placówek samorządowych i administracji publicznej i pokrycie ich kosztów. Szczególnie istotne jest zdjęcie z urzędów kosztów obsługi płatności, bez jednoczesnego przenoszenia ich na klientów.

Obecnie, w ramach nowego modelu, zostało już zainstalowanych ponad 500 urządzeń do przyjmowania płatności bezgotówkowych. Kolejne kilkaset urzędów zgłosiło akces do projektu. Wszystko wskazuje na to, że klienci będą mogli bezgotówkowo w niedalekiej przyszłości opłacać wszystkie swoje należności urzędowe. Jest to szczególnie ważne w kontekście budowania Polski cyfrowej ? urzędy powinny być wzorem dla innych branż, oferując nowoczesne rozwiązania. Dlatego cieszy sukces programu wdrażanego przez KIR ? tym bardziej, że kolejnym jego etapem będzie wyposażenie w urządzenia płatnicze polskiej policji. Odpowiednia ustawa przeszła przez cały proces legislacyjny i została podpisana przez Prezydenta RP. Jeszcze w tym roku pierwsze terminale płatnicze powinny trafić do patroli drogówki. Docelowo każdy patrol upoważniony do wystawiania mandatów będzie miał możliwość natychmiastowego przyjęcia zapłaty z wykorzystaniem bezgotówkowych instrumentów płatniczych. Jest to szczególnie istotne w przypadku zagranicznych kierowców, mających dotychczas problem z uregulowaniem należności.

Bezgotówkowa płatność za usługi miejskie

Płatności związane z samorządami, to nie tylko te, które odbywają się w kasie urzędu. Usługi świadczone w ramach tzw. smart city to również obszar zainteresowania samorządów ? transport publiczny, biblioteki, miejskie teatry i baseny, inne obiekty sportowe prowadzone przez spółki samorządowe, strefy płatnego parkowania ? wszędzie tam, gdzie występują płatności, jest miejsce na nowoczesne rozwiązania uwzględniające płatności bezgotówkowe.

W niedalekiej przyszłości należy się spodziewać, że bezgotówkowe instrumenty płatnicze zastąpią bilety wstępu do tych instytucji ? tak, jak ma to miejsce w kilku miejscowościach w Polsce (Świebodzice, Rybnik, Jaworzno), gdzie płatność za przejazd transportem publicznym nie wymaga drukowania biletu ? podstawą przejazdu jest karta płatnicza. Dane o transakcji opłacenia przejazdu zapisywane są w pamięci systemu i przy weryfikacji uprawnień do podróży przez kontrolera, odczytuje on naszą kartę, a system potwierdza płatność.

Urzędy wyposażane są w terminale płatnicze, ale również w rozwiązania software?owe, umożliwiające obsługę płatności mobilnych, a także transakcji realizowanych w internecie.

Gdy nasz urząd zacznie już przyjmować płatności bezgotówkowe, faktycznie możliwe będzie funkcjonowanie w Polsce bez gotówki w portfelu ? bezgotówkowe instrumenty płatnicze i przelewy pozwolą nam uregulować wszystkie zobowiązania. Coraz częściej będzie się to odbywało dodatkowo bez wychodzenia z domu.

Możliwości a świadomość mieszkańca

Dlatego kolejnym, bardzo ważnym działaniem, które powinno być realizowane wspólnymi siłami wszystkich uczestników rynku, jest zachęcanie konsumentów do posługiwania się swoimi bezgotówkowymi instrumentami płatniczymi. Gdyż nawet najlepiej wyposażona i przystosowana sieć akceptacji nie będzie dobrze wykorzystywana, jeżeli zabraknie chęci i wiedzy po stronie użytkowników. Szczególnie, jeżeli zastosowane rozwiązania są bardzo nowoczesne ? tak, jak w przypadku transportu publicznego bez użycia drukowanego biletu.

Zadaniem Fundacji Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego jest wspieranie rozwoju płatności bezgotówkowych ? zarówno propagując je wśród detalistów i konsumentów, jak i pomagając przy tworzeniu i wdrażaniu ogólnopolskich programów rozwoju nowoczesnych płatności. Fundacja integruje wspólne obszary poszczególnych grupa interesariuszy rynku, skutecznie zachęcając je do współpracy. Szczególnie dużo uwagi poświęca pomocy małym firmom detalicznym, udostępniając informacje na temat zasad obsługi płatności bezgotówkowych, modeli kosztowych i produktów dostępnych na rynku.

Robert Łaniewski
Fundacja Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego